Xuất khẩu tôm dự báo đạt hơn 4 tỷ USD trong năm 2024

TMO - Năm 2024, xuất khẩu tôm Việt Nam được nhận định sẽ phục hồi và tăng nhẹ từ 10% đến 15% và dự kiến thu về hơn 4 tỷ USD.

Cục Thủy sản (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cho biết, năm 2023, diện tích nuôi tôm nước lợ đạt 737.000ha, sản lượng đạt 1,12 triệu tấn. Sản lượng sản xuất tôm giống đạt khoảng 150 tỷ con. Về kế hoạch sản xuất năm 2024, nhu cầu tôm bố mẹ cần khoảng 260.000-270.000 con; tôm giống khoảng 140-150 tỷ con; diện tích nuôi tôm đạt 737.000ha; sản lượng tôm các loại 1.065 nghìn tấn; kim ngạch xuất khẩu đạt 4,0 - 4,3 tỷ USD... 

Thông tin từ Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Việt Nam (VASEP), năm 2023, Việt Nam xuất khẩu tôm sang 100 thị trường và nằm trong Top 4 thế giới cùng với Ecuador, Ấn Độ và Indonesia về xuất khẩu. Tôm Việt Nam chiếm vị trí nhất định tại các thị trường chính. Cụ thể, đứng thứ tư tại thị trường Hoa Kỳ; đứng thứ thứ 3 tại thị trường Trung Quốc; đứng thứ 2 tại thị trường EU; thứ nhất tại Nhật Bản, Hàn Quốc và Anh. 

Năm 2024 ngành tôm được dự báo sẽ tiếp tục đối diện với nhiều thách thức chi phí đầu vào vẫn tiếp tục tăng cao hơn so với các nước, Việt Nam sẽ tiếp tục gặp khó khăn cạnh tranh về giá với các nước Ecudor và Ấn độ. Việc sản xuất tôm thích ứng với biến đổi khí hậu sẽ là giải pháp cấp trong thời gian tới. Dù vậy, xuất khẩu tôm Việt Nam được nhận định sẽ phục hồi và tăng nhẹ từ 10 - 15% trong năm 2024 bởi kinh tế của các nước có nhu cầu tiêu thụ tôm dần hồi phục; các doanh nghiệp đẩy mạnh sản xuất sản phẩm giá trị gia tăng, chế biến sâu. Ngoài ra, nhu cầu sản phẩm có nguồn protein từ thủy sản đang dần thay thế nguồn protein từ động vật, nên trong thời gian tới thủy sản, đặc biệt là tôm, có cơ hội phát triển.

Về thị trường, Hoa Kỳ và Trung Quốc được nhận định sẽ tiếp tục là hai thị trường lớn nhất của xuất khẩu tôm Việt Nam trong năm 2024, chiếm khoảng 40 - 45% kim ngạch xuất khẩu của toàn ngành. Do những ảnh hưởng của biến động do xung đột chính trị, những biến động ở Trung Đông dẫn đến chi phí vận chuyển cao nên nhóm thị trường có vị trí gần Việt Nam như Nhật, Hàn Quốc, Trung Quốc cũng sẽ là lợi thế. Ngoài ra, sự tăng trưởng của thị trường nhỏ lẻ cũng là động lực để xuất khẩu tôm Việt Nam tăng trưởng trong thời gian tới.

Về tình hình nuôi trồng tại một số địa phương trên cả nước, tỉnh Bạc Liêu hiện có trên 140 nghìn ha nuôi trồng thủy sản và là một trong số 3 tỉnh, thành có diện tích và sản lượng nuôi tôm đứng đầu cả nước. Sản lượng hàng năm của Bạc Liêu đóng góp từ 20 - 21% tổng sản lượng tôm nuôi toàn quốc. Trong năm 2023, Bạc Liêu có trên 132 nghìn ha thả nuôi tôm. Riêng đối với mô hình nuôi tôm siêu thâm canh ứng dụng công nghệ cao, toàn tỉnh đã có 25 tổ chức và trên 800 cá nhân đang đầu tư nuôi tôm siêu thâm canh ứng dụng công nghệ cao với diện tích gần 5 nghìn ha và có nhiều mô hình nuôi tôm ứng dụng công nghệ cao hàng đầu cả nước, có thứ hạng cao trong khu vực Đông Nam Á.

Năm 2024, xuất khẩu tôm Việt Nam được nhận định sẽ phục hồi và tăng nhẹ từ 10% đến 15% và dự kiến thu về hơn 4 tỷ USD. 

Tuy nhiên, những năm gần đây, nghề nuôi tôm của tỉnh Bạc Liêu nói riêng, của cả nước nói chung ngày một phát triển tăng cả về số lượng và chất lượng. Với sự phát triển mạnh mẽ của ngành công nghiệp tôm như hiện nay, một thách thức lớn đang đặt ra không chỉ Bạc Liêu mà đối với tất cả các tỉnh, thành nuôi tôm trên phạm vi cả nước đó là “bài toán” về môi trường, dịch bệnh trong sự phát triển bền vững của ngành tôm, cũng như một số khó khăn của ngành thủy sản mà thông tin báo chí, dư luận gần đây nói về “ngành thủy sản chưa hết khó” như thiếu hụt nguồn nguyên liệu, ngư trường gần như cạn kiệt…

Tại Hội nghị triển khai nhiệm vụ phát triển tôm nước lợ năm 2024 liên quan đến chuỗi ngành tôm, UBND tỉnh Cà Mau cho rằng, giá thành hiện là vấn đề lớn của ngành tôm, nếu không có biện pháp trước mắt và lâu dài khắc phục thì khó khăn còn phải đối mặt trong năm 2024 và trong thời gian tới. Cơ quan chuyên môn, các viện trường cần tập trung hỗ trợ địa phương sớm tìm kiếm giải pháp kỹ thuật cho các mô hình nuôi, giảm tỉ lệ rủi ro, đặc biệt cho mô hình nuôi thâm canh, siêu thâm canh. UBND tỉnh Sóc Trăng cho rằng, nhiều năm nay con giống cho ngành tôm vẫn thiếu và chất lượng thấp. Bên cạnh đó, vốn cho người nuôi không được các ngân hàng mặn mà cho vay, hạ tầng cho ngành tôm cũng chưa cải thiện. 

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đề nghị các địa phương cần tổ chức liên kết, đảm bảo chuỗi sản xuất tôm vận hành liên hoàn; ngăn chặn kịp thời những sản phẩm như con giống, thức ăn thủy sản, sản phẩm xử lý môi trường nuôi trồng thủy sản không đảm bảo chất lượng tới người tiêu dùng. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra về an toàn thực phẩm trong nuôi tôm nhằm đảm bảo chất lượng sản phẩm phục vụ chế biến, tiêu dùng trong nước và xuất khẩu.

Thực hiện có hiệu quả công tác quan trắc, cảnh báo môi trường để kịp thời khuyến cáo, cảnh báo cho người nuôi; hướng dẫn các biện pháp phòng, chống dịch bệnh, thực hiện tốt các giải pháp kỹ thuật để nuôi tôm hiệu quả, giảm thiểu tối đa thiệt hại cho người nuôi. Đồng thời tiếp tục có các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ hợp tác và người nuôi tôm tổ chức liên kết sản xuất theo chuỗi, tối ưu hóa chuỗi sản xuất để giảm giá thành sản phẩm; rà soát, nghiên cứu xây dựng mô hình thí điểm cung cấp tín dụng qua liên kết chuỗi để triển khai thực hiện; quan tâm phát triển các sản phẩm phù hợp để thúc đẩy tiêu thụ thị trường trong nước và xuất khẩu.

Để nâng cao hơn nữa giá trị từ con tôm và định hướng phát triển ngành tôm bền vững, các địa phương chú ý đến sự liên kết trong chuỗi sản phẩm từ giống, sản xuất đến tiêu thụ. Theo đó, các địa phương, nhất là vùng đồng bằng sông Cửu Long cần chú ý đến việc xây dựng chất lượng nguồn giống đạt chất lượng cao để chủ động trong sản xuất và giảm chi phí trong quá trình nuôi và hạn chế dịch bệnh. Cùng đó, cần đầu tư hoàn thiện hệ thống cơ sở hạ tầng, phục vụ phát triển vùng nuôi, logistics, hướng đến sản xuất xanh, ít phát thải và ứng dụng công nghệ số trong nuôi trồng thủy sản.

Hồng Hạnh