Hiệu quả cao từ mô hình kinh tế tập thể

TMO - Kinh tế hợp tác xã của tỉnh Quảng Ninh đang chuyển mình mạnh mẽ với nhiều mô hình hiệu quả, gắn sản xuất với nhu cầu thị trường, qua đó nâng cao giá trị sản phẩm và khẳng định vị thế trong bối cảnh phát triển mới.

Trong những năm qua, Quảng Ninh đã chú trọng phát triển kinh tế hợp tác xã như một giải pháp quan trọng để thúc đẩy kinh tế tập thể, nâng cao đời sống nhân dân. Các hợp tác xã trên địa bàn tỉnh đã có nhiều đổi mới trong phương thức tổ chức sản xuất, quản lý và tiêu thụ sản phẩm.

Đặc biệt, việc ứng dụng khoa học công nghệ, xây dựng chuỗi liên kết gắn với nhu cầu thị trường đã giúp nhiều hợp tác xã nâng cao giá trị sản phẩm, mở rộng thị trường tiêu thụ trong và ngoài tỉnh. Các lĩnh vực như nông nghiệp sạch, nuôi trồng thủy sản, dịch vụ du lịch cộng đồng… đang chứng kiến sự tham gia tích cực của các hợp tác xã, mang lại hiệu quả thiết thực cho kinh tế địa phương.

Chính quyền tỉnh cũng đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ vốn, đào tạo nhân lực, kết nối tiêu thụ sản phẩm, tạo điều kiện để hợp tác xã hoạt động hiệu quả; nhờ đó, mô hình kinh tế hợp tác xã tại Quảng Ninh ngày càng khẳng định vai trò, trở thành động lực quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội.

Theo thống kê, tổng số vốn huy động cho hoạt động sản xuất kinh doanh của các hợp tác xã (HTX) lên đến hơn 3.500 tỷ đồng, đóng góp 1,2% vào tổng GRDP của tỉnh. Các HTX tạo việc làm cho khoảng 75.000 lao động, chiếm 10,9% lực lượng lao động toàn tỉnh, đồng thời thúc đẩy việc chuyển đổi nông nghiệp truyền thống sang mô hình sản xuất hiện đại.

Trong số HTX đang hoạt động, 71% thuộc lĩnh vực nông nghiệp, đã và đang trở thành động lực quan trọng trong sản xuất nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản, cũng như phát triển sản phẩm OCOP. Các mô hình HTX ngày càng gắn kết chặt chẽ với chuỗi giá trị sản phẩm, từ việc cung cấp nguyên liệu đến việc đầu tư vào công nghệ, ứng dụng khoa học kỹ thuật để nâng cao chất lượng sản phẩm, tạo ra sự liên kết mạnh mẽ giữa các thành viên.

Mặc dù số lượng HTX của tỉnh tăng nhanh từ năm 2021, song hiện chỉ có khoảng 710 HTX đang hoạt động; mô hình hợp tác lớn (liên hiệp) chưa phát triển. Phần lớn HTX hoạt động trong lĩnh vực sản xuất nông nghiệp, nuôi trồng thuỷ sản với quy mô vốn nhỏ, trình độ khoa học kỹ thuật (thiết bị cơ giới, hạ tầng trực tiếp sản xuất) chưa được đầu tư bài bản nên năng suất canh tác còn thấp, giá thành sản xuất cao, tạo nên giá bán cao, kém cạnh tranh.

Sản phẩm dạng thô chiếm tỷ trọng cao, sơ chế và chế biến rất ít. Theo đại diện Liên minh HTX tỉnh Quảng Ninh, cho biết: Một trong những khó khăn mà nhiều HTX phải đối mặt là thiếu vốn để mở rộng sản xuất kinh doanh và đầu tư nâng cao hiệu quả, thiếu tài sản thế chấp để vay vốn ngân hàng.

Ngoài ra, một số HTX còn chậm thích ứng với thị trường, thiếu động lực phát triển và chưa thực sự đầu tư vào ứng dụng khoa học công nghệ. Bên cạnh đó, việc thiếu sự kết nối giữa các doanh nghiệp, HTX cũng như với khu vực đầu tư trực tiếp nước ngoài; ít chú trọng đổi mới mô hình kinh doanh, đổi mới công nghệ hoặc sáng tạo sản phẩm mới… Đây là “rào cản" khiến kinh tế tư nhân và HTX khó nâng cao giá trị gia tăng, thúc đẩy năng lực cạnh tranh, nâng tầm giá trị và vươn tới thị trường quốc tế.

Thu hoạch trái cây có múi tại 1 HTX trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh. (Ảnh: BBD). 

Yêu cầu phát triển của HTX hiện nay cũng đang đặt ra đòi hỏi về nguồn nhân lực chất lượng cao. Tuy nhiên, đội ngũ quản lý của HTX phần lớn còn hạn chế về kỹ năng điều hành, ứng dụng công nghệ số, quản trị tài chính và tiếp cận thị trường. Do đó, Liên minh HTX tỉnh Quảng Ninh đang tập trung triển khai hàng loạt các nhiệm vụ trọng tâm để cụ thể hóa Nghị quyết số 20-NQ/TW về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới; Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân gắn với thực hiện Quy hoạch tỉnh Quảng Ninh đến năm 2050...

Bên cạnh đó, Liên minh HTX tỉnh Quảng Ninh đã tham mưu Tỉnh ủy, UBND tỉnh xây dựng Đề án phát triển kinh tế hợp tác xã giai đoạn 2026 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050; tập trung kế hoạch củng cố, nâng cao chất lượng HTX về pháp lý, về tài chính (kế toán, tín dụng, bảo hiểm), về hệ thống sản xuất, phát triển sản phẩm và thương mại, áp dụng chương trình quản trị HTX hiện đại, đào tạo nhân lực chủ chốt và lao động HTX có tay nghề cao...;

Phát huy hiệu quả hơn nữa nguồn hỗ trợ phát triển HTX, tăng cường nguồn lực từ chính thành viên HTX, huy động và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực của xã hội để thúc đẩy khu vực kinh tế tư nhân, nòng cốt là HTX, phát triển nhanh, bền vững. Ngoài ra, xây dựng Bộ tiêu chí và mô hình HTX hạnh phúc; đẩy mạnh chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo (xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu ngành kinh tế hợp tác, ứng dụng hệ thống số hóa quản lý sản xuất…);…

Kinh tế HTX ở Quảng Ninh không chỉ mang lại lợi ích về kinh tế mà còn góp phần quan trọng trong ổn định đời sống người dân và phát triển cộng đồng. Thực tiễn cho thấy, khi được tổ chức hiệu quả, mô hình hợp tác xã giúp người dân nâng cao năng lực sản xuất, tiếp cận công nghệ mới, giảm chi phí đầu vào, đồng thời mở rộng cơ hội tiêu thụ sản phẩm.

Đây cũng là cách để gắn kết lợi ích tập thể với lợi ích cá nhân, xây dựng nền kinh tế hài hòa, bền vững. Trong bối cảnh mới, khi nhu cầu thị trường ngày càng cao, Quảng Ninh xác định kinh tế hợp tác xã phải tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng sản phẩm và xây dựng thương hiệu gắn với đặc trưng địa phương.  Sự quan tâm, hỗ trợ kịp thời của chính quyền cùng sự năng động của các thành viên HTX sẽ là yếu tố quyết định để phát triển nền kinh tế tập thể hiệu quả.

Vũ Nam