Thái Nguyên: Kỳ vọng bứt phá kinh tế từ cây quế

TMO - Với lợi thế về khí hậu, thổ nhưỡng cùng nhu cầu thị trường ngày càng lớn, cây quế không chỉ giúp người dân nâng cao thu nhập mà còn mở ra triển vọng bứt phá cho kinh tế miền núi của tỉnh Thái Nguyên, góp phần thúc đẩy phát triển bền vững và giảm nghèo hiệu quả.

Tại các huyện vùng cao của Thái Nguyên, cây quế đang được xem là hướng đi mới trong phát triển kinh tế nông nghiệp. Nhờ điều kiện khí hậu mát mẻ, đất đai phù hợp, quế sinh trưởng tốt, cho vỏ dày, hương thơm đặc trưng, đáp ứng nhu cầu của thị trường trong và ngoài nước.

Nhiều hộ dân đã chuyển đổi diện tích đất đồi sang trồng quế, mang lại thu nhập ổn định và cao hơn so với các loại cây trồng truyền thống. Ngoài giá trị kinh tế, quế còn góp phần phủ xanh đất trống, bảo vệ môi trường sinh thái.

Chính quyền địa phương đang khuyến khích mở rộng diện tích, áp dụng kỹ thuật canh tác bền vững, đồng thời kết nối tiêu thụ sản phẩm, hướng tới xây dựng thương hiệu quế Thái Nguyên. Đây được kỳ vọng là động lực giúp vùng cao bứt phá, nâng cao đời sống người dân và phát triển kinh tế lâu dài.

Với nhiều công dụng, Quế là loại cây từ thân, vỏ đến lá đều có thể khai thác, chế biến và tiêu thụ. Vỏ quế khô hiện có giá khoảng 40.000 đồng/kg; quế tươi 20.000 đồng/kg. Với chu kỳ khai thác quế từ 13 đến 20 năm, cây sẽ đạt hàm lượng tinh dầu lớn nhất và mang lại giá trị kinh tế cao. Những năm gần đây, giá quế khá ổn định, diện tích được mở rộng ở nhiều địa phương, giúp người dân có thu nhập và cải thiện cuộc sống.

Mùa thu hoạch quế diễn ra vào các tháng 4, 5 Dương lịch. Đây là thời điểm cây quế cho hàm lượng tinh dầu cao, vỏ dễ bóc và giữ được mùi thơm đặc trưng. Tại xã Yên Bình, nơi có diện tích quế khoảng 1.000ha, hiện cây trồng này đã và đang thực sự trở thành cây làm kinh tế cho nhiều hộ dân.

Từ những đồi quế xanh mướt, nhiều hộ dân tại các xã Yên Bình, Na Rì... đã có điều kiện xây nhà khang trang, nuôi con ăn học đầy đủ. Tuy vậy, sản phẩm quế của các xã phía Bắc phần lớn tiêu thụ dưới dạng thô. Vỏ quế sau khi bóc chủ yếu được phơi khô, đóng bó và bán cho thương lái. Lá và cành nhiều nơi còn bị đốt bỏ hoặc tận dụng chưng cất thủ công tinh dầu, dẫn tới năng suất thấp, chất lượng chưa đồng đều. Trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên hiện chưa có cơ sở chế biến quế quy mô lớn, việc sơ chế, chế biến mới chỉ dừng ở quy mô hộ gia đình hoặc một vài hợp tác xã (HTX) nhỏ.

Thị trường tiêu thụ chủ yếu phụ thuộc vào các đầu mối tại tỉnh Lào Cai và một số tỉnh lân cận.  Đại diện HTX sản xuất và dịch vụ Quỳnh Dương, cho biết, từ nguồn vốn hỗ trợ của Nhà nước và vốn của HTX, chúng tôi đầu tư lò chưng cất tinh dầu quế khoảng 200 triệu đồng, HTX bước đầu bán gần 100 lít tinh dầu, nhưng trên thị trường đầu ra sản phẩm còn gặp khó khăn.

Cây quế mang lại nguồn thu ổn định cho người dân vùng cao Lào Cai. (Ảnh: TM). 

Để cây quế thực sự phát huy tiềm năng, giá trị, mang lại nguồn thu nhập ổn định và lâu dài cho người dân, các xã vùng cao phía Bắc cần có những giải pháp đồng bộ và lâu dài. Trước hết cần tiếp tục quy hoạch vùng trồng quế một cách bài bản, lựa chọn giống tốt, phù hợp khí hậu, đồng thời ứng dụng kỹ thuật canh tác tiên tiến để nâng cao năng suất, hạn chế sâu bệnh.

Song song đó, tỉnh cần có chính sách khuyến khích đầu tư, thu hút vào chế biến sâu như: Chế biến tinh dầu, bột quế, quế thanh, sản phẩm mỹ phẩm từ quế… để nâng cao giá trị gia tăng. Khuyến khích tổ chức sản xuất theo chuỗi liên kết “Nông dân – Hợp tác xã – Doanh nghiệp – Thị trường” để giúp giảm bớt phụ thuộc vào thương lái và tăng khả năng tiêu thụ ổn định.

Ngoài ra, việc chuẩn hóa vùng nguyên liệu, xây dựng mã số vùng trồng, truy xuất nguồn gốc sẽ là yếu tố then chốt để đưa sản phẩm quế vươn xa ra thị trường. Với định hướng, sự hỗ trợ hiệu quả từ chính quyền, doanh nghiệp và cơ quan chuyên môn, cây quế không chỉ là cây trồng xóa đói giảm nghèo, mà có triển vọng trở thành cây trồng chủ lực trong phát triển kinh tế rừng.

Cây quế đang khẳng định vị thế là một trong những sản phẩm nông nghiệp tiềm năng, tạo ra bước chuyển tích cực cho kinh tế vùng cao Thái Nguyên. Việc mở rộng diện tích trồng, áp dụng kỹ thuật canh tác hiện đại và tăng cường liên kết tiêu thụ đã giúp giá trị của cây quế ngày càng được nâng cao.

Không chỉ đem lại nguồn thu nhập ổn định, quế còn góp phần cải thiện môi trường, bảo vệ đất đai, hạn chế xói mòn và thúc đẩy phát triển bền vững. Thực tế cho thấy, những vùng trước đây còn nhiều khó khăn nay đã có thêm sinh kế mới, mở ra cơ hội làm giàu ngay trên mảnh đất quê hương.

Trong thời gian tới, nếu tận dụng tốt lợi thế về điều kiện tự nhiên, kết hợp hỗ trợ của chính quyền và doanh nghiệp, cây quế hoàn toàn có thể trở thành sản phẩm mũi nhọn, tạo dấu ấn cho thương hiệu nông sản Thái Nguyên, đồng thời góp phần nâng cao đời sống đồng bào vùng cao.

Thuý Vân