Thái Nguyên: Phát triển mô hình sinh kế giảm nghèo bền vững

TMO - Xác định công tác giảm nghèo là một trong những nhiệm vụ quan trọng, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội, UBND tỉnh Thái Nguyên đã đề ra những giải pháp hiệu quả, đồng thời chỉ đạo các ngành chức năng và chính quyền các xã, thị trấn triển khai thực hiện nhằm nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống người dân, giảm tỷ lệ hộ nghèo, chống tái nghèo.

Triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025 thông qua các dự án, mô hình đã và đang góp phần thay đổi tư duy sản xuất, mở ra cơ hội thoát nghèo bền vững cho nhiều hộ dân của tỉnh Thái Nguyên. Thời gian qua, các chính sách hỗ trợ người nghèo được tỉnh Thái Nguyên thực hiện kịp thời, đúng đối tượng. Tỉnh đã lựa chọn các mô hình giảm nghèo đem lại giá trị kinh tế cao để nhân rộng trên địa bàn, giúp các hộ thoát nghèo và tăng thu nhập.

Với nhiều giải pháp đồng bộ, hiệu quả, mục tiêu giảm nghèo nhanh và bền vững của tỉnh đã đạt nhiều kết quả tích cực. Theo đó, trong năm 2023, tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh giảm 1,33% (vượt 0,33%), trong đó hộ nghèo vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giảm 2%. Để đạt được kết quả này, có sự vào cuộc quyết liệt của các cấp ủy, chính quyền địa phương, các ngành, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể, xã hội và sự đồng thuận, nỗ lực của người dân.

Hiện nay toàn tỉnh có 10.190 hộ nghèo và 9.516 hộ cận nghèo. Để tiếp tục thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững, tỉnh xác định biện pháp cốt lõi, góp phần quan trọng vào công tác giảm nghèo là triển khai thực hiện tốt các mô hình giảm nghèo. Thái Nguyên đặt mục tiêu trong năm 2024, giảm 3.486 hộ nghèo, hộ cận nghèo (trong đó 2.710 hộ nghèo và 776 hộ cận nghèo) theo chuẩn nghèo đa chiều của quốc gia; hỗ trợ xây dựng, nhân rộng ít nhất ít nhất 20 mô hình, dự án giảm nghèo hỗ trợ phát triển sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, du lịch, khởi nghiệp, khởi sự kinh doanh nhằm tạo sinh kế, việc làm, thu nhập bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu, dịch bệnh cho hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo.

Phấn đấu hỗ trợ hộ nghèo, hộ cận nghèo có ít nhất một thành viên trong độ tuổi lao động có khả năng tham gia lao động có việc làm bền vững; 100% cán bộ làm công tác giảm nghèo được bồi dưỡng, tập huấn kiến thức, kỹ năng cơ bản và nâng cao về quản lý, tổ chức thực hiện các chương trình, chính sách, dự án giảm nghèo; lập kế hoạch có sự tham gia, xây dựng kế hoạch phát triển cộng đồng và nghiệp vụ giảm nghèo.

Công tác giảm nghèo bền vững thông qua việc hỗ trợ sinh kế được các địa phương đẩy mạnh triển khai. 

Tại huyện Định Hóa, từ sự quan tâm sát sao, chỉ đạo quyết liệt của toàn hệ thồng chính trị, những năm gần đây, công tác giảm nghèo của huyện Định Hóa đạt được nhiều kết quả tích cực. Tỷ lệ giảm nghèo bình quân trong gian đoạn 2016 - 2020 đạt 4,23%/ năm. Đến cuối năm 2021, theo chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2022 - 2025, huyện Định Hóa có 4.596 hộ nghèo (17,39%), 3.922 hộ cận nghèo (14,84%). Đến nay trên địa bàn huyện Định Hóa có rất nhiều mô hình sản xuất hiệu quả như: Chăn nuôi trâu, bò cái sinh sản; chăn nuôi bò cái Lai Shin sinh sản; chăn nuôi gà thả vườn đồi; Mô hình sản xuất chè phát triển du lịch nông sản, qua đó nâng cao hiệu quả kinh tế, giúp nhân dân thu nhập ổn định, vươn lên thoát nghèo.

Gia đình chị Nông Thị T xã Bình Yên, huyện Định Hóa thuộc diện hộ nghèo. Trước khi nhận hỗ trợ bò giống, chị Tđã được cán bộ khuyến nông huyện và Tổ sản xuất cộng đồng của xã tập huấn kỹ thuật chăn nuôi trâu, bò sinh sản để cải thiện điều kiện sản xuất, phát triển kinh tế gia đình. Tháng 12/2023, sau khi được cơ quan chức năng phê duyệt hỗ trợ kinh phí mua bò giống, chị T tìm đến gia trại chăn nuôi bò trên địa bàn để đặt mua con giống khoẻ mạnh và ưng ý nhất.

Ngay sau đó, cơ quan chuyên môn của huyện tiến hành xác minh, thẩm định, tiêm phòng dịch bệnh và thanh toán trực tiếp khoản tiền hỗ trợ theo quy định cho chủ gia trại. Sau 3 tháng chăm sóc, bò khỏe mạnh và đã mang thai, dự kiến cuối năm nay sinh bê con. Nhờ nguồn vốn hỗ trợ của Nhà nước, chị T được quyền quyết định lựa chọn vật nuôi và con giống. 

Thực hiện chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, trong giai đoạn từ 2021 – 2025, huyện Phú Lương (Thái Nguyên) đã phân bổ nguồn vốn hơn 14,5 tỷ đồng để hỗ trợ các dự án giảm nghèo.  Với nguồn vốn đó, huyện Phú Lương đã thực hiện nhiều dự án giảm nghèo hiệu quả như: Dự án 2 (Đa dạng hóa sinh kế, phát triển mô hình giảm nghèo bền vững) với tổng ngân sách thực hiện từ năm 2021 – 2024 hơn 5.6 tỷ đồng.

Trong đó, địa phương đã triển khai 9 dự án chăn nuôi bò, dê và trâu tại các xã Yên Trạch, Động Đạt, Phủ Lý, Ôn Lương và Hợp Thành; năm 2022 thực hiện 1 dự án chăn nuôi bò Lai sind tại xã Yên Trạch, nuôi Trâu sinh sản tại xã Phủ Lý; năm 2023 thực hiện 5 dự án gồm: Nuôi dê tại xã Yên Đổ, nuôi bò Lai sind tại xã Động Đạt và xã Yên Trạch, nuôi trâu tại xã Phủ Lý và xã Ôn Lương. Đặc biệt, năm 2024 huyện Phú Lương thực hiện 3 dự án chăn nuôi trâu sinh sản tại xã Phủ Lý, Ôn Lương, Hợp Thành (hiện nay đang triển khai thực hiện). Tổng số hộ được thụ hưởng là 111 hộ (trong đó có 81 hộ nghèo, 19 hộ cận nghèo, 11 hộ mới thoát nghèo trong vòng 36 tháng).  

Đối với Tiểu dự án 1 thuộc Dự án 3 về hỗ trợ phát triển sản xuất trong lĩnh vực nông nghiệp, có tổng kinh phí thực hiện giai đoạn 2021 - 2024 hơn 2,5 tỷ đồng. Số mô hình được thực hiện là 3 dự án, trong đó 3/3 dự án được UBND huyện giao cho Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp thực hiện. Đến nay, 2/3 dự án đã triển khai thực hiện, trong đó có mô hình nuôi trâu sinh sản tại xã Hợp Thành với 17 hộ và chăn nuôi trâu, bò tại xã Yên Ninh, Yên Lạc với 41 hộ tham gia. Năm 2024, tiếp tục thực hiện dự án chăn nuôi trâu sinh sản tại xã Yên Ninh, Yên Đổ và Động Đạt dự kiến có 24 hộ tham gia.

Các dự án này được thực hiện tại 6 xã với 102 hộ được hỗ trợ thụ hưởng dự án, trong đó có 53 hộ nghèo, 41 hộ cận nghèo, 8 hộ mới thoát nghèo trong vòng 36 tháng. Dự ước đến hết năm 2024 có 68/102 hộ thoát nghèo, thoát cận nghèo. Là hộ nghèo được tham gia dự án hỗ trợ trâu sinh sản, anh Ma Đức B (xã Hợp Thành, huyện Phú Lương) cho biết,  năm 2023 gia đình anh thuộc diện hộ nghèo với 3 nhân khẩu, kinh tế của gia đình chủ yếu phụ thuộc vào ruộng lúa và đồi rừng.

Tỉnh Thái Nguyên đã đề ra những giải pháp hiệu quả, đồng thời chỉ đạo các ngành chức năng và chính quyền các xã, thị trấn triển khai thực hiện nhằm nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống người dân. 

Huyện Đồng Hỷ có 1.341 hộ nghèo (chiếm 5,5%) và 1.084 hộ cận nghèo (chiếm 4,45%), tập trung ở vùng núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Trong đó, Văn Lăng là xã có tỷ lệ hộ nghèo cao nhất huyện (30,93%). Năm 2024, Đồng Hỷ phấn đấu giảm 387 hộ nghèo và giảm 130 hộ cận nghèo. Để hoàn thành mục tiêu này, UBND huyện đã giao nhiệm vụ cho các phòng chuyên môn phối hợp với UBND các xã, thị trấn xây dựng kế hoạch giảm nghèo, tập trung vào những xã có tỷ lệ hộ nghèo cao.

Là một trong những hộ nghèo trên địa bàn xã Văn Lăng, huyện Đồng Hỷ hộ gia đình anh Hoàng Văn S dân tộc H’Mông, được hỗ trợ tham gia các lớp tập huấn kỹ thuật trồng chè, tạo sinh kế thoát nghèo cho biết: Gia đình anh rất khó khăn, thu nhập phụ thuộc vào vài sào ruộng, được sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, gia đình được hỗ trợ cho tham gia các lớp tập huấn trồng chè tại xã nên biết được nhiều kỹ thuật chăm sóc cây chè để đem lại năng suất cao, tạo nguồn thu nhập ổn định cho gia đình.  

Từ một xã nghèo được Đảng và Nhà nước quan tâm đầu tư hạ tầng cơ sở, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, đến nay, toàn xã đã có trên 80 hộ trồng chè với 297 ha đang thu hoạch. Trung bình mỗi năm, xã sản xuất được khoảng 333 tấn chè búp tươi. Hiện có 03 làng nghề trồng chè được công nhận Vietgap (xóm Khe Mong, xóm Tân Lập và xóm Tân Thành). Việc làng nghề được công nhận sẽ nâng cao nhận thức người trồng chè của địa phương đối với công tác đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, vệ sinh môi trường. 

Tỉnh Thái Nguyên xác định, công tác giảm nghèo bền vững là nhiệm vụ chính trị quan trọng. Do đó, tỉnh sẽ tiếp tục tổ chức các hoạt động xúc tiến thương mại, tiếp cận thị trường, tăng cường liên kết giữa hộ nghèo, cận nghèo, hộ mới thoát nghèo, cộng đồng với hợp tác xã, doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân liên quan. Cùng với phát triển mô hình giảm nghèo gắn với quốc phòng, an ninh, tỉnh sẽ tổ chức các hoạt động đa dạng hóa sinh kế khác do cộng đồng đề xuất, phù hợp với phong tục, tập quán, nhu cầu của cộng đồng; phù hợp với mục tiêu của kế hoạch và quy định của pháp luật.

Phương Lan