TMO - TP. Cần Thơ hiện có gần 13.000ha trồng sầu riêng, việc triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng sản xuất, đảm bảo tiêu thụ là nhiệm vụ quan trọng được địa phương này chú trọng triển khai.

Những năm qua, sầu riêng đã khẳng định vị thế là một trong những loại cây ăn trái chủ lực của vùng đồng bằng sông Cửu Long. Đặc biệt, từ khi thị trường Trung Quốc mở cửa cho nhập khẩu chính ngạch sầu riêng Việt Nam, kim ngạch xuất khẩu tăng trưởng nhanh chóng, đưa sầu riêng trở thành điểm sáng của ngành nông nghiệp nước ta.

Tại TP. Cần Thơ, diện tích trồng cây ăn quả của địa phương này là 102.194 ha. trong đó, sầu riêng đạt 12.944 ha (sầu riêng Ri 6 chiếm 86%), đứng thứ ba, sau mít và chuối. Sầu riêng trên địa bàn được tiêu thụ thông qua hệ thống thu mua của thương lái ở địa phương bằng phương thức thu mua tại vườn của từng hộ. Bên cạnh đó, một số tổ chức kinh tế tập thể, hộ nông dân đã bước đầu thực hiện liên kết tiêu thụ, cung cấp trái cây cho các cơ sở bán lẻ ở trung tâm thành phố, hoặc tiêu thụ thông qua hình thức du lịch sinh thái vườn.

Trên địa bàn thành phố đã hình thành 85 hợp tác xã, tổ hợp tác, nhóm nông dân với diện tích với 1.900 ha. Ngoài ra, có 10 công ty liên kết tiêu thụ với các hợp tác xã, tổ hợp tác, nhóm nông dân tại các xã, phường để sản xuất sầu riêng xuất khẩu sang Trung Quốc, với tổng diện tích gần 840 ha. Cây sầu riêng đã mang lại lợi nhuận hàng năm cho nông dân Cần Thơ từ 200-250 triệu đồng/năm/ha.

Tuy nhiên, trước yêu cầu ngày càng khắt khe từ thị trường nhập khẩu, Cần Thơ cần có giải pháp để nâng cao chất lượng sản phẩm tại các vùng trồng. Yêu cầu từ thị trường nhập khẩu đòi hỏi người nông dân, cộng đồng doanh nghiệp xuất khẩu nông sản, cho đến các cơ quan chức năng cần tuân thủ đầy đủ, nghiêm ngặt các quy định, chuẩn mực từ thị trường đối tác. Cần tổ chức lại sản xuất, gắn với chuẩn hóa quy trình sản xuất; phải xây dựng mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói, truy xuất nguồn gốc, để đảm bảo quản lý chất lượng sản phẩm từ gốc…

Để nâng cao giá trị xuất khẩu sầu riêng, các vùng trồng trên địa bàn thành phố cần được kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt (Ảnh: MK).

Vừa qua, tại hội thảo "Giải pháp phát triển ngành hàng sầu riêng đạt chất lượng xuất khẩu", các chuyên gia, nhà khoa học và doanh nghiệp cho rằng, TP. Cần Thơ cần tổ chức sản xuất sầu riêng theo định hướng về quy mô, địa bàn; giảm thiểu tình trạng phát triển tự phát, đặc biệt là tại các vùng có điều kiện khí hậu, đất đai, tưới tiêu nước không phù hợp. Theo dõi, nắm thông tin về mùa vụ, sản lượng của vùng trồng, các doanh nghiệp thu mua; quản lý vùng trồng đảm bảo tuân thủ đúng quy định, quy trình, và đáp ứng yêu cầu của thị trường nhập khẩu.

Thực hiện giám sát định kỳ hàng năm đối với các vùng trồng đã được cấp mã số, nhất là các yếu tố mà nước nhập khẩu đang quan tâm; đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát các vùng trồng, cơ sở đóng gói nhằm kiểm soát chất lượng sầu riêng xuất khẩu ngay từ khâu đầu vào, canh tác; phát hiện và xử lý kịp thời các trường hợp các trường hợp vi phạm, gian lận trong sử dụng mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói xuất khẩu; cương quyết tạm dừng hoặc thu hồi các mã số gian lận, vi phạm.

Đồng thời, hỗ trợ liên kết sản phẩm với doanh nghiệp với việc khuyến khích các hợp tác xã, tổ hợp tác và doanh nghiệp hình thành các chuỗi liên kết sản xuất, cung ứng, và tiêu thụ sản phẩm, tạo ra giá trị gia tăng cao và đảm bảo chất lượng sản phẩm. Hỗ trợ các hợp tác xã, tổ hợp tác tham gia các hoạt động xúc tiến thương mại, kết nối thị trường, quảng bá sản phẩm, và xây dựng thương hiệu; tăng cường vai trò của các Hiệp hội trong việc kết nối nông dân và doanh nghiệp giúp họ tiếp cận thông tin, thị trường và công nghệ...

Hiện tại cả nước có khoảng 180.000 hecta sầu riêng, sản lượng khoảng 1,5 triệu tấn. Để ngành hàng sầu riêng phát triển bền vững, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã ban hành quy trình kiểm soát an toàn thực phẩm đối với quả sầu riêng tươi xuất khẩu trong đó yêu cầu về: Kiểm soát an toàn thực phẩm đối với quả sầu riêng tươi trong toàn bộ quá trình sản xuất từ trồng trọt, thu hoạch, vận chuyển, bảo quản, đóng gói, xuất khẩu; hoạt động đăng ký, thẩm định, chứng nhận an toàn thực phẩm cho các lô hàng quả sầu riêng tươi dùng làm thực phẩm xuất khẩu.

Các cơ sở trồng trọt sẽ phải đáp ứng yêu cầu về điều kiện bảo đảm an toàn thực phẩm quy định tại khoản 1 Điều 23 Luật An toàn thực phẩm; yêu cầu về truy xuất nguồn gốc và thu hồi, xử lý sản phẩm không bảo đảm an toàn theo Thông tư số 17/2021 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường).

Cơ sở đóng gói sầu riêng xuất khẩu cũng bắt buộc phải được thẩm định, chứng nhận đủ điều kiện an toàn thực phẩm (ATTP), được cấp mã số và đáp ứng yêu cầu về truy xuất nguồn gốc, thu hồi, xử lý sản phẩm không bảo đảm an toàn. Thương nhân thương mại phải đăng ký ngành nghề kinh doanh thực phẩm, thực hiện truy xuất nguồn gốc, thu hồi và xử lý sản phẩm sầu riêng tươi không đảm bảo an toàn...

Bên cạnh đó, Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật cũng cập nhật các quy định hiện hành về an toàn thực phẩm của Việt Nam và Trung Quốc trong quản lý sầu riêng tươi, bao gồm các chỉ tiêu về dư lượng kim loại nặng như chì, cadimi, phụ gia thực phẩm và các đối tượng dịch hại. Đồng thời, rà soát, cập nhật các nghị định liên quan xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc và các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm quốc gia về giới hạn chất gây ô nhiễm trong thực phẩm.

Việc xây dựng, ban hành bộ tiêu chuẩn cho sầu riêng tươi là hết sức cần thiết nhằm hoàn thiện quy trình sản xuất và phân phối cho nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp. Đây sẽ là cơ sở pháp lý vững chắc, giúp doanh nghiệp yên tâm về chất lượng đầu ra của sản phẩm.../.

Thu Hồng