Việt Nam – Lào: Thúc đẩy mạnh mẽ hợp tác kinh tế theo hướng bền vững

TMO - Năm 2024, hợp tác kinh tế thương mại và đầu tư giữa hai nước được quan tâm, thúc đẩy và thu được những kết quả rất đáng ghi nhận. Lũy kế đến nay, doanh nghiệp Việt Nam đã đầu tư vào Lào đạt 267 dự án, với tổng vốn đăng ký là 5,7 tỷ USD; vốn thực hiện đạt khoảng 2,8 tỷ USD.

Sáng 9/1, tại Thủ đô Vientiane (Lào), Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Thủ tướng Chính phủ Lào Sonexay Siphandone đồng chủ trì kỳ họp lần thứ 47 Ủy ban liên Chính phủ về hợp tác song phương Việt Nam-Lào. Tại kỳ họp, hai Thủ tướng nhấn mạnh, trong bối cảnh gặp nhiều khó khăn, thách thức, song nhờ quán triệt sâu sắc chỉ đạo của hai Bộ Chính trị, cùng nỗ lực, quyết tâm cao của Nhà nước, Chính phủ, các bộ, ban, ngành, địa phương, hai nước đã triển khai nghiêm túc, hiệu quả các thỏa thuận cấp cao, mang lại nhiều thành tựu hợp tác, nhiều kết quả nổi bật rất đáng ghi nhận, góp phần cùng nhau xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả, với 14 nhóm nhiệm vụ đã hoàn thành, làm tốt trong năm 2024.

Kỳ họp lần thứ 47 Ủy ban liên Chính phủ về hợp tác song phương Việt Nam-Lào. Ảnh: VK

Hai Thủ tướng bày tỏ vui mừng trước kết quả hợp tác thành công trong nhiều lĩnh vực. Quan hệ hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện giữa Việt Nam và Lào ngày càng phát triển và đi vào chiều sâu, gắn bó tin cậy, giữ vai trò nòng cốt, định hướng tổng thể quan hệ hai nước. Lãnh đạo cấp cao hai nước thường xuyên trao đổi, tiếp xúc dưới nhiều hình thức. Hai Thủ tướng đã gặp nhau 7 lần trong năm 2024. Ủy ban liên Chính phủ, do hai Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu chủ trì, tiếp tục phát huy hiệu quả, thúc đẩy triển khai các thỏa thuận hợp tác trên mọi lĩnh vực. Hợp tác quốc phòng, an ninh chặt chẽ, thực hiện tốt việc giữ vững ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội của mỗi nước; xây dựng tuyến biên giới Việt Nam-Lào hòa bình, ổn định, hữu nghị, hợp tác và phát triển toàn diện; phòng chống hiệu quả các loại tội phạm, đặc biệt là tội phạm xuyên quốc gia.

Năm 2024, hợp tác kinh tế thương mại và đầu tư được quan tâm, thúc đẩy và thu được những kết quả rất đáng ghi nhận. Lũy kế đến nay, doanh nghiệp Việt Nam đã đầu tư vào Lào đạt 267 dự án, với tổng vốn đăng ký là 5,7 tỷ USD; vốn thực hiện đạt khoảng 2,8 tỷ USD. Đáng chú ý là đầu tư của Việt Nam sang Lào đang có xu hướng tăng trở lại theo hướng bền vững hơn. Năm 2024, vốn đăng ký đầu tư sang Lào là 191,1 triệu USD, tăng 62,1% so với năm 2023; đóng góp thuế và các nghĩa vụ tài chính khác của doanh nghiệp Việt Nam cho Chính phủ Lào trong 5 năm trở lại đây đạt bình quân khoảng 200 triệu USD/năm.

Trong bối cảnh tình hình kinh tế thế giới và khu vực tiếp tục đối mặt với khó khăn, nhu cầu tiêu dùng suy giảm, kim ngạch thương mại song phương giữa Việt Nam và Lào năm 2024 ghi dấu ấn khi tổng kim ngạch thương mại hai nước đạt 2,2 tỷ USD, tăng gần 34% so với năm 2023, trong đó đáng ghi nhận là Lào đã xuất siêu sang Việt Nam khoảng 732,7 triệu USD (tăng khoảng 30%). Đạt được kết quả này có sự đóng góp quan trọng của các doanh nghiệp Việt Nam đang đầu tư, kinh doanh tại Lào.

Hợp tác năng lượng cơ bản mục tiêu đề ra trong giai đoạn 2021-2025; nhiều dự án quy mô lớn trong lĩnh vực năng lượng được thúc đẩy triển khai. Khó khăn, vướng mắc kéo dài nhiều năm tại nhiều dự án được xử lý dứt điểm. Hợp tác văn hóa, truyền thông, du lịch, nội vụ, tư pháp... được phát huy, nâng cao; trong đó hoàn thành đúng hạn hồ sơ trình UNESCO (tháng 1/2024) công nhận Vườn Quốc gia Hin Namno (Lào) là di sản thiên nhiên thế giới liên biên giới mở rộng từ Di sản Thiên nhiên thế giới Phong Nha-Kẻ Bàng (Việt Nam).

Khuôn khổ pháp lý cho hợp tác hai nước tiếp tục hoàn thiện, trong đó hai bên đã ký Hiệp định Thương mại mới Việt Nam-Lào. Hai bên tiếp tục chủ động, tích cực, phối hợp chia sẻ kinh nghiệm về quản lý kinh tế vĩ mô, xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ trong bối cảnh hội nhập quốc tế. Hợp tác giữa các địa phương hai nước, đặc biệt ở các địa phương giáp biên tiếp tục có hiệu quả, đóng góp vào hợp tác chung giữa hai nước. Hai bên hỗ trợ, giúp đỡ nhau một cách hiệu quả trên các diễn đàn hợp tác đa phương quốc tế và khu vực; phối hợp hiệu quả để Lào đảm nhiệm thành công vai trò Chủ tịch ASEAN 2024, AIPA 45 và các hội nghị cấp cao khác.

Về trọng tâm hợp tác năm 2025, hai bên thống nhất tập trung quyết liệt, nghiêm túc triển khai hiệu quả các thỏa thuận của lãnh đạo cấp cao; đề ra nhiều biện pháp mạnh mẽ, thiết thực để tiếp tục đưa quan hệ chính trị, ngoại giao giữa hai nước đi vào chiều sâu; tăng cường trụ cột hợp tác quốc phòng-an ninh; thúc đẩy mạnh mẽ hợp tác kinh tế; tiếp tục dành ưu tiên đặc biệt cho hợp tác giáo dục-đào tạo.

Theo đó, Việt Nam - Lào sẽ tăng cường thúc đẩy, đưa quan hệ chính trị, ngoại giao đi vào chiều sâu, đạt hiệu quả cao hơn nữa, định hướng tổng thể quan hệ hợp tác Việt Nam-Lào; duy trì và nâng cao hiệu quả của các cơ chế hợp tác; tổ chức có hiệu quả các chuyến thăm, các cuộc gặp gỡ, tiếp xúc giữa lãnh đạo cấp cao với nhiều hình thức linh hoạt; cải tiến và nâng cao tính thiết thực, hiệu quả hợp tác ở tất cả các cấp, các ngành, các địa phương. Tiếp tục hợp tác chặt chẽ về quốc phòng, an ninh; xây dựng tuyến biên giới Việt Nam-Lào hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển toàn diện; phối hợp chặt chẽ, tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện Việt Nam tại Lào.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Thủ tướng Chính phủ Lào Sonexay Siphandone đồng chủ trì kỳ họp lần thứ 47 Ủy ban liên Chính phủ về hợp tác song phương Việt Nam-Lào. Ảnh: VK

Chiều cùng ngày, Thủ tướng Phạm Minh Chính và Thủ tướng Lào Sonexay Siphandone đồng chủ trì Hội nghị Hợp tác đầu tư Việt Nam-Lào năm 2025 với chủ đề "Thúc đẩy cùng phát triển bền vững và thịnh vượng". Theo đó, trong bối cảnh tình hình thế giới có nhiều biến động phức tạp, khó lường, đặt ra nhiều khó khăn, thách thức, hợp tác đầu tư, thương mại giữa Việt Nam và Lào vẫn tiếp tục phát triển và đạt nhiều kết quả tích cực.

Tổng vốn đầu tư đăng ký của Việt Nam sang Lào đạt trên 5,7 tỷ USD. Lào luôn duy trì vị trí thứ nhất trong số các quốc gia và vùng lãnh thổ có đầu tư ra nước ngoài của Việt Nam. Việt Nam luôn nằm trong tốp 3 nước đầu tư trực tiếp lớn nhất vào Lào. Riêng năm 2024, vốn đầu tư của Việt Nam sang Lào tăng trên 62% so với 2023 (đạt trên 191 triệu USD).

Ngày càng có nhiều dự án của các doanh nghiệp Việt Nam đi vào hoạt động hiệu quả, đóng góp tích cực cho sự phát triển của Lào trên nhiều lĩnh vực; tạo việc làm và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho hàng vạn lao động Lào; bổ sung nguồn thu cho ngân sách nhà nước Lào (trung bình khoảng 200 triệu USD mỗi năm, lũy kế từ năm 2015 tới nay đạt khoảng 1,8 tỷ USD).

Nhiều dự án đầu tư mới phù hợp với định hướng phát triển bền vững, chế biến sâu và tạo giá trị gia tăng cao, có tác động tích cực phát triển kinh tế - xã hội của Lào như dự án nhà máy điện gió Trường Sơn vốn đầu tư 70,7 triệu USD; dự án Công ty sửa Vinamilk tăng vốn 18,8 triệu USD; dự án Nhà máy chế biến tinh bột sắn Lào - Việt, vốn đầu tư 12 triệu USD…

Năm 2024, một số dự án quy mô lớn đã được đẩy nhanh tiến độ như: Dự án muối mỏ Kali; Dự án khai thác và chế biến quặng bauxite và xây dựng nhà máy sản xuất alumina; các dự án điện gió Trường Sơn, Savan1... đã tạo động lực thúc đẩy các dự án khác của Việt Nam đầu tư sang Lào. Tổng kim ngạch thương mại hai nước năm 2024 ước đạt 2,2 tỷ USD, với mức tăng ấn tượng 33,9% so với năm 2023, trong đó Lào đã xuất siêu sang Việt Nam 732,7 triệu USD. Nhìn chung, đầu tư của doanh nghiệp Việt Nam tại Lào đã đóng góp quan trọng vào kết quả xuất khẩu của Lào trong năm 2024. Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp Việt Nam tại Lào đã thực hiện tốt trách nhiệm xã hội, tích cực tài trợ cho cộng đồng (khoảng 180 triệu USD).

Thủ tướng Lào Sonexay Siphandone đánh giá thời gian qua, nhiều dự án đầu tư trên các lĩnh vực của các doanh nghiệp Việt Nam đầu tư tại Lào được triển khai rất tích cực, hiệu quả. Ông khẳng định Chính phủ Lào luôn tích cực đôn đốc xúc tiến đầu tư của các doanh nghiệp Việt Nam vào các ngành, lĩnh vực phù hợp kế hoạch, ưu tiên phát triển kinh tế. Chính phủ Lào đã xem xét áp dụng một số chính sách đặc thù để khuyến khích các doanh nghiệp Việt Nam vào đầu tư.

Thủ tướng Lào cũng cho biết năm 2024, kinh tế vĩ mô Lào đã dần ổn định hơn, GDP đạt mức tăng trưởng khá (4,6%); tỉ giá hối đoái và lạm phát đang trên đà giảm; cán cân thương mại và thu ngân sách đã có thặng dư; khách du lịch quốc tế đến Lào tăng... Đây là nhân tố quan trọng để Lào thu hút tốt hơn các nguồn lực cho đầu tư phát triển và đặt mục tiêu tăng trưởng cao hơn thời gian tới. Lào đang tiếp tục tích cực cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, đồng thời triển khai các chiến lược lớn về hội nhập và kết nối kinh tế; phát triển bền vững, xanh; chuyển đổi số.

Thủ tướng Lào nêu rõ, Chính phủ hai nước có quyết tâm cao và nhất trí hai bên cần tập trung phát triển hạ tầng giao thông, thúc đẩy hội nhập và kết nối, đặc biệt là thúc đẩy các dự án kết nối với Việt Nam như các dự án đường sắt, đường bộ, cảng biển Vũng Áng 1, 2, 3; thúc đẩy hợp tác hàng không… Tại Hội nghị, Thủ tướng Lào kêu gọi doanh nghiệp Việt Nam và Lào tăng cường tìm hiểu các cơ hội hợp tác, đầu tư trên các lĩnh vực, nhất là đẩy mạnh hợp tác phát triển các khu công nghiệp để tăng cường chế biến sâu các nguyên liệu của Lào, trên cơ sở Việt Nam có kinh nghiệm phát triển các khu công nghiệp như khu công nghiệp Việt Nam – Singapore (VSIP). Phát triển năng lượng sạch, năng lượng gió… cũng là những lĩnh vực khuyến khích đầu tư.

Thủ tướng Lào lưu ý các doanh nghiệp đầu tư vào Lào cần quan tâm bảo vệ môi trường, sử dụng hiệu quả đất đai, tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ hiện đại, trí tuệ nhân tạo (AI) để nâng cao năng lực sản xuất, góp phần đào tạo nguồn nhân lực, nâng cao kỹ năng nghề cho lao động Lào…, đồng thời mong muốn hai bên phát huy truyền thống hợp tác tốt đẹp, tiếp tục tổ chức thêm nhiều diễn đàn, hội nghị thúc đẩy hợp tác kinh tế mạnh mẽ hơn, hiệu quả hơn, tương xứng mối quan hệ đặc biệt hết sức tốt đẹp giữa hai nước.

Tại Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nêu rõ năm 2025, cả hai nước đều bước vào năm cuối cùng của nhiệm kỳ Đại hội Đảng tại mỗi nước. Trong bối cảnh có nhiều khó khăn, thách thức, tình hình khu vực và thế giới đang diễn biến nhanh, phức tạp và khó lường, trước nhiều vấn đề mang tính toàn dân, toàn diện, toàn cầu, hai nước Việt Nam – Lào có quan hệ đặc biệt càng phải đoàn kết, thống nhất hơn nữa để ứng phó với các vấn đề phát sinh và tiếp tục xây dựng, phát triển đất nước.

Với tinh thần "hạt gạo cắn đôi, cọng rau bẻ nửa", Đảng, Nhà nước Việt Nam luôn coi trọng và dành ưu tiên cao nhất cho việc gìn giữ và phát triển quan hệ hữu nghị với Lào. "Có thể nói, tình đoàn kết đặc biệt Việt Nam – Lào có ý nghĩa quyết định với sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước của mỗi nước", Thủ tướng nhấn mạnh.

Theo Thủ tướng, Việt Nam và Lào là hai nước láng giềng gần gũi về địa lý, "núi liền núi, sông liền sông", như Vientiane còn gần Hà Nội hơn cả Cần Thơ hay TP. HCM; cùng với đó là sự gần gũi về lịch sử, văn hóa và tình cảm giữa hai nước. Mặt khác, Việt Nam có thị trường hơn 100 triệu dân, Lào có thị trường hơn 8 triệu dân. Đây là những điều kiện thuận lợi, là lợi thế rất lớn cho các doanh nghiệp hai nước hợp tác, sản xuất, kinh doanh.

Tuy nhiên, hợp tác kinh tế vẫn chưa tương xứng với tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh của hai bên. Do đó, các cơ quan, các địa phương cần quyết tâm cao hơn, cùng nhau hành động quyết liệt, tích cực hơn nữa, tháo gỡ các rào cản, điểm nghẽn về thể chế, luật pháp, cơ chế, chính sách về thuế, thủ tục, phí, lệ phí. Cùng với đó, đẩy mạnh kết nối hạ tầng mềm và hạ tầng giao thông, nhất là thúc đẩy các dự án đường sắt Hà Nội – Vientiane, đường bộ cao tốc Vũng Áng-Vientiane, cảng Vũng Áng 1, 2, 3… Đồng thời, đẩy mạnh kết nối chuỗi cung ứng, kết nối doanh nghiệp giữa hai nước và với nước thứ ba, phát huy các thế mạnh của mỗi bên như Lào có thế mạnh về nguồn nguyên liệu, Việt Nam có năng lực chế biến sâu, có thị trường xuất khẩu rộng mở.

Về các kiến nghị của doanh nghiệp, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đánh giá là rất sát thực tế, đề nghị các bộ ngành, cơ quan, địa phương của hai nước chủ động giải quyết, trên tinh thần cắt giảm thủ tục, phân cấp, phân quyền cho địa phương để làm thủ tục nhanh hơn, tạo thuận lợi nhất cho doanh nghiệp. Về nguồn lực, Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị phát huy mạnh mẽ tinh thần "nguồn lực bắt nguồn từ tư duy, động lực bắt nguồn từ sự đổi mới, sức mạnh bắt nguồn từ nhân dân"; làm mới những động lực tăng trưởng truyền thống, khai thác các lĩnh vực có thế mạnh của Lào như khoáng sản, năng lượng, đồng thời thúc đẩy mạnh mẽ các động lực tăng trưởng mới như như chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, chíp bán dẫn, dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo, internet vạn vật, điện toán đám mây, quang điện tử, y sinh học, năng lượng sạch. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính mong các bộ ngành, địa phương và các doanh nghiệp hai nước cùng chia sẻ với nhau; quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, có trọng tâm, trọng điểm, làm việc nào dứt điểm việc đó; coi trọng thời gian, trí tuệ và sự quyết đoán đúng lúc, đây là những yếu tố quyết định thành công trong hợp tác, sản xuất, đầu tư, kinh doanh.

Trước đó, nhận lời mời của Thủ tướng Lào Sonexay Siphandone, sáng 9/1, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cùng đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam bắt đầu chuyến thăm Lào và đồng chủ trì kỳ họp thứ 47 Ủy ban liên Chính phủ Việt Nam - Lào. Chuyến công tác diễn ra trong 2 ngày 9/1 và 10/1. Lào là quốc gia đầu tiên Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đến thăm trong năm 2025. Đây cũng là chuyến công du nước ngoài đầu tiên của lãnh đạo chủ chốt Việt Nam trong năm 2025.

Ở chiều ngược lại, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính là lãnh đạo nước ngoài đầu tiên phía Lào đón tiếp trong năm 2025. Chuyến thăm của Thủ tướng Phạm Minh Chính diễn ra trong bối cảnh mối quan hệ song phương Việt Nam - Lào tiếp tục phát triển tốt đẹp, gắn bó, tin cậy. Việt Nam và Lào đang triển khai tích cực các thỏa thuận giữa lãnh đạo cấp cao hai Đảng, hai nước và đã đạt được những kết quả thiết thực.

LÊ HÙNG