Trà Vinh mở rộng diện tích dừa, nâng cao giá trị xuất khẩu

TMO - Toàn tỉnh Trà Vinh hiện có 9 vùng trồng dừa với trên 1.240 ha đáp ứng được yêu cầu của Nghị định thư về yêu cầu kiểm dịch thực vật đối với dừa tươi Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc.

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Trà Vinh, thực hiện Chiến lược nâng cấp chuỗi giá trị dừa và phát triển vùng nguyên liệu dừa chất lượng cao, sau 3 năm nông dân trong tỉnh đã trồng mới hơn 4.000 ha vườn dừa, nâng tổng diện tích hiện có của tỉnh đạt hơn 27.800 ha, đứng thứ 2 cả nước (sau tỉnh Bến Tre).

Tỉnh đã quy hoạch vùng trồng dừa và đặt mục tiêu đến năm 2030 phát triển diện tích vườn dừa đạt khoảng 30.000 ha. Hiện nay, diện tích vườn dừa cho trái trong tỉnh là hơn 20.500 ha với sản lượng trên 3,9 triệu tấn/năm. Diện tích vườn dừa của tỉnh được trồng ở tất cả các huyện, thị, thành phố trong tỉnh; trong đó, các huyện Tiểu Cần, Càng Long, Cầu Kè, Trà Cú là những địa phương có diện tích cây dừa lớn nhất tỉnh.

Tỉnh Trà Vinh đã trồng mới hơn 4.000 ha vườn dừa, nâng tổng diện tích hiện có của tỉnh đạt hơn 27.800 ha. 

Việc phát triển diện tích vườn dừa được ngành nông nghiệp Trà Vinh hỗ trợ khuyến khích nông dân thực hiện phương thức canh tác cây dừa tiên tiến đạt tiêu chuẩn hữu cơ, các tiêu chuẩn châu Âu - UE, Mỹ - USDA, Nhật - JAS, Australia - ACO, Thụy Điển - KRAV, GlobalGAP để thuận lợi liên kết cùng doanh nghiệp sản xuất chế biến các sản phẩm từ dừa xuất khẩu, nâng cao chuỗi giá trị cây dừa, giúp nông dân trồng dừa tăng thu nhập.

Toàn tỉnh đã có khoảng 5.100 ha dừa hữu cơ được các doanh nghiệp, hợp tác xã liên kết trồng và bao tiêu sản phẩm. Địa phương này đặt mục tiêu phấn đấu đến năm 2025, mở rộng diện tích cây dừa, ứng dụng khoa học kỹ thuật để nâng cao năng suất dừa đạt khoảng 16 tấn/ha/năm và có ít nhất 8.000 ha dừa trồng theo hướng hữu cơ; trong đó, có 6.000 ha đạt chứng nhận hữu cơ quốc tế. Tỉnh phấn đấu có ít nhất 10 doanh nghiệp liên kết với  hộ nông dân để xây dựng vùng nguyên liệu dừa phục vụ chế biến, tiêu thụ chuỗi sản phẩm dừa và được các doanh nghiệp cam kết thu mua với mức giá cao hơn giá thị trường từ 10-15%.

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh, Trà Vinh có 9 vùng trồng dừa với trên 1.240 ha đáp ứng được yêu cầu của Nghị định thư về yêu cầu kiểm dịch thực vật đối với dừa tươi Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc. Cụ thể, các vùng trồng dừa gồm: ấp Rạch Nghệ (xã Thông Hòa) 150 ha và ấp Ngọc Hồ (xã Tam Ngãi) gần 111 ha ở huyện Cầu Kè.

Tại huyện Càng Long có vùng trồng dừa ấp Bình Hội (xã Huyền Hội) trên 112 ha; Vạn Hưng (xã Bình Phú) trên 130 ha; ấp Rạch Dừa (xã Đại Phước) trên 63 ha. Huyện Châu Thành có các vùng trồng: ấp Sóc Thát trên 173 ha và ấp Bến Có gần 159 ha ở xã Nguyệt Hóa; ấp Bót Chếch gần 137 ha và ấp Ô Chích B trên 206 ha ở xã Lương Hòa.

Ngành nông nghiệp tỉnh Trà Vinh tích cực hướng dẫn nhà vườn thực hiện thống nhất quy trình sản xuất, ghi chép đầy đủ nhật ký canh tác, quản lý sinh vật gây hại theo yêu cầu của nước nhập khẩu và tuân thủ đầy đủ điều kiện đảm bảo an toàn thực phẩm. Như vậy, thời gian tới, ngành hàng dừa của tỉnh Trà Vinh sẽ có thêm thị trường tiêu thụ, được nâng cao giá trị.

Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Trà Vinh đang xét duyệt để triển khai nhiệm vụ khoa học-công nghệ về "Xây dựng bản đồ phân bố không gian, ước lượng carbon và khả năng hấp thụ CO2 trên sinh khối cây dừa tỉnh Trà Vinh", từng bước hướng đến tham gia vào thị trường carbon của ngành hàng này. Đến nay, tỉnh có 26 mã số vùng trồng nông sản xuất khẩu và 60 mã số vùng trồng nội địa; trong đó có 1 vùng trồng dừa xuất khẩu tại ấp Rạch nghệ, xã Thông Hòa, huyện Cầu Kè với 150 ha.

Cùng với mở rộng diện tích vườn dừa hữu cơ, cây dừa sáp đang được tỉnh đẩy mạnh các hoạt động hỗ trợ khuyến khích nông dân phát triển. Hiện tại, cây dừa sáp được Cục Sở hữu trí tuệ Chứng nhận chỉ dẫn địa lý “Trà Vinh” cho dừa sáp tỉnh Trà Vinh và Hiệp hội Dừa Việt Nam công nhận “Cây dừa sáp được trồng tại tỉnh Trà Vinh là cây dừa Việt Nam”.

Trong khoảng 20 năm trở lại đây, diện tích dừa sáp của Trà Vinh tăng rất nhanh từ 43ha (năm 2005) tăng lên 1.277,6ha (năm 2024). Trong tổng diện tích dừa sáp của tỉnh có 1.246,5 ha dừa sáp thường (truyền thống) và 31.1 ha dừa sáp nuôi cấy phôi. Hiện tỉnh Trà Vinh có 5 giống dừa sáp được trồng phổ biến gồm: sáp tròn, sáp dài, sáp có cạnh, sáp vỏ xanh, sáp vỏ vàng. Dừa sáp ở Trà Vinh được trồng tập trung nhiều nhất ở huyện Cầu Kè (1.145,7 ha), và trồng rải rác tại các huyện: Tiểu Cần (66,80 ha), Châu Thành (22,60 ha), Càng Long (20,25 ha), Trà Cú (20,25 ha) và TP Trà Vinh (9,55 ha).

Theo đánh giá của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh, dừa sáp có giá cao gấp 10 lần dừa thường, từ năm 2000 trở lại đây giá dừa sáp đã tăng cao và trở thành loại dừa có giá đắt nhất Việt Nam. Tùy theo chất lượng và thể tích trọng lượng trái mà giá dừa sáp hiện nay dao động từ khoảng 70.000-120.000 đồng/trái. Thu nhập bình quân 1ha khi dừa cho trái ổn định đối với dừa sáp thường khoảng 320 triệu đồng và đối với dừa sáp nuôi cấy phôi 770 triệu đồng.

Địa phương này cũng đồng thời nâng cao chất lượng vùng trồng dừa sáp tại các địa phương trên địa bàn tỉnh. Ảnh: HT. 

Gia đình ông Phô Sa Rây, xã Hòa Ân, huyện Cầu Kè có 1,3ha đất trước đây trồng lúa, lợi nhuận bình quân cao nhất cũng chỉ được 60 triệu đồng/năm. Nhận thấy vùng đất này trồng lúa năng suất thấp, giá lúa không ổn định, thu nhập bấp bênh nên năm 2019, ông Sa Rây quyết định cải tạo đất, lên liếp trồng 360 cây dừa sáp giống truyền thống. Sau 03 năm vườn dừa sáp bắt đầu cho trái, tuy năng suất chưa ổn định do còn non nhưng cũng mang lại nguồn thu nhập cho gia đình ông khoảng 120 triệu đồng/năm, cao gấp đôi so với trồng lúa trước đây.

Đến nay, huyện Cầu Kè có tổng diện tích trồng dừa sáp 1.145ha, chiếm 92% diện tích trồng dừa sáp của tỉnh, sản lượng trung bình hàng năm trên 03 triệu trái. Với giá bán cao hơn nhiều lần so với dừa thường nên mang lại nguồn thu nhập rất lớn cho hơn 2.000 hộ trồng dừa sáp ở Cầu Kè; trong đó, hộ Khmer chiếm trên 70%, với mức cao gấp 03 - 04 lần/ha so với trồng dừa thường.

Nông dân Kiên Nhu, xã Long Đức, thành phố Trà Vinh chuyển đổi 0,5ha đất lúa sang trồng dừa sáp gần 10 năm nay, cho lợi nhuận tăng gấp 10 lần so với trồng lúa trước đó. Hiện vườn dừa sáp cho thu nhập ổn định khoảng 10 triệu đồng/tháng, ngoài ra gia đình ông còn có thêm nguồn thu từ các loại cây trồng có múi và cây xoài xen canh với dừa sáp nên thu nhập cải thiện rõ rệt so với trồng lúa trước kia.

Đối với loại cây trồng có giá trị kinh tế cao này, UBND tỉnh Trà Vinh đã triển khai, thực hiện nhiều quyết sách như: hỗ trợ tái cơ cấu ngành nông nghiệp trên địa bàn tỉnh; Đề án hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh hoạt động lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, chế biến dừa, hay Tỉnh được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đầu tư thực hiện Đề tài nhân giống dừa sáp bằng phương pháp nuôi cấy phôi tại tỉnh Trà Vinh (Trường Đại học Trà Vinh thực hiện nghiên cứu nhân giống)…, từ đó đã đem đến nhiều kết quả tích cực.

Để dừa sáp Trà Vinh phát triển bền vững, tỉnh đề ra nhiều giải pháp; trong đó việc thu hút đầu tư, hỗ trợ các doanh nghiệp, tạo liên kết để phát triển bền vững chuỗi sản phẩm dừa sáp là nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu. Tỉnh đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến đầu tư, phát triển liên kết giữa doanh nghiệp với các hộ trồng dừa sáp nhằm sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm theo các tiêu chuẩn quốc tế, đáp ứng thị trường xuất khẩu. Tỉnh khuyến khích, ưu tiên doanh nghiệp có thế mạnh về công nghệ chế biến sâu đầu tư nhà máy chế biến ở địa phương để tạo ra sản phẩm có giá trị gia tăng cao, có thị trường tiêu thụ tốt trong và ngoài nước. 

UBND tỉnh cũng chỉ đạo ngành chức năng hướng dẫn, tạo điều kiện các tổ chức, cá nhân tiếp cận các chính sách của Trung ương và tỉnh trong sản xuất, kinh doanh, chế biến dừa sáp; đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại, phát triển thị trường tiêu thụ cho sản phẩm, nhất là thông tin truyền thông, khai thác các kênh bán hàng trực tuyến để quảng bá sản phẩm đặc trưng của miền đất Trà Vinh cho khách hàng trong nước và ngoài nước.

Cùng đó, Trà Vinh quy hoạch vùng trồng, mở rộng canh tác, sản xuất theo hướng hữu cơ, VietGAP, GlobalGAP; khuyến khích nông dân ứng dụng tiến bộ khoa học, đưa các giống dừa cấy phôi, cấy mô có tỷ lệ sáp cao để cải thiện năng suất và chất lượng sản phẩm.

Trà Vinh đặt mục tiêu đến năm 2030, diện tích trồng dừa sáp toàn tỉnh ổn định 1.500 ha, với sản lượng khoảng 3,8 triệu quả; trong đó, ít nhất 200 ha dừa sáp trồng theo hướng hữu cơ, VietGAP, GlobalGAP. Có ít nhất 3 doanh nghiệp liên kết với các tổ hợp tác, hợp tác xã và hộ trồng dừa sáp xây dựng vùng nguyên liệu phục vụ chế biến và tiêu thụ các chuỗi sản phẩm dừa sáp có giá trị gia tăng cao, cung cấp cho thị trường trong và ngoài nước.

Thanh Hòa