TMO - Nuôi cá ngạnh đang trở thành mô hình kinh tế hiệu quả tại tỉnh Quảng Trị, góp phần đa dạng hóa sản xuất nông nghiệp địa phương. Không chỉ giúp nhiều hộ dân cải thiện đời sống, mô hình nuôi cá này của Trung tâm Khuyến nông tỉnh triển khai còn tạo tiền đề để phát triển sản phẩm đặc sản mang thương hiệu vùng miền.

Trong những năm gần đây, nhiều hộ dân ở Quảng Trị đã mạnh dạn đầu tư phát triển mô hình nuôi cá ngạnh – loài thủy sản đặc sản sinh sống tự nhiên ở sông suối miền Trung.

Nhờ đặc tính dễ nuôi, ít dịch bệnh và khả năng thích nghi tốt với môi trường, cá ngạnh nhanh chóng trở thành hướng đi triển vọng trong phát triển kinh tế nông thôn. Đặc biệt, giá trị thương phẩm của cá ngạnh khá cao, thị trường tiêu thụ rộng mở đã giúp nhiều hộ gia đình có nguồn thu nhập ổn định, thậm chí vươn lên làm giàu.

Chính quyền địa phương cũng khuyến khích mở rộng diện tích nuôi, hỗ trợ tập huấn kỹ thuật và kết nối thị trường để nâng cao hiệu quả sản xuất. Không chỉ mang lại lợi ích kinh tế, mô hình nuôi cá ngạnh còn góp phần tận dụng nguồn nước mặt, đa dạng hóa cơ cấu ngành nông nghiệp, tạo việc làm tại chỗ cho người lao động.

Với tiềm năng sẵn có, cá ngạnh hứa hẹn sẽ trở thành sản phẩm chủ lực, góp phần quan trọng trong chiến lược phát triển nông nghiệp hàng hóa gắn với xây dựng nông thôn mới ở Quảng Trị. Cá ngạnh là loài dễ nuôi, ít dịch bệnh, thích nghi tốt với môi trường nước ngọt, mặn, lợ.

Thức ăn của chúng cũng rất đa dạng, từ tự nhiên đến công nghiệp. Đặc biệt, thịt cá ngạnh săn chắc, thơm ngon nên rất được thị trường ưa chuộng, nhất là tại các nhà hàng và chợ đầu mối. Bên cạnh những thuận lợi, hiện nay, việc nuôi cá ngạnh thương phẩm vẫn chưa phổ biến rộng rãi trên địa bàn tỉnh.

Người dân chủ yếu khai thác cá từ tự nhiên, dẫn đến nguồn cung chưa ổn định và sản lượng hạn chế. Việc phát triển mô hình nuôi cá ngạnh không chỉ góp phần nâng cao thu nhập cho người dân mà còn giúp bảo tồn nguồn lợi thủy sản bản địa, giảm áp lực khai thác quá mức. Từ tiềm năng đó, mô hình nuôi cá ngạnh thương phẩm được triển khai nhằm đánh giá hiệu quả kinh tế và tính thực tiễn, tạo cơ sở nhân rộng tại các vùng có điều kiện tương tự, góp phần phát triển bền vững ngành nuôi trồng thủy sản tại địa phương.

Mô hình được triển khai tại 3 hộ dân tại xã Đông Trạch, với tổng diện tích ao nuôi mỗi hộ là 3.000m². Cá giống được chọn lựa từ những cơ sở sản xuất uy tín, bảo đảm chất lượng và nguồn gốc rõ ràng. Trong suốt quá trình nuôi, các hộ dân được tập huấn chi tiết về kỹ thuật chăm sóc. Thay vì cho ăn theo cảm tính, bà con được hướng dẫn cho cá ăn theo từng giai đoạn phát triển, điều chỉnh lượng thức ăn dựa trên sức khỏe và điều kiện thời tiết để tránh lãng phí thức ăn và ô nhiễm nguồn nước.

Bên cạnh đó, công tác quản lý môi trường ao nuôi được đặt lên hàng đầu, với việc kiểm tra các chỉ số pH, oxy hòa tan định kỳ và áp dụng các biện pháp xử lý sinh học để giữ cho môi trường nước luôn sạch, giúp cá sinh trưởng khỏe mạnh, hạn chế tối đa dịch bệnh. Sau gần 4 tháng chăm sóc, cá đạt trọng lượng khoảng 40con/kg, tỉ lệ sống của cá đạt trên 70%. Với giá bán dao động khoảng 150.000 đồng/kg, mô hình đã mang lại lợi nhuận rõ rệt.

Với chất lượng thịt thơm ngon, cá ngạnh được người tiêu dùng ưa chuộng. (Ảnh minh hoạ: SC).

Mặc dù những kết quả ban đầu rất tích cực, nhưng để mô hình nuôi cá ngạnh được nhân rộng và phát triển một cách bền vững vẫn còn một số khó khăn, thách thức cần được tháo gỡ. Vấn đề lớn nhất hiện nay là nguồn giống chất lượng vẫn còn phụ thuộc vào các tỉnh ngoài, dẫn đến chi phí vận chuyển cao và tiềm ẩn nhiều rủi ro. Bên cạnh đó, đầu ra sản phẩm tuy thuận lợi nhưng chủ yếu vẫn là bán cho thương lái nhỏ lẻ, dễ bị ép giá, chưa hình thành được chuỗi liên kết tiêu thụ ổn định.

Để khắc phục những hạn chế nêu trên, cần có sự vào cuộc đồng bộ và quyết liệt hơn nữa từ các cấp, các ngành. Trước hết, ngành nông nghiệp cần có kế hoạch nghiên cứu, hỗ trợ chuyển giao công nghệ sản xuất giống cá ngạnh ngay tại địa phương.

Việc chủ động được nguồn giống tại chỗ không chỉ giảm giá thành, giảm rủi ro mà còn giúp chọn tạo ra những con giống thích nghi tốt nhất với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng của Quảng Trị. Song song với đó, việc xây dựng chuỗi liên kết giá trị cũng là giải pháp căn cơ cho đầu ra sản phẩm.

Chính quyền địa phương cần đóng vai trò cầu nối, khuyến khích các doanh nghiệp, hợp tác xã ký kết hợp đồng bao tiêu sản phẩm cho nông dân. Đồng thời cần đẩy mạnh công tác quảng bá, xây dựng thương hiệu, đưa sản phẩm vào các siêu thị, nhà hàng lớn và các điểm du lịch trong tỉnh. Mô hình nuôi cá ngạnh thương phẩm là một hướng đi đúng đắn, phù hợp với định hướng phát triển nông nghiệp sinh thái, tuần hoàn và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Thành công bước đầu tại xã Đông Trạch không chỉ giúp nâng cao thu nhập, ổn định đời sống cho người dân mà còn mở ra một triển vọng mới, góp phần đa dạng hóa đối tượng nuôi trồng, bảo tồn nguồn lợi thủy sản bản địa và xây dựng nền nông nghiệp địa phương. Đây không chỉ đơn thuần là giải pháp phát triển sản xuất mà còn mở ra hướng đi bền vững cho nông dân trong bối cảnh cần chuyển đổi cơ cấu kinh tế nông nghiệp.

Từ những mô hình nhỏ lẻ ban đầu, việc nuôi cá ngạnh đang dần được mở rộng, hình thành chuỗi giá trị sản phẩm gắn liền với lợi thế tự nhiên và nhu cầu thị trường. Mô hình là bước đi quan trọng để nâng tầm giá trị đặc sản địa phương, đồng thời khẳng định thương hiệu nông sản Quảng Trị trên bản đồ kinh tế nông nghiệp cả nước.

Để phát huy tối đa hiệu quả, người dân cần mở rộng diện tích nuôi cá, áp dụng các kỹ thuật do ngành nông nghiệp hướng dẫn, đảm bảo cá phát triển tốt, chất lượng cao. Khi đó, cá ngạnh không chỉ mang lại nguồn thu nhập ổn định cho bà con nông dân, mà còn góp phần giảm nghèo bền vững, tạo động lực phát triển nông nghiệp, nông thôn.

Vũ Vân