TMO - Để nâng cao giá trị ngành hàng cà phê trên địa bàn, tỉnh Gia Lai khuyến khích các doanh nghiệp từng bước đầu tư, đẩy mạnh chế biến cà phê rang xay, hòa tan và đặc sản.

Cà phê là cây trồng chủ lực của tỉnh Gia Lai với diện tích hiện có trên 105.000 ha. Cà phê Gia Lai chủ yếu là giống Robusta với năng suất hơn 3,9 tấn/ha, sản lượng hơn 400.000 tấn/năm. Năm 2024, cà phê tiếp tục giữ vững vị trí dẫn đầu trong các ngành hàng xuất khẩu chủ lực của tỉnh Gia Lai với sản lượng 210.000 tấn, kim ngạch đạt 620 triệu USD, tăng 26,53% so với năm trước và thị trường xuất khẩu được mở rộng ra 50 quốc gia.

Mỗi năm, Gia Lai xuất khẩu bình quân 240 nghìn tấn cà phê nhân xanh, chiếm gần 77% sản lượng; còn lại (23%) là chế biến tại địa phương, với gần 100 cơ sở sản xuất, chế biến, tổng công suất khoảng 12.000 tấn/năm. Với giá nguyên liệu cà phê nhân xanh hiện ở mức khoảng 95.000 đồng/kg, khi qua chế biến sâu như rang xay, hòa tan, đặc sản…, giá trị sản phẩm có thể tăng từ 1,5-2 lần, thậm chí cao hơn nếu xuất khẩu trực tiếp vào các thị trường khó tính như châu Âu, Nhật Bản…

Hiện Gia Lai đã hình thành được 34 chuỗi liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm cà phê, với tổng diện tích hơn 43.000 ha thông qua 26 doanh nghiệp và 8 hợp tác xã. Nhiều doanh nghiệp đã mạnh dạn đầu tư công nghệ chế biến hiện đại để tăng sức cạnh tranh và gia tăng giá trị sản phẩm.

Những năm qua, Hợp tác xã Nông nghiệp và Dịch vụ Lam Anh (xã Đak Đoa) đẩy mạnh canh tác cà phê theo hướng hữu cơ, kiểm soát chặt chẽ từ khâu thu hái đến chế biến. Ngoài ra, HTX còn phối hợp với chính quyền địa phương vận động, hỗ trợ người dân thay đổi tư duy sản xuất, gắn kết cộng đồng xây dựng vùng nguyên liệu cà phê đạt chuẩn. Nhờ đó, sản phẩm cà phê đặc sản của HTX đã đạt chứng nhận OCOP 4 sao cấp tỉnh, dần chinh phục được các thị trường khó tính trong và ngoài nước.

Các HTX sản xuất cà phê hữu cơ, đẩy mạnh chế biến nâng cao giá trị cho ngành hàng cà phê tại địa phương.

Theo đại diện HTX Nông nghiệp và Dịch vụ Nam Yang, xã Kon Gang, khi thu hoạch HTX chọn hái lựa quả chín mọng, đem đi sơ chế để lên men tự nhiên, rồi phơi trên sàn, rang và chế biến thành phẩm. Để đảm bảo chất lượng đồng đều cho các sản phẩm, HTX liên kết với các hộ nông dân, xây dựng chuỗi sản xuất khép kín từ vùng nguyên liệu đến sơ chế, chế biến và tiêu thụ. Trong đó, quy trình thu hoạch, sơ chế và rang xay cà phê đặc sản được kiểm soát nghiêm ngặt. Chỉ những quả cà phê chín đỏ, nổi sàn mới được tuyển chọn, lên men tự nhiên, phơi sàn và rang riêng từng mẻ.

Trong chiến lược phát triển ngành hàng cà phê, tỉnh Gia Lai đặt mục tiêu đến năm 2030 phát triển diện tích càphê Robusta lên khoảng 2.340 ha. Mục tiêu này nhằm đảm bảo nguồn nguyên liệu chất lượng tốt nhất phục vụ cho chế biến và xuất khẩu.

Để hiện thực hóa mục tiêu này, tỉnh đã đề ra các nhóm nhiệm vụ và giải pháp, trong đó tập trung vào việc xác định chi tiết vùng trồng càphê đặc sản; tổ chức lại sản xuất theo chuỗi giá trị và đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất, chế biến. Các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm đang tập trung thực hiện là kiến tạo, kết nối các tác nhân tham gia chuỗi giá trị, lấy doanh nghiệp làm trung tâm trong xây dựng và phát triển chuỗi giá trị càphê đặc sản của tỉnh.

Gia Lai đang tập trung hỗ trợ chứng nhận chất lượng cho các doanh nghiệp và hợp tác xã; làm việc với các tổ chức trong và ngoài nước để các sản phẩm đạt được các chứng nhận hữu cơ như USDA, EU và chứng nhận cà phê đặc sản theo tiêu chuẩn SCA, giúp các sản phẩm dễ dàng tiếp cận các thị trường cao cấp. Địa phương này cũng đang kết nối doanh nghiệp với thị trường xuất khẩu thông qua việc tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tham gia các hội chợ và triển lãm quốc tế.

Tỉnh khuyến khích đầu tư khoa học công nghệ vào sản xuất, đặc biệt là ứng dụng công nghệ chế biến sâu và rang xay tiên tiến để gìn giữ hương vị đặc trưng của Fine Robusta. Tái cơ cấu ngành càphê theo hướng bền vững thông qua mô hình trồng càphê hữu cơ kết hợp với bảo tồn đa dạng sinh học, hạn chế sử dụng thuốc bảo vệ thực vật để đảm bảo chất lượng càphê đạt chuẩn quốc tế.../.

Thùy Vân