Đảm bảo an toàn các công trình thủy lợi trước mùa mưa bão

TMO - Trước tình hình thời tiết ngày càng diễn biến phức tạp, để hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại do thiên tai, các ngành cùng với các địa phương trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng đã chủ động rà soát, đánh giá hiện trạng các công trình đê điều, hồ đập để từ đó có phương án xử lý kịp thời, bảo đảm an toàn cho tính mạng và tài sản của nhân dân.

Theo nhận định của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia, từ cuối tháng 6/2023, bão và áp thấp nhiệt đới bắt đầu hoạt động ở khu vực Biển Đông và di chuyển phức tạp; tổng lượng mưa ở các khu vực được dự báo tương đương hoặc cao hơn trung bình nhiều năm. Tình trạng sạt lở kênh, các công trình thủy lợi nhất là các đập, hồ chứa thủy lợi tại các địa phương đang diễn biến phức tạp bởi thời tiết và khí hậu cực đoan, gây nhiều khó khăn tới hoạt động sản xuất và cuộc sống người dân.

Trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng hiện có 435 công trình thủy lợi, trong đó có: 223 hồ chứa và liên hồ chứa, 90 đập dâng, 19 trạm bơm, khoảng 1.200 km kênh mương, 91 đập tạm và 12 kênh tiêu; hệ thống công trình trên đã chủ động cấp nước tưới cho Khoảng 46.169 ha đất canh tác. Đa phần các công trình thủy lợi trên địa bàn tỉnh hiện vẫn đảm bảo an toàn do thường xuyên được kiểm tra, đầu tư sửa chữa. Theo Sở NN&PTNT tỉnh, trước thời điểm mùa mưa lũ 2023, toàn tỉnh có 66 công trình thủy lợi có nguy cơ mất an toàn ở nhiều mức độ, trong đó có 57 công trình chưa có kinh phí sửa chữa. Đối với các hồ chứa, kết quả rà soát danh mục các công trình hư hỏng, có nguy cơ mất an toàn cho thấy phần lớn các hồ đập trên địa bàn tỉnh được đầu tư xây dựng đã lâu, qua thời gian sử dụng lâu dài nên một số công trình đã bị hư hỏng xuống cấp, tiềm ẩn nguy cơ xảy ra sự cố.

Nhiều công trình thủy lợi trên địa bàn tỉnh đã bị hư hỏng, tiềm ẩn nguy cơ xảy ra sự cố trong mùa mưa bão. 

Để đảm bảo an toàn hồ đập, tính mạng và tài sản của người dân phía hạ lưu công trình, Sở NN&PTNT đã đề nghị UBND tỉnh Lâm Đồng, Bộ NN&PTNT bố trí tổng kinh phí khoảng 538 tỷ đồng để thực hiện các giải pháp đảm bảo an toàn hồ, đập thủy lợi đến năm 2025. Trong đó, kinh phí để sửa chữa, nâng cấp công trình bị hư hỏng, xuống cấp là 440 tỷ đồng, kinh phí nâng cao năng lực quản lý vận hành công trình, thực hiện các nội dung về quản lý an toàn đập, hồ chứa là 98 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, Sở NN&PTNT tỉnh Lâm Đồng đã có kế hoạch sử dụng kinh phí từ các nguồn khác là 51,7 tỷ đồng để nạo vét, khơi thông cửa cống, dòng chảy công trình thủy lợi... Các địa phương, đơn vị triển khai giải pháp cấp bách trong phòng, chống hạn hán như: chủ động bố trí nguồn vốn địa phương để sửa chữa, khắc phục các công trình thủy lợi; huy động người dân sử dụng máy bơm gia đình, máy bơm dã chiến để bơm nước tưới chống hạn, đào ao hồ nhỏ để cấp nước tưới.

Trong những năm gần đây, do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, thời tiết thường diễn biến bất thường, cực đoan; mưa, lũ xảy ra với cường độ lớn, không theo quy luật. Bên cạnh đó, một số công trình thủy lợi đã bị hư hỏng, xuống cấp, có nguy cơ xảy ra sự cố trong mùa mưa, bão và sự cố bất thường ngay trong mùa khô. Để chủ động ứng phó với diễn biến bất thường của thời tiết, đảm bảo an toàn công trình thủy lợi, việc ban hành Kế hoạch thực hiện các giải pháp đảm bảo an toàn hồ, đập thủy lợi trên địa bàn tỉnh để phục vụ công tác phòng chống thiên tai, ứng phó biến đổi khí hậu, ổn định sản xuất, đời sống nhân dân là hết sức cần thiết.

Tỉnh Lâm Đồng đặt mục tiêu đến năm 2025 100% công trình đập, hồ chứa thủy lợi trên địa bàn tỉnh có đầy đủ hồ sơ thủ tục theo quy định về an toàn đập, hồ chứa (kiểm định an toàn đập, quy trình vận hành được phê duyệt...).  100% các hồ chứa lớn được ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý, vận hành, dự báo, cảnh báo nguy cơ mất an toàn hồ, đập thủy lợi trên địa bàn toàn tỉnh. Các đập, hồ chứa thủy lợi bị hư hỏng, xuống cấp, có nguy cơ mất an toàn cao được thống kê đầy đủ, có kế hoạch và kinh phí triển khai sửa chữa.

Sở NN&PTNT tỉnh đề nghị UBND tỉnh Lâm Đồng, Bộ NN&PTNT bố trí tổng kinh phí khoảng 538 tỷ đồng để thực hiện các giải pháp đảm bảo an toàn hồ, đập thủy lợi đến năm 2025. 

Theo đó, địa phương này chủ động đầu tư, ứng dụng hệ thống trang thiết bị hỗ trợ nâng cao năng lực vận hành ứng phó với mưa, lũ bảo đảm an toàn đập theo quy định tại Nghị định số 114/2018/NĐ-CP như: hệ thống quan trắc khí tượng thủy văn chuyên dùng trên lưu vực đập, hồ chứa thủy lợi; lắp đặt các thiết bị quan trắc công trình; hệ thống giám sát vận hành đập, hồ chứa nước (thiết bị kết nối truyền dẫn số liệu khí tượng thủy văn, tình hình ngập lụt hạ du; camera giám sát vận hành công trình đầu mối và phần mềm hỗ trợ vận hành đập, hồ chứa theo diễn biến thực tế); lắp đặt hệ thống cảnh báo lũ (cho các đập, hồ chứa lớn và vừa khuyến khích lắp đặt cho các hồ chứa nhỏ; xây dựng cơ sở dữ liệu quản lý đập hồ chứa nước phục vụ công tác chỉ đạo vận hành; lập hồ sơ lưu trữ điện tử toàn bộ các hồ, đập thủy lợi trên phạm vi toàn tỉnh.

Bố trí lực lượng đảm bảo đủ năng lực chuyên môn theo quy định để vận hành công trình; tổ chức trực ban 24/24h trong mùa mưa, lũ và cử cán bộ thường trực tại công trình; thường xuyên kiểm tra an toàn công trình kể cả khi không có mưa, lũ để phát hiện xử lý ngay giờ đầu khi có sự cố xảy ra; vận hành thử các cửa van, thiết bị phục vụ xả lũ các hồ chứa; bố trí đủ vật tư, thiết bị dự phòng, đảm bảo kịp thời sửa chữa thay thế khi có sự cố vận hành và sẵn sàng xử lý sự cố theo phương châm 04 tại chỗ. Tổ chức nạo vét khơi thông dòng chảy kênh thoát lũ, các trục tiêu, cửa vào các cống tiêu nhằm chủ động tiêu rút nước đệm khi có dự báo mưa lớn xảy ra; xử lý hành vi vi phạm lấn chiếm, làm co hẹp không gian thoát lũ.

Để chủ động ứng phó với các diễn biến bất thường của thời tiết, bảo đảm an toàn công trình thủy lợi, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn yêu cầu Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tiếp tục tổ chức thực hiện nghiêm túc các quy định tại Nghị định số 114/2018/NĐ-CP ngày 4/9/2018 của Chính phủ về quản lý an toàn đập, hồ chứa nước và các nhiệm vụ được giao tại Chỉ thị số 22/CT-TTg ngày 7/8/2018 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường quản lý, đảm bảo an toàn đập, hồ chứa nước; Chỉ thị 1416/CT-BNN-TL ngày 10/3/2023 về việc tăng cường công tác bảo đảm an toàn công trình thủy lợi trong mùa mưa, lũ năm 2023.

Các tỉnh, thành phố tổ chức tổng kết, đánh giá, rút kinh nghiệm công tác bảo đảm an toàn công trình thủy lợi trên địa bàn. Củng cố, kiện toàn Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn; phân công cụ thể trách nhiệm của các cơ quan quản lý chuyên ngành và chính quyền các cấp; bổ sung các phương tiện kỹ thuật, trang thiết bị làm việc, nhằm nâng cao năng lực chỉ đạo, điều hành, ứng phó trong thực hiện nhiệm vụ bảo đảm an toàn công trình thủy lợi; chuẩn bị đầy đủ lực lượng, vật tư, phương tiện dự phòng, đảm bảo ứng phó ngay khi có sự cố xảy ra, bảo đảm thực hiện việc xử lý sự cố công trình theo phương châm “bốn tại chỗ”.

Bên cạnh đó, các địa phương tăng cường kiểm tra nhằm kịp thời phát hiện, ngăn chặn các hành vi xâm phạm trong phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi; kiên quyết xử lý đối với các trường hợp xâm phạm gây mất an toàn công trình thủy lợi theo quy định của pháp luật; lập danh mục các công trình hư hỏng, xuống cấp có nguy cơ mất an toàn; bố trí kinh phí để xử lý các đập, hồ chứa nước xung yếu, tránh xảy ra sự cố mất an toàn cho công trình, vùng hạ du. 

Thu Trang