Gia Lai chủ động chuyển đổi cơ cấu cây trồng, nâng cao giá trị kinh tế 

TMO - Các địa phương trên địa bàn tỉnh Gia Lai sẽ ưu tiên phát triển các loại cây trồng chủ lực để tạo ra vùng sản xuất nông sản hàng hóa tập trung, qua đó thúc đẩy chuyển đổi cơ cấu cây trồng hiệu quả, nâng cao giá trị kinh tế.    

Gia Lai là địa phương có lợi thế đất nông nghiệp màu mỡ, khí hậu phù hợp với nhiều loại cây trồng khác nhau. Trong đó, khu vực phía Tây tỉnh tập trung sản xuất cây công nghiệp dài ngày có giá trị kinh tế cao như: cà phê, cao su, hồ tiêu, chanh dây. Trước tình trạng giá nông sản không ổn định, biến đổi khí hậu, nhiều doanh nghiệp và nông dân đã chủ động chuyển đổi những diện tích cây trồng kém hiệu quả sang các loại cây phù hợp với thị trường tiêu thụ, mang lại giá trị kinh tế cao hơn.

Cách đây khoảng 5 năm, do giá cà phê thấp, nhiều nông dân ở xã Ia Phí đã chủ động phá bỏ vườn cà phê già cỗi, năng suất thấp và chuyển sang đầu tư xây dựng nhà màng, hệ thống tưới nước nhỏ giọt để trồng dưa lưới. Năm 2022, ông Hoàng Văn Lâm (thôn Ia Sik) quyết định phá bỏ hơn 1 sào cà phê để chuyển sang trồng dưa lưới trong nhà màng.

Qua gần 3 năm đẩy mạnh sản xuất với cây trồng mới, ông Lâm không chỉ hoàn vốn đầu tư hơn 200 triệu đồng, mà còn có nguồn thu nhập khá. Mỗi năm, dưa cho thu hoạch tới 4 đợt; thị trường tiêu thụ lại ổn định. Sau khi trừ chi phí đầu tư, lợi nhuận ông Lâm thu về mỗi năm khoảng 150 triệu đồng.

Mô hình trồng dưa lưới trong nhà màng cho hiệu quả kinh tế ổn định. 

Trước đây, người dân tại xã Hòa Hội chủ yếu trồng sắn. Tuy nhiên, loại cây này cho hiệu quả kinh tế thấp, thu nhập bấp bênh nên đời sống bà con còn gặp nhiều khó khăn. Thực hiện chủ trương chuyển đổi cơ cấu cây trồng, những năm gần đây, nhiều người dân trên địa bàn xã đã mạnh dạn chuyển sang trồng lạc. Thực tế sản xuất cho thấy đây là lựa chọn phù hợp, đáp ứng tốt với điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu đặc trưng của địa phương. 

Vừa thu hoạch xong vụ lạc năm nay, chị Nguyễn Thị Thảo (xã Hòa Hội vui mừng chia sẻ: Năm nay tuy chi phí nhân công, thuốc, giống tăng cao nhưng lạc nhà tôi được mùa, năng suất gần 300kg/sào. Sau 3 tháng sản xuất, tôi thu lời được hơn 4 triệu đồng/1 sào lạc. Nhà tôi làm hơn 1ha thì tổng cộng chắc lãi được khoảng 80 triệu đồng một vụ

Theo Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh (Sở Nông nghiệp và Môi trường), từ đầu năm đến nay, toàn tỉnh đã chuyển đổi khoảng 13.108 ha cây trồng kém hiệu quả sang các loại cây có giá trị kinh tế cao hơn như: khoai lang, rau màu, đậu các loại, bắp, đậu phộng, mè, thuốc lá, cỏ chăn nuôi và cây ăn quả.

Diện tích chuyển đổi chủ yếu từ đất lúa thường xuyên bị hạn; mì, mía, điều, hồ tiêu, cà phê, cao su… kém hiệu quả, góp phần nâng cao giá trị sử dụng đất và thu nhập cho nông dân. Nhiều mô hình chuyển đổi mang lại hiệu quả rõ rệt như: chuối già Nam Mỹ trên đất cao su, điều kém hiệu quả (lợi nhuận 450-500 triệu đồng/ha) và khoai lang Nhật trên đất lúa (lợi nhuận 140-145 triệu đồng/ha/vụ)... 

Trong giai đoạn 2026 – 2030, tỉnh Gia Lai sẽ chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất trồng lúa thường xuyên bị hạn và đất trồng mía, sắn, điều kém hiệu quả sang trồng rau, hoa, cây ăn quả, cây dược liệu, cây làm thức ăn cho chăn nuôi, cây trồng khác phải tạo ra giá trị sản xuất và hiệu quả kinh tế cao hơn trước khi chuyển đổi. Phấn đấu thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng kém hiệu quả giai đoạn 2026 - 2030 với diện tích khoảng 26.710 ha (trong đó: đất trồng lúa 3.790 ha, đất trồng mía 7.660 ha, đất trồng sắn 7.745 ha, đất trồng điều 4.020 ha và chuyển đổi trên đất trồng cây trồng khác 3.495 ha).

Người dân xã Phú Thiện chuyển đổi sang trồng dâu nuôi tằm (Ảnh: ĐY). 

Các địa phương sẽ tập trung phân loại, xác định, xây dựng kế hoạch chuyển đổi cây trồng và phát triển diện tích cây trồng có lợi thế theo quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; phát triển các vùng nguyên liệu cây trồng hàng hóa đạt chuẩn, sản xuất theo hợp đồng kinh tế gắn với thị trường tiêu thụ và xuất khẩu. Thực hiện chuyển đổi diện tích cây trồng thường xuyên bị hạn, diện tích cây trồng kém hiệu quả sang trồng các loại cây trồng có giá trị kinh tế cao, có đầu ra ổn định, thích ứng với điều kiện biến đổi khí hậu, phù hợp với nhu cầu thị trường.

Khuyến khích, hỗ trợ, tạo điều kiện cho các tổ chức, cá nhân thuê đất, chuyển nhượng quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật để đầu tư phát triển các khu, vùng, dự án sản xuất trồng trọt theo hướng an toàn, bền vững, ứng dụng công nghệ cao và xây dựng nhà xưởng, hệ thống cơ sở sơ chế, đóng gói, kho lạnh bảo quản nông sản sau thu hoạch và xây dựng các công trình phụ trợ khác (nếu có) theo quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất được phê duyệt.

Áp dụng đồng bộ các quy trình canh tác bền vững; áp dụng biện pháp quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp (IPHM) vào sản xuất; quản lý sử dụng thuốc bảo vệ thực vật có trách nhiệm gắn với xây dựng mã số vùng trồng, đảm bảo truy xuất nguồn gốc nông sản,…Đẩy mạnh thu hút các doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực trồng trọt, ưu tiên phát triển nhóm doanh nghiệp tham gia chế biến tinh, chế biến sâu, chế biến phụ phẩm áp dụng công nghệ cao đối với các ngành hàng có lợi thế của địa phương. 

Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ 4.0 vào sản xuất, thiết lập hệ thống giám sát thời tiết, dự tính, dự báo và cảnh báo sớm sinh vật gây hại cây trồng để chủ động thực hiện biện pháp phòng trừ có hiệu quả, bảo vệ sản xuất. Nghiên cứu, khảo nghiệm, thử nghiệm đưa vào sản xuất, kinh doanh các giống cây trồng mới có năng suất cao, chất lượng tốt, có khả năng chống chịu sâu bệnh, thích ứng biến đổi khí hậu; ưu tiên nghiên cứu và chuyển giao công nghệ cao, công nghệ tiên tiến trong hoạt động sơ chế, chế biến và bảo quản nông sản. 

Tỉnh Gia Lai cũng sẽ chú trọng xây dựng và áp dụng quy trình kỹ thuật thâm canh đồng bộ đảm bảo tiêu chí nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao phù hợp với từng đối tượng cây trồng chuyển đổi để nâng cao chất lượng, giảm chi phí đầu vào, đảm bảo an toàn thực phẩm; bảo vệ và nâng cao độ phì của đất; áp dụng hiệu quả công nghệ tiên tiến trong bảo quản, chế biến nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất, gia tăng giá trị nông sản.../.

Thu Hương