Đâu còn nghe tiếng xào xạc ngoài rặng tre

Những tia nắng yếu ớt buông xuống trong cái hanh hanh, lạnh lạnh của chiều đông. Tự dưng lại thấy nhớ những đụn khói từ những đống nhấm bên nhà hàng xóm. Mùa này chiều xuống sương mù buông đặc, nhiều hôm lại thêm mưa phùn lạnh, không khí ẩm ướt, muỗi càng nhiều. 

Nhấm được đốt bằng một ít rơm mục và vài đấu chấu, đốt làm sao để cho đống nhấm có thể cháy âm ỉ, không bùng thành ngọn lửa, cũng không bị tắt hẳn, phải có khói lên nhiều và được lâu nhất. Khói từ đống nhấm không chỉ xua bớt muỗi. Hơi ấm từ đó cũng làm cho trâu bò đỡ lạnh hơn.

Khói bay lên quện với sương chiều làm cho làng xóm càng trở nên mờ ảo. Mùi khói hun muỗi vừa khen khét ngai ngái, tỏa ra từ khi chiều muộn cho đến khi trời đất đã một mầu đen sẫm. Trong đám khói là những âm thanh văng vẳng vừa xa vừa gần mỗi chiều.

Tiếng con lợn phá chuồng đòi ăn, tiếng mẹ tôi gọi gà cúc cúc, kiểm xem có thiếu con nào không, rồi lùa lên chuồng. Tiếng xoẹt xoẹt bố tôi ngồi thái rau để cho vào nồi cháo lợn sắp nấu. Trong bếp, chị tôi đang xào nấu gì đó xèo xèo... Rồi lại có tiếng gọi vọng từ ngoài ngõ: Tư ơi!, Hậu ơi!, Tám ơi... về rửa ráy còn ăn cơm. Chưa tối à...! Đấy tiếng mấy cô, mấy bác gọi con, vì chúng mải chơi mà trời nhí nhóa tối rồi vẫn chưa về. 

Chiều chiều nhìn qua hàng rào, là thấy thấp thoải những bóng người lom khom trên những thửa ruộng. Đủ các công đoạn để có một mớ rau tươm tất mang ra chợ, từ cây con cấy xuống, vun xới, tưới tắm, phân gio, sâu bọ... Tiếng các cô bác gọi nhau, í ới hỏi nhau về cái này cái khác, rồi tiếng xô thùng va vào nhau cứ rộn cả khu ruộng rau xanh. Nhưng cũng có lúc khu ruộng cũng trở nên rất “ầm ào”, như hôm đó nhà ai bị mất mấy củ su hào. Ừ, thì là mất, nhưng biết ai lấy cơ chứ! Trồng mãi, chăm mãi mới được củ su hào, sắp được ăn thì mất trộm. Thế có ức không! Tiếng chửi “của đau con xót” đến cả tiếng đồng hồ…

Chiều đông lạnh, có hôm mẹ làm thêm về muộn, tôi, đứa bé sáu, bảy tuổi cứ ngồi ở bậc thềm ngóng ra cổng. Tôi tự hỏi, sao mẹ về muộn thế, hay xe mẹ bị hỏng? Trời lạnh thế này, mẹ về có phải được sưởi ấm, có phải đỡ lạnh biết bao. Trong bếp chị tôi đang nấu cơm, lửa cháy lên và than đỏ rực, bố tôi ghé một chiếc gốc tre vào, vừa cho “ấm” bếp, vừa để lát nữa ăn xong còn nán lại ngồi sưởi.

Bây giờ cũng là mùa đông, nhưng sao tôi có cảm giác không lạnh bằng ngày xưa. Mà cũng đúng thôi, bây giờ ở trong nhà làm gì có gió lùa qua khe ngói, qua lỗ gió, qua những kẽ cửa, đêm nằm cũng chẳng còn nghe thấy tiếng gió thổi ù ù, tiếng xào xạc ngoài rặng tre vọng vào. Nhà cửa hiện đại phòng nào cũng cửa kính, cửa gỗ đóng kín, nhà nào có điều kiện khá giả lắp điều hòa hai chiều, hoặc ít cũng có lò sưởi điện.

Chiều nay, mùa đông đã bắt đầu lạnh hơn, sương đã xuống nhiều hơn. Mở hé cánh cửa sổ, tôi không còn thấy ruộng rau sau nhà, không thấy hàng rào cúc tần phơ phất những sợi dây tơ hồng vàng óng, những luống rau mơn mởn ngoài kia, tiếng gà lúc lên chuồng, tiếng lợn dũi máng kêu eng éc... Chợt như thấy mùi khói hun muỗi cho trâu phảng phất đâu đây.

Bùi Quân