Sơn La tăng cường quản lý vùng trồng, nâng cao chất lượng nông sản

TMO - Tỉnh Sơn La chỉ đạo các cơ quan chức năng, các xã, thị trấn tuyên truyền, vận động các hợp tác xã, doanh nghiệp và nhân dân phát triển sản xuất theo hướng hữu cơ, VietGAP; tập trung xây dựng mã số vùng trồng cho các vùng chuyên canh cây ăn quả trên địa bàn. 

Tỉnh Sơn La có trên 84.700 ha cây ăn quả các loại và gần 150.000 ha các loại nông sản ngô, lúa, cà phê, sản lượng khoảng 1 triệu tấn/năm. Những năm gần đây, nông sản đặc biệt là trái cây của tỉnh đã khẳng định được thương hiệu và vươn ra thị trường quốc tế. Để có được kết quả này một trong những giải pháp quan trọng được tỉnh đẩy mạnh triển khai là tăng cường cấp, quản lý chặt chẽ mã số vùng trồng nông sản chất lượng.

Mã số vùng trồng là mã định danh cho một vùng trồng trọt nhằm giúp cơ quan chức năng và người tiêu dùng dễ dàng truy xuất nguồn gốc, xác định quy trình sản xuất của nông sản. Việc mã hóa vùng trồng mang lại nhiều ích lợi thiết thực cho nông dân như: Chuẩn hóa quá trình chăm sóc, quản lý cây trồng, vật nuôi, quản lý được diện tích trồng, đưa ra quy trình chuẩn trong chăm sóc; cảnh báo tình hình dịch bệnh, lên kế hoạch chăm sóc, danh mục thuốc bảo vệ thực vật được phép sử dụng và ước lượng năng suất… Từ đó, cây trồng cho năng suất, chất lượng ngon, đồng đều, đáp ứng được tiêu chuẩn của những thị trường khó tính nhất. Đây cũng là điều kiện tiên quyết để sản phẩm nông sản được xuất khẩu theo đường chính ngạch.

Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Sơn La cho biết: Chi Cục rà soát, hỗ trợ các hợp tác xã và doanh nghiệp hoàn thiện hồ sơ, thủ tục pháp lý để được công nhận vùng trồng xuất khẩu. Từ năm 2024 đến nay, toàn tỉnh cấp mới 10 mã số vùng trồng, áp dụng cho các loại nông sản như: măng bát độ, rau xanh phục vụ xuất khẩu, dâu tây, cà phê và lúa, tổng diện tích trên 177 ha. Đề xuất cấp mã số xuất khẩu cho 2 vùng trồng xoài 25 ha, đi thị trường Trung Quốc và Hàn Quốc Chi cục tăng cường giám sát tại 211 vùng trồng và 11 cơ sở đóng gói nông sản; đã thu hồi 9 mã số vùng trồng do các vùng này chuyển đổi cây trồng và 3 mã số cơ sở đóng gói không đáp ứng yêu cầu kỹ thuật.

Toàn tỉnh Sơn La đang duy trì 213 mã số vùng trồng xuất khẩu cho các loại cây ăn quả. Ảnh: HQ.

Hiện nay, toàn tỉnh đang duy trì 213 mã số vùng trồng xuất khẩu cho các loại cây ăn quả, dâu tây, măng bát độ, cà phê... xuất khẩu sang các thị trường Trung Quốc, Châu Âu và Châu Á; 8 mã số cơ sở đóng gói nông sản, đảm bảo đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn và yêu cầu của các nước nhập khẩu. 

Huyện Yên Châu có 10.150 ha xoài, nhãn, mận hậu; trong đó, trên 1.500 ha cây ăn quả sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, hữu cơ; có 36 mã số vùng trồng xuất khẩu, với diện tích gần 700 ha. Toàn huyện có 3 vùng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, gồm: vùng mận tại xã Phiêng Khoài, vùng nhãn tại xã Lóng Phiêng và vùng xoài tại xã Chiềng Hặc. Năm 2024, huyện tiêu thụ và xuất khẩu 74.000 tấn quả các loại; giá trị các loại quả xuất khẩu đạt 5,9 triệu USD.

Việc xây dựng mã số vùng trồng cho các diện tích cây ăn quả đã góp phần làm thay đổi nhận thức và hành động của người dân, cũng như thành viên các hợp tác xã (HTX), từ đó nâng cao giá trị hàng hóa nông sản xuất khẩu của huyện. Là xã có diện tích cây ăn quả lớn của huyện Yên Châu, Tú Nang có 760 ha xoài, 800 ha nhãn, sản lượng trung bình đạt trên 17.300 tấn quả/năm. Các hộ trồng cây ăn quả của xã đã áp dụng quy trình sản xuất an toàn, đáp ứng nhu cầu thị trường. Xã có 4 HTX liên kết thu mua xoài, nhãn xuất khẩu.

Nhằm chuẩn bị các điều kiện đáp ứng hoạt động xuất khẩu, tiêu thụ sản phẩm cây ăn quả chủ lực của địa phương năm 2025, huyện Yên Châu đang đẩy mạnh xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm; phát huy vai trò các doanh nghiệp, HTX và người dân trong việc chủ động kết nối, tìm kiếm, mở rộng thị trường tiêu thụ, xuất khẩu. Dự kiến năm 2025, sản lượng các loại quả của huyện Yên Châu đạt khoảng 87.000 tấn; phấn đấu tiêu thụ trong nước và đưa vào chế biến khoảng 77.620 tấn quả; xuất khẩu 9.380 tấn quả tươi sang các nước: Trung Quốc, Úc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Nga, Mông Cổ, Anh.

Nhiều HTX được cấp mã số vùng trồng trên địa bàn huyện Yên Châu tuân thủ nghiêm quy trình sản xuất và được ghi lại đầy đủ, rõ ràng. Các thành viên HTX đã thay thế thuốc trừ sâu hóa học bằng các loại thuốc sinh học, sử dụng phân hữu cơ để nâng cao chất lượng sản phẩm, giảm thiểu các tác hại đến môi trường. Từ khi được cấp mã số vùng trồng gắn với sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, sản phẩm xoài của HTX đã xuất khẩu thuận lợi sang nhiều thị trường các nước: Mỹ, Trung Quốc, Úc..

Các HTX đang tiếp tục nhân rộng các mô hình để mở rộng diện tích được cấp mã vùng trồng. HTX đang liên kết, vận động các hộ dân tuân thủ trong các khâu chăm sóc, sử dụng các loại phân bón, thuốc bảo vệ thực vật theo nguyên tắc “4 đúng” cũng như của thị trường xuất khẩu và sử sử dụng các loại phân theo hướng hữu cơ để nâng cao năng suất, chất lượng và bảo vệ môi trường.

Các HTX đẩy mạnh sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP nhằm nâng cao chất lượng nông sản. 

Những năm gần đây, sản phẩm quả xoài, nhãn của Sông Mã đã khẳng định được thương hiệu và vươn ra thị trường quốc tế. Việc xây dựng mã số vùng trồng cho diện tích cây ăn quả giúp truy xuất nguồn gốc, đảm bảo các điều kiện khắt khe về an toàn thực phẩm, đã thay đổi nhận thức và phương thức sản xuất của người dân, từ đó nâng cao giá trị hàng hóa nông sản xuất khẩu của huyện.

Căn cứ vào các yêu cầu, tiêu chuẩn cấp mã số vùng trồng hiện hành, hằng năm, huyện đã cập nhật các tiêu chuẩn xuất khẩu của các thị trường; tuyên truyền, hướng dẫn các doanh nghiệp, HTX và thành viên HTX đăng ký xây dựng mã số vùng trồng mới. Phối hợp với Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh rà soát, kiểm tra, đánh giá các diện tích đã được cấp mã số vùng trồng và diện tích đang đề xuất cấp mã số vùng trồng, điều chỉnh thu hồi mã số vùng trồng đối với những diện tích không đủ điều kiện.

Hiện nay, trên địa bàn huyện Sông Mã đang hình thành nhiều vùng chuyên canh, với nhiều sản phẩm có chất lượng. Việc cấp mã số vùng trồng sẽ là cơ hội để minh bạch nguồn gốc sản phẩm và cũng là giấy thông hành để mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm. Từ đầu năm đến nay, đã được cấp thêm một mã số vùng trồng xoài phục vụ xuất khẩu, 10 ha. Đến nay, toàn huyện có 49 mã số vùng trồng xuất khẩu cho các loại cây ăn quả.

Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Sơn La cho biết, để bảo vệ và duy trì mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói, ngoài việc giám sát của cơ quan quản lý, các doanh nghiệp và nông dân phải xem đây như một loại tài sản và có ý thức tự bảo vệ, nếu phát hiện ra các hành vi sai phạm phải có động thái thông báo cho các cơ quan chức năng biết để bảo vệ mã số của mình. Các ngành chức năng cần đẩy mạnh tập huấn nhằm tuyên truyền, hướng dẫn các địa phương, cơ sở thực hiện xây dựng vùng trồng đảm bảo cho việc cấp mã.  

Tăng cường tổ chức liên kết sản xuất cho nông dân tại các vùng trồng được cấp mã số xuất khẩu; chủ động làm tốt công tác vệ sinh vườn trồng, hồ sơ, tài liệu ghi chép toàn bộ quá trình tác động vào vườn trồng, theo dõi việc phát hiện và xử lý các loài sinh vật gây hại tại vườn, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, phân bón.../.

Lê Hạnh