Nâng cao chất lượng, xúc tiến tiêu thụ sản phẩm OCOP

TMO - Chương trình "Mỗi xã một sản phẩm" (OCOP) đã góp phần thay đổi diện mạo kinh tế nông thôn vùng cao Trà Vinh. Các cơ sở sản xuất kinh doanh của nông dân đã chủ động đầu tư máy móc, thiết bị hiện đại nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm đồng thời phối hợp đẩy mạnh xúc tiến tiêu thụ nông sản đặc trưng của địa phương. 

Theo đánh giá của UBND tỉnh Trà Vinh, giai đoạn 2019-2022, công tác triển khai thực hiện Chương trình OCOP đạt được nhiều kết quả tích cực. Các loại hình sản xuất ở nông thôn góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế của tỉnh theo hướng hiệu quả hơn; tỷ trọng các lĩnh vực kinh tế tăng và ổn định; thúc đẩy quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn theo hướng tăng tỷ trọng công nghiệp, dịch vụ, ngành nghề, tạo việc làm và tăng thu nhập cho người dân nông thôn, qua đó nâng cao mức sống vật chất tinh thần cho dân cư nông thôn. Tạo ra một lượng hàng hóa đáng kể, các sản phẩm ngày càng được đa dạng, có nâng cao giá trị gia tăng của sản phẩm.

Thông qua các chính sách của tỉnh, một số cơ sở, doanh nghiệp có tiềm lực về tài chính đã mạnh dạn đầu tư, ứng dụng công nghệ máy móc thiết bị tiên tiến vào sản xuất. Phát huy được tính sáng tạo, nâng cao năng lực sản xuất kinh doanh của người nông dân, xây dựng mối liên kết phát triển kinh tế cộng đồng bền vững, góp phần thực hiện thành công Chương trình xây dựng nông thôn mới của tỉnh trong thời gian qua.

Tỉnh Trà Vinh triển khai nhiều chính sách khuyến khích, hỗ trợ các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất trong phát triển sản phẩm OCOP trên địa bàn. 

Đến cuối tháng 8/2023, Trà Vinh có tổng cộng 184 sản phẩm OCOP được công nhận từ 3 sao đến 5 sao. Các sản phẩm OCOP tập trung nhiều trong lĩnh vực nông nghiệp, thủy sản và gắn kết với các nguyên liệu đặc trưng của từng địa phương, như sản phẩm OCOP dừa sáp, chuối tá quạ, bưởi da xanh, gạo... Thông qua sản phẩm OCOP đạt được đã dần đưa người sản xuất có quy mô nhỏ lẻ, manh mún hướng đến sản xuất theo chuỗi liên kết và nâng cao chất lượng sản phẩm trong sản xuất, để khẳng định thương hiệu của hàng hóa nông sản. 

Đối với mặt hàng gạo, toàn tỉnh có tới 07 sản phẩm được công nhận OCOP trên địa bàn các xã Long Hòa, Hưng Mỹ, Mỹ Chánh (huyện Châu Thành); xã Tân Hùng (huyện Tiểu Cần); xã Ngọc Biên, Long Hiệp (huyện Trà Cú) và xã Huyền Hội (huyện Càng Long); với các sản phẩm OCOP đã xây dựng được chuỗi liên kết trong tiêu thụ sản phẩm (lúa) với nông dân. Đối với một số đặc sản sau khi phát triển nâng lên sản phẩm OCOP đã giúp cho nhiều nông dân tham gia vào chuỗi sản xuất để gia tăng giá trị sản phẩm khá cao. Điển hình như sản phẩm OCOP 3 sao: chuối tá quạ sấy khô và chuối tá quạ tươi huyện Cầu Kè, sau khi được công nhận OCOP đã đem lại giá trị gia tăng rất cao cho người trồng chuối trên địa bàn huyện.

UBND tỉnh đang chỉ đạo các sở, ngành chuyên môn đẩy mạnh các hoạt động hỗ trợ, chính sách ưu đãi hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ sản xuất kinh doanh phát triển sản phẩm OCOP. Cụ thể, các chủ thể sản xuất sản phẩm OCOP nếu được tỉnh chọn tham gia hội chợ, triển lãm ở nước ngoài, được tỉnh hỗ trợ 50% chi phí thuê gian hàng, mức hỗ trợ tối đa không quá 200 triệu đồng/năm; nếu tham gia hội chợ, triển lãm trong nước được tỉnh hỗ trợ 50% chi phí thuê gian hàng và phí vận chuyển, nhưng không quá 40 triệu đồng/năm; tỉnh hỗ trợ 50% chi phí xây dựng website, đăng ký sản phẩm trên sàn giao dịch điện tử, mức hỗ trợ không quá 10 triệu đồng.

Các doanh nghiệp, hợp tác xã chế biến các mặt hàng thịt, cá, rau, củ, quả, thức ăn chăn nuôi được tỉnh hỗ trợ 70% vé máy bay khứ hồi khi đi khảo sát, tìm kiếm phát triển thị trường ở nước ngoài; hỗ trợ 50% chi phí xây dựng điểm bán hàng với tên gọi “Tự hào hàng Việt”, mức hỗ trợ tối đa không quá 80 triệu đồng/điểm và ở mỗi huyện được hỗ trợ 01 điểm, thành phố, thị xã không quá 2 điểm bán hàng.

Sở Công Thương tăng cường các hoạt động hỗ trợ cho các chủ thể sản xuất sản phẩm OCOP như đẩy mạnh các hoạt động liên kết để quảng bá, xúc tiến tiêu thụ các sản phẩm trên. Ảnh: NN. 

Cùng với chính sách ưu đãi, tỉnh giao Sở Công Thương tăng cường các hoạt động hỗ trợ cho các chủ thể sản xuất sản phẩm OCOP, như: xây dựng, quản lý logo nhận diện; hỗ trợ đầu tư ứng dụng thiết bị công nghệ tiên tiến để phát triển sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm; hỗ trợ thiết kế bao bì, nhãn hiệu, xây dựng quy trình đóng gói; đăng kí nhãn hiệu, áp dụng và công bố các tiêu chuẩn chất lượng; hỗ trợ xúc tiến thương mại,…

Tuy nhiên, theo đánh giá của ngành chức năng mặc dù tỉnh có nhiều tiềm năng phát triển các loại đặc sản là rất lớn, nhưng việc phát triển các sản phẩm này còn nhiều khó khăn; sự hạn chế trong các khâu tiếp thị, quảng bá, xây dựng thương hiệu… đang là rào cản khiến sản phẩm chưa thực sự mang lại giá trị kinh tế cao. Chủ yếu bán sản phẩm thô và đa phần sản phẩm đặc sản, sản phẩm OCOP do các cơ sở nhỏ lẻ làm, nên hầu như không đăng ký bảo hộ.

Tỉnh Trà Vinh đang đẩy mạnh các hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ sản xuất các mặt hàng OCOP trên địa bàn để tiếp tục nâng cao chất lượng sản phẩm, mở rộng thị trường tiêu thụ trong nước và xuất khẩu. thời gian tới Sở sẽ tiếp tục hỗ trợ cho các chủ cơ sở bằng các chương trình về xây dựng nhãn mác hàng hoá, đầu tư công nghệ, thiết bị phục vụ sản xuất.

Đối với các sản phẩm tiềm năng muốn tham gia vào chương trình OCOP, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ tăng cường tuyên truyền cho các chủ cơ sở, nhà sản xuất nhận biết rõ điều kiện tham gia OCOP, những lợi thế của sản phẩm khi đạt chứng nhận OCOP. Tổng nguồn vốn đầu tư cho chương trình OCOP của Tây Ninh giai đoạn 2020 - 2025 ước tính sẽ huy động được trên 140 tỷ đồng; giai đoạn 2026 - 2030 sẽ huy động trên 98 tỷ đồng để thực hiện các hoạt động hướng đến xúc tiến thương mại, giới thiệu sản phẩm. Hiện, tỉnh Tây Ninh đang triển khai nhiều chính sách liên kết trong khâu sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm theo chuỗi giá trị và kích cầu hàng hóa để giúp nâng tầm thương hiệu cho các đặc sản tại địa phương.

Thúc đẩy phát triển các ngành, nghề gắn với định hướng phát triển kinh tế nông thôn; chuyển đổi cơ cấu sản xuất, kinh doanh, phát triển các sản phẩm chủ lực (theo ba trục: sản phẩm, tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân nông thôn) đã được Nghị định số 52/2018/NÐ-CP ngày 12/4/2018 về phát triển ngành nghề nông thôn và Chương trình "Mỗi xã một sản phẩm" khẳng định. Tính đến nay, cả nước đã có 63/63 tỉnh, thành phố tổ chức đánh giá, phân hạng sản phẩm, công nhận 9.852 sản phẩm OCOP đạt 3 sao trở lên (trong đó 42 sản phẩm đạt 5 sao) với 5.069 chủ thể tham gia (trong đó 38,5% là HTX; 24,4% là doanh nghiệp; 34,1% là cơ sở sản xuất, hộ kinh doanh, còn lại là tổ hợp tác).

Theo Văn phòng Điều phối Nông thôn mới Trung ương, toàn quốc phấn đấu đến năm 2025 ít nhất có 10.000 sản phẩm OCOP được công nhận từ 3 sao trở lên, trong đó có khoảng 400 - 500 sản phẩm đạt chứng nhận 5 sao. Củng cố và nâng cấp ít nhất 50% sản phẩm đã được đánh giá và phân hạng, ưu tiên phát triển sản phẩm gắn với thương hiệu và phát triển du lịch nông thôn.

Để nâng cao hiệu quả chương trình, các chuyên gia kinh tế cho rằng các chủ thể sản phẩm OCOP cần được sự hỗ trợ về chính sách, vốn sản xuất kinh doanh, đầu tư khoa học công nghệ và xúc tiến thương mại mở rộng thị trường, cũng như giảm bớt các chi phí trong hoạt động bao gồm chi phí sản xuất và gia nhập thị trường, vận chuyển dự trữ… Bởi đa phần các đơn vị sản xuất và chế biến các sản phẩm OCOP đều là các hộ, các hợp tác xã, doanh nghiệp nhỏ nên bị hạn chế về tiềm lực để phát triển và nâng hạng các sản phẩm OCOP.

Từ phía các địa phương cũng xác định tập trung vào các giải pháp trọng tâm như nâng cao công tác chỉ đạo, điều hành, chuẩn hóa và phát triển sản phẩm OCOP, tuyên truyền nâng cao nhận thức; đào tạo, tập huấn, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, xúc tiến thương mại sản phẩm Chương trình OCOP; kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ về quản lý chất lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm, xây dựng thương hiệu sản phẩm OCOP để tạo niềm tin người tiêu dùng. 

Thu Hằng