Đa dạng các kênh tiêu thụ sản phẩm OCOP

TMO - Cùng với việc phát triển số lượng, nâng cấp và cải thiện chất lượng sản phẩm từ Chương trình "Mỗi xã một sản phẩm" (OCOP), công tác xúc tiến thương mại đa kênh, đặc biệt là trên môi trường thương mại điện tử sẽ góp phần nâng cao giá trị sản phẩm cũng như sản xuất nông nghiệp. 

Nhận thức được tầm quan trọng của chiến lược công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn; thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu lao động, bảo tồn những giá trị truyền thống tốt đẹp của nông thôn Việt Nam, Đảng và Nhà nước ta đã có nhiều chính sách, dành nhiều nguồn lực để đẩy mạnh các chương trình xúc tiến thương mại và quảng bá thương hiệu sản phẩm OCOP.  Ngày 7/5/2018, Thủ tướng Chính phủ ký ban hành Quyết định số 490/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP), với 3 mục tiêu: Phát triển các hình thức tổ chức sản xuất, kinh doanh; chuyển dịch cơ cấu kinh tế, nâng cao thu nhập, đời sống cho nhân dân; và công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn. 

Theo số liệu từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, tính đến giữa tháng 12/2023 cả nước có 11.054 sản phẩm OCOP. Trong số đó có 68,9% là sản phẩm được công nhận 3 sao và gần 30% được công nhận sản phẩm 4 sao và đặc biệt là có 42 sản phẩm được chính thức Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và các Bộ, ngành công nhận là sản phẩm OCOP 5 sao và còn lại là các sản phẩm có tiềm năng 5 sao.

Đặc biệt, tất cả các sản phẩm OCOP đều đạt tiêu chuẩn về an toàn vệ sinh thực phẩm, tiêu chuẩn kỹ thuật của Việt Nam như ISO, HACCP, GAP và một số sản phẩm OCOP 5 sao cũng đạt được những tiêu chuẩn của thị trường thế giới. Nhiều sản phẩm OCOP được tiêu thụ rộng khắp trên thị trường cả nước và đã có những sản phẩm đã được xuất khẩu sang thị trường thế giới. Các điểm bán sản phẩm OCOP cũng đã được phát triển rất mạnh, không chỉ thuần túy qua kênh truyền thống mà còn qua hệ thống phân phối hiện đại, các chuỗi bán hàng tiện lợi, các chuỗi bán sản phẩm sạch, sản phẩm hữu cơ… 

Tính đến giữa tháng 12/2023 cả nước có 11.054 sản phẩm OCOP. Ảnh: BQN. 

Đến nay, kể cả những sản phẩm đặc sản như mắm tôm trong năm 2023 đã xuất khẩu sang Nhật, Úc; hay là miến dong của Bình Liêu cũng sắp xuất khẩu sang châu Âu và châu Úc. Đáng chú ý, thời gian qua, công tác xúc tiến thương mại cũng đã được đẩy mạnh cả bằng các hình thức như là xúc tiến thương mại truyền thống qua hệ thống các Điểm phân phối cũng như là hệ thống chuỗi siêu thị cho đến thương mại điện tử.

Ngay từ cuối năm 2018, đầu 2019, Bộ Công Thương là một trong những Bộ, ngành sớm ban hành các văn bản, trong đó có văn bản hướng dẫn về tiêu chí và hệ thống các Điểm phân phối sản phẩm OCOP. Đến nay, tất cả 63 tỉnh, thành đều có các Điểm phân phối sản phẩm OCOP để đưa sản phẩm đến với người tiêu dùng cả nước. Đặc biệt, cuối năm 2022 với sự ra đời của mạng xã hội gắn với thương mại điện tử ở trên nền tảng như TikTok Shop thì chương trình OCOP cũng triển khai các phiên chợ livestream trên nền tảng TikTok Shop Việt Nam.

Năm 2023, Trung tâm xúc tiến thương mại nông nghiệp đã triển khai được hơn 800 phiên chợ vói doanh thu lên tới 100 tỉ đồng và 300 triệu lượt người xem. Cũng trong năm qua 2 gian hàng OCOP quốc tế đã được tổ chức, một gian tại Tuần lễ hàng Việt Nam tại Thái Lan tại Central World ở Bangkok và gian thứ 2 tại một sự kiện được tổ chức đầu tháng 12 ở Milan (Ý). Lần đầu tiên chúng ta có một không gian sản phẩm OCOP tại thị trường châu Âu và các sản phẩm OCOP không chỉ dừng ở thị trường nước mà cũng đã được xúc tiến đối với thị trường quốc tế.

Việc đẩy mạnh quảng bá, tiêu thụ sản phẩm OCOP trên sàn thương mại điện tử đều được các tỉnh, thành triển khai. 

Thực hiện Quyết định 490/QĐ-TTg, các bộ, ngành, địa phương đã tích cực xây dựng thương hiệu sản phẩm OCOP và đẩy mạnh công tác xúc tiến thương mại bằng phương thức truyền thống qua hệ thống các điểm phân phối, hệ thống chuỗi siêu thị và cả phương thức thương mại điện tử. Đến nay, tất cả 63 tỉnh, thành đều có các điểm phân phối sản phẩm OCOP, ngay tại TP. Hà Nội cũng có tới 89 điểm; tại Quảng Ninh cũng có tới 31 điểm. Những con số về mặt số lượng, chất lượng sản phẩm cũng như hệ thống phân phối đã cho thấy được sự tiếp cận của sản phẩm OCOP gần như phủ khắp trên địa bàn cả nước và đến với người tiêu dùng ở các cấp độ và các phân khúc thị trường khác nhau.

Cùng với những kết quả đã đạt được, việc đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm OCOP tại nhiều địa phương vẫn còn một số hạn chế. Trong đó, phần lớn sản phẩm OCOP là các sản phẩm nông sản, xuất phát từ khu vực nông thôn nên còn hạn chế trong khâu thiết kế hình ảnh sản phẩm, kể một câu chuyện về sản phẩm. Bên cạnh đó, khả năng bảo quản, vận chuyển cũng còn nhiều hạn chế. thời gian tới, Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ triển khai nhiều giải pháp nhằm đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm OCOP.

Những vấn đề cần được chú trọng xử lý bao gồm chất lượng, căn cứ vào việc ứng dụng khoa học công nghệ; mẫu mã và bao bì phải đáp ứng được cả thị trường trong nước và thị trường quốc tế; tập trung vào xây dựng được thương hiệu và đăng ký bảo hộ và cùng với đó triển khai các chương trình về thương hiệu.

Thời gian tới, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tiếp tục phối hợp với Bộ Công Thương, Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch, Bộ Ngoại giao để nâng tầm của sản phẩm OCOP lên một tầm cao mới, đẩy mạnh xúc tiến thương mại đa kênh, kết hợp xúc tiến thương mại bằng các kênh truyền thống như tổ chức hội chợ và các triển lãm, các hội nghị kết nối cung cầu hiện nay khi nói đến sản phẩm OCOP là nói đến văn hóa, giá trị truyền thống thì công tác xúc tiến tiêu thụ sản phẩm OCOP cũng được định hướng tới các không gian OCOP, các khu trải nghiệm OCOP gắn liền với các lễ hội văn hóa, các lễ hội về du lịch thì thực sự sẽ tạo ra được dấu ấn rất tốt đối với người tiêu dùng. 

Theo các chuyên gia kinh tế, việc tiêu thụ các sản phẩm OCOP cũng còn những khó khăn nhất định như sản phẩm chế biến còn ít, quy mô sản xuất còn nhỏ lẻ, nhất là khu vực đồng bào dân tộc, miền núi sức cạnh tranh của sản phẩm còn hạn chế nên việc triển khai chương trình chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế của các địa phương, đặc biệt là việc quảng bá, tiêu thụ sản phẩm OCOP. Qua đó, rất cần tiếp tục nhận được sự quan tâm của các bộ, ngành, địa phương trong năm 2024.

Đức Minh