TMO - Những năm gần đây, vào mùa nước nổi (từ tháng 8 đến tháng 11) một số địa phương đầu nguồn tại tỉnh Đồng Tháp đẩy mạnh triển khai mô hình nuôi trữ cá, vừa góp phần nâng cao thu nhập lại bảo vệ được nguồn lợi thủy sản.

Những ngày qua, khi con nước lũ tràn đồng, các thành viên của Tổ nuôi trữ cá mùa lũ ấp Giồng Bàng, xã Thường Phước đã rộn ràng chuẩn bị đồ nghề: cọc tràm, lưới bao, xuồng… Cả cánh đồng rộng hàng trăm hecta được quây kín, hạn chế việc khai thác bừa bãi.

Mô hình nuôi trữ cá mùa nước nổi đã được nông dân thực hiện từ mùa lũ năm 2023 nên năm nay, bà con tận dụng lại các dụng cụ sẵn có, gần như không tốn thêm chi phí. Theo đại diện Tổ nuôi trữ cá mùa lũ ấp Giồng Bàng: Khu vực này mỗi năm chỉ sản xuất 2 vụ lúa, đất bỏ trống vào mùa lũ vì xả nước vào để lấy phù sa. Vì vậy, thời điểm này một số nông dân góp tiền, góp công cùng nhau bao lưới để nuôi trữ cá đồng và thu hoạch khi nước lũ rút.

Các thành viên của Tổ nuôi trữ cá mùa lũ ấp Giồng Bàng vây lưới để nuôi trữ cá mùa nước nổi (Ảnh: NA).

Thời gian nuôi trữ cá đồng khoảng 4 tháng, các loại cá vào đồng ruộng, sinh sản và ăn nguồn thức ăn tự nhiên trên cánh đồng nước nổi. Khi khảo sát thực tế, nếu nhận thấy số lượng cá tự nhiên vào đồng ruộng ít, các thành viên trong tổ sẽ họp bàn, thả nuôi bổ sung thêm một số loại cá khác. Mùa nước nổi năm 2024, Tổ nuôi trữ cá ấp Giồng Bàng thu hoạch hơn 10 tấn cá đồng các loại (cá lóc, cá rô, cá trê…), mang lại doanh thu khoảng 200 triệu đồng.

Những năm trước đó, khi lũ về, theo dòng nước, cá vào đồng rất nhiều. Một số người đánh bắt thủy sản theo kiểu tận diệt (đánh bắt bằng xung điện, sử dụng lưới có kích thước mắt lưới nhỏ…) khiến nguồn lợi thủy sản ngày càng suy giảm. Tổ nuôi trữ cá mùa lũ ấp Giồng Bàng được thành lập, giúp nông dân có thêm thu nhập, đồng thời góp phần ngăn chặn tình trạng đánh bắt thủy sản theo kiểu tận diệt. Hiện tại, Tổ có 2 điểm nuôi trữ cá cộng đồng, tổng diện tích hơn 150 ha với khoảng 90 thành viên tham gia.

Mô hình nuôi trữ cá góp phần nâng cao thu nhập, bảo vệ nguồn lợi thủy sản.

Từ mùa lũ năm 2023, Hợp tác xã Sản xuất nông nghiệp sinh thái Quyết Tiến, xã Phú Thọ cũng thực hiện mô hình nuôi trữ cá mùa lũ. Vụ cá mùa lũ năm 2024, mô hình thu hoạch gần 10 tấn cá đồng các loại, tổng nguồn thu hơn 220 triệu đồng. Khi nước lũ về, các thành viên chuẩn bị xuồng, đăng lưới, vèo để cá thiên nhiên vào ruộng. Ngoài ra, các hộ dân trong hợp tác xã còn thả thêm hàng cá giống như trắm cỏ, tai tượng, mè vinh để nuôi. Khi nước đồng ngập cũng là lúc rơm rạ phân hủy, tạo sinh vật phù du và rong rêu, đây là nguồn thức ăn tự nhiên dồi dào cho các loài cá.

Cùng với nuôi trữ cá, HTX đã triển khai kết hợp khai thác du lịch trải nghiệm mùa nước nổi. Du khách sẽ được ngồi xuồng ba lá tham quan khung cảnh đồng nước nổi, trải nghiệm các hoạt động bắt cá như: Thả lưới, đổ lờ, đổ lợp, câu cá, thu hoạch các loại rau đồng,… Sau khi trải nghiệm khai thác thủy hải sản mùa lũ, du khách lại cùng nông dân chế biến các món ăn đặc trưng...

Sở Nông nghiệp và Môi trường Đồng Tháp cho biết, kế hoạch xả lũ năm 2025 bao phủ hơn 107.000 ha ở các khu đê bao cho phép. Ngành nông nghiệp khuyến khích các địa phương áp dụng hình thức xả lũ có kiểm soát, đảm bảo mực nước dao động từ 0,3 - 3m tùy vùng, vừa đủ cho phù sa vào đồng, nhưng vẫn an toàn cho hạ tầng và khu dân cư. Qua đó, giúp cải thiện chất lượng nguồn nước, giảm ô nhiễm do tồn dư phân bón, thuốc bảo vệ thực vật sau vụ Hè Thu.

Ngoài giá trị về nông nghiệp, mùa lũ còn đóng vai trò quan trọng trong cân bằng hệ sinh thái. Khi phù sa vào đồng, không chỉ nuôi dưỡng cây trồng mà còn tạo môi trường cho nhiều loài thủy sản sinh sản. Đồng Tháp xác định việc khai thác nguồn lợi này phải đi đôi với bảo vệ, tránh khai thác cạn kiệt.../.

Lê An