Quảng Trị khẩn trương khôi phục sản xuất nông nghiệp sau mưa lũ

TMO - Tỉnh Quảng Trị kiên quyết không để ruộng lúa bị bỏ hoang, chủ động bố trí lại cơ cấu giống, cây trồng phù hợp với điều kiện thực tế và thời vụ, nhanh chóng khôi phục sản xuất sau mưa lũ.

Vụ Hè Thu 2025, tỉnh Quảng Trị đã gieo cấy đạt trên 22.000 ha, đạt trên 98% kế hoạch, hiện nay cây lúa đang giai đoạn mạ - đẻ nhánh; các loại cây trồng cạn (sắn, lạc đậu...) đang ở giai đoạn phát triển thân lá, củ...

Tuy nhiên, do ảnh hưởng của bão số 01, từ chiều tối ngày 10/6/2025 đến ngày 13/6/2025 trên địa bàn tỉnh có mưa lớn trên diện rộng, nhiều nơi có mưa to đến rất to, lượng mưa phổ biến từ 440-620 mm (đạt cao nhất tại Thạch Hãn 666,2 mm), kết hợp nước lũ từ thượng nguồn các sông dâng cao, đổ về mạnh gây ngập úng nhiều diện tích lúa và hoa màu, ảnh hưởng rất lớn đến sản xuất nông nghiệp và đời sống của nhân dân trên địa bàn tỉnh.

Sau khi kiểm tra thực tế và tổng hợp thiệt hại trên địa bàn toàn tỉnh có hơn 16.300 ha lúa đang ở giai đoạn mạ - đẻ nhánh và gần 7.790 ha hoa màu (sắn, lạc, rau đậu các loại...) đang ở giai đoạn phát triển thân, lá, củ,...bị ngập sâu trong nước; khoảng gần 1.500 con gia cầm và một số gia súc bị chết; khoảng trên 993 ha nuôi trồng thuỷ sản bị ngập, cuốn trôi và nhiều công trình thủy lợi bị hư hỏng, ước thiệt hại hơn 675 tỷ đồng.

Cánh đồng dưa hấu tại xã Triệu Trạch, huyện Triệu Phong thiệt hại nặng sau mưa lũ (Ảnh: CT). 

Để chủ động ứng phó các các tình huống trước, trong và sau mưa lũ, UBND tỉnh chỉ đạo ngành Nông nghiệp ban hành các văn bản cảnh báo, hướng dẫn, khôi phục thiệt hại2 , chỉ đạo các sở, ngành, địa phương khẩn trương khắc phục hậu quả mưa lũ gây ra, tiến hành kiểm tra, chỉ đạo, kịp thời động viên bà con nông dân tập trung nhân, vật lực để đấu úng cứu lúa và hoa màu, hạn chế tối đa thiệt hại. Tuy nhiên, do mưa lũ bất thường với cường suất lớn và dồn dập trong thời gian ngắn đã gây thiệt hại nặng nề đến sản xuất vụ Hè Thu 2025, đặc biệt là diện tích lúa, ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống và sinh kế của 32.000 hộ gia đình nông, ngư dân

Trước tình hình đó, UBNDD tỉnh ban hành Phương án “Khôi phục sản xuất nông nghiệp, đảm bảo sinh kế cho người dân bị thiệt hại do mưa lũ bất thường gây ra trong Hè Thu 2025” để triển khai các giải pháp kịp thời nhằm khôi phục sản xuất nông nghiệp bị thiệt hại do mưa lũ, tổ chức lại sản xuất, đảm bảo nguồn thu nhập ổn định cho người dân, góp phần thực hiện thắng lợi các chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội năm 2025. 

Theo đó, địa phương này tập trung huy động tối đa mọi nguồn lực, ứng dụng đồng bộ các giải pháp khoa học công nghệ nhằm khẩn trương chỉ đạo đẩy nhanh công tác tổ chức, khôi phục sản xuất, trước mắt tập trung nguồn lực để tổ chức sản xuất vụ Hè Thu đảm bảo kế hoạch, khôi phục diện tích nuôi trồng thuỷ sản và đàn vật nuôi bị thiệt hại để đảm bảo nguồn thu nhập cho người dân góp phần đảm bảo an sinh xã hội và ổn định đời sống nhân dân, góp phần đảm bảo mục tiêu tăng trưởng năm 2025.

Tập trung huy động mọi nguồn lực để tiêu úng kịp thời cho khoảng 13.200 ha lúa đang bị ngập úng tại các huyện Hải Lăng (6.000 ha), Triệu Phong (2.068 ha), Vĩnh Linh (1.000 ha), Cam lộ (529 ha), Đông hà (395 ha), TX.Quảng trị (60ha), Đakrông (57ha), Hướng Hóa (43ha) và Gio Linh (3.053 ha). Đánh giá chính xác mức độ ảnh hưởng khi nước rút, khoanh vùng những diện tích lúa còn non, ngập úng lâu ngày, không thể khắc phục (thiệt hại trên 70%), ở những chân ruộng cao, thoát nước tốt để kịp thời hỗ trợ giống ngắn ngày, cực ngắn cho người dân gieo lại. 

Đối với những diện tích bị ảnh hưởng dưới 70%, có khả năng khôi phục thì tập trung các giải pháp chăm sóc theo hướng dẫn để giúp cây lúa phục hồi nhanh, rút ngắn thời gian sinh trưởng, đảm bảo thu hoạch chậm nhất là trước ngày 15/9/2025 đối với vùng trũng Hải Lăng, Triệu Phong và trước 20/9/2025 đối với những vùng cao, thoát nước tốt.

Tổ chức vệ sinh đồng ruộng và chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên diện tích khoảng 3.600 ha trên tổng số 7.790 ha cây trồng cạn bị thiệt hại để chuyển đổi sang các loại cây trồng ngắn ngày khác như: Đậu xanh, vừng, dưa, rau các loại,...), chậm nhất trước ngày 30/6/2025 để hạn chế thấp nhất thiệt hại của thiên tai cuối vụ. Diện tích cây trồng cạn còn lại cần tập trung chăm sóc, khôi phục.

Chủ động xây dựng kế hoạch mở rộng diện tích trồng cây vụ Thu Đông sớm năm 2025 nhằm gia tăng thu nhập, nâng cao hiệu quả kinh tế trên đơn vị diện tích và bù đắp sản lượng bị thiệt hại do thiên tai gây ra. Nhanh chóng tái đàn gia cầm để lấy ngắn nuôi dài; tận dụng diện tích đảm bảo để mở rộng chăn nuôi gia súc, gia cầm và nuôi trồng thủy sản, nhất là diện tích 993 ha nuôi trồng thuỷ sản bị ngập, cuốn trôi do mưa lũ.

Rà soát, đánh giá mức độ thiệt hại của các công trình thủy lợi xây dựng kế hoạch đầu tư khắc phục, sửa chữa kịp thời khoảng 34 km kênh mương, đê thuỷ lợi; khoảng 20 cống tiêu, thoát và 100 máy bơm đảm bảo công tác tưới – tiêu phục vụ cho các vụ sản xuất còn lại trong năm, nhất là những diện tích, vùng mở rộng sản xuất.

Diện tích ngập úng có khả năng phục hồi: Sau khi nước rút 3-5 ngày, tập trung chăm sóc để cây lúa sớm phục hồi với các biện pháp như: Bón các chế phẩm xử lý chua phèn, ngộ độc hữu cơ như GL7, Genosuper,.. Sau khi lúa đã phục hồi tiến hành tỉa dặm, bón phân thúc đẻ (đối với các diện tích chưa tỉa dặm, bón thúc); Sử dụng các loại phân bón có tác dụng kích thích ra rễ mới, làm giảm ngộ độc phèn, ngộ độc hữu cơ trên ruộng lúa giúp lúa mau ra rễ mới như: Atonik, KaliHumat, Tora,...;

Diện tích lúa bị ngập úng lâu ngày, thiệt hại trên 70% không có khả năng phục hồi, ở những chân ruộng cao, thoát nước tốt, tiến hành làm đất gieo lại các giống ngắn ngày đảm bảo khung sản xuất an toàn như: Khang dân 18, HN6, An sinh 1399, HG244, QC03..., tuyệt đối không sử dụng các loại giống dài ngày, thóc thịt để gieo cấy lại, đảm bảo thu hoạch chậm nhất trước ngày 15/9/2025 nhằm hạn chế tối đa thiệt hại do dịch bệnh và thiên tai trong sản xuất.

Các loại cây trồng gần đến kỳ thu hoạch (cây sắn, đậu, ớt,…) tiến hành thu hoạch ngay; Khẩn trương vệ sinh đồng ruộng diện tích hoa màu bị chết, tiến hành làm đất gieo trồng các loại cây trồng cạn có giá trị kinh tế cao như đậu xanh, mè, dưa các loại,… Những diện tích rau màu mới trồng (thời gian ngập ngắn) thì nên xới xáo nhẹ, phá váng mặt luống giúp cây hồi phục nhanh hơn kết hợp với trồng dặm các cây bị khuyết để đảm bảo mật độ;

Khẩn trương thực hiện vệ sinh, tiêu độc khử trùng toàn bộ khu vực chuồng trại, nguồn nước và dụng cụ chăn nuôi, đồng cỏ bị ngập nước phòng phát sinh dịch bệnh trên đàn vật nuôi sau lũ: sau lũ lụt, khi nước rút cần quét dọn, vệ sinh chuồng trại, bãi chăn, thu gom rác thải… tiến hành phun khử trùng tiêu độc bằng các chất sát trùng để tiêu diệt mầm bệnh trong nền chuồng và bãi chăn thả. Nhanh chóng đưa gia súc, gia cầm vào chuồng khô và ấm. Thay hoặc bổ sung đệm lót khô cho vật nuôi. Đối với chuồng trại bị ngập nước, hư hỏng phải kịp thời sửa chữa, làm mới chuồng trại.

Các địa phương khẩn trương khôi phục sản xuất nông nghiệp thiệt hại sau bão số 1 (Ảnh: LA). 

Đối với các ao nuôi bị thiệt hại: Tiến hành tu sửa, củng cố bờ bao, hệ thống kênh cấp, tiêu nước,…; thực hiện cải tạo ao nuôi và xử lý môi trường nước trước khi tiến hành sản xuất trở lại. Chỉ thực hiện nuôi khi đảm bảo đầy đủ điều kiện về ao, hồ và theo hướng dẫn kỹ thuật của cơ quan chuyên môn. Đối với các ao nuôi nước ngọt: tiến hành thả nuôi giống lớn và có thời gian nuôi ngắn như cá trê, cá rô đầu vuông,…; Đối với ao nuôi mặn, lợ: tiến hành thả nuôi tôm thẻ chân trắng với mật độ thấp hoặc thả nuôi xen ghép tôm – cua hoặc tôm – cá để thu hoạch trước mùa mưa bão

Đối với lồng, bè nước ngọt bị thiệt hại: kiểm tra hệ thống lồng, bè và tình trạng cá nuôi, tiến hành thu hoạch cá nuôi (đối với cá nuôi đạt kích cỡ thương phẩm); gia cố, tu sửa lại lồng, bè bị hư hỏng do nước cuốn, vệ sinh, khử trùng lồng nuôi để nuôi tiếp đến khi thu hoạch (đối với cá nuôi chưa đạt kích cỡ thương phẩm) hoặc tiến hành thả giống lớn để nuôi cho vụ mới (đối với các lồng nuôi cá bị thiệt hại hoàn toàn), khuyến khích thả các đối tượng nuôi thủy sản có khả năng chống chịu với sự thay đổi của môi trường.

Đối với ngao nuôi bị thiệt hại: khi nước thủy triều xuống, tiến hành kiểm tra, tu sửa đăng, chắn. Sau mưa bão, ngao thường tập trung vào các góc đăng, chắn nên cần tiến hành san đều ra toàn bãi. Chủ động theo dõi, kiểm tra các diễn biến của ngao, thực hiện tốt việc khai thông các vùng nước đọng, tránh hiện tượng ứ nước ngọt cục bộ kéo dài làm chết ngao nuôi.

Đối với một số điểm sạt lở, vỡ đê có dấu hiệu tiềm ẩn những rủi ro tác động đến đời sống, tính mạng và tài sản người dân và các nội dung khắc phục hư hỏng, khôi phục sản xuất khác thì sẽ rà soát, nghiên cứu sử dụng nguồn Quỹ phòng chống thiên tai tỉnh để thực hiện khẩn cấp; Tổ chức kiểm tra, khơi thông dòng chảy; khoanh vùng tiêu thoát nước kịp thời; phối hợp vận hành đồng bộ các trạm bơm tiêu, cống tiêu, cống dưới đê, cống ngăn mặn hợp lý để tiêu thoát nước nhanh chóng, hiệu quả, không để nguồn nước ngoài sông xâm nhập vào nội đồng;

Tập trung tiêu thoát nước đồng bộ, từ cao về thấp, từ kênh tiêu nhanh ra kênh tiêu chính. Khoanh vùng những vị trí ngập cục bộ, ngập sâu, triển khai các biện pháp tiêu úng phù hợp, nhanh chóng, hiệu quả; Phá tạm bờ vùng, bờ thửa không cần thiết để tạo dòng tiêu nước nhanh cho các vùng lúa ngập úng nặng... 

Sở Nông nghiệp và Môi trường khẩn trương hướng dẫn các địa phương hoàn thiện hồ sơ thiệt hại để làm cơ sở tạm cấp kinh phí; tổng hợp số liệu thiệt hại và phối hợp với Sở Tài chính tham mưu UBND tỉnh trích kinh phí dự phòng hỗ trợ để tổ chức sản xuất vụ Hè Thu và Thu Đông năm 2025, đảm bảo đúng quy định.

Đẩy mạnh việc tuyên truyền vận động, hướng dẫn kỹ thuật cho nông dân tổ chức sản xuất lại các loại cây trồng phù hợp trên diện tích rau, màu bị thiệt hại trong vụ Hè Thu 2025, chuyển đổi sang cây trồng cạn ở vùng khô hạn, thiếu nước trong vụ Hè Thu 2025; đầu tư thâm canh, áp dụng tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất thích ứng với diễn biến thời tiết;

Thành lập các tổ công tác bám sát tình hình thực tế sản xuất, thường xuyên kiểm tra, theo dõi và dự báo chính xác tình hình dịch bệnh, chỉ đạo, hướng dẫn hỗ trợ người dân sớm khôi phục sản xuất hiệu quả. Phối hợp với các địa phương rà soát, đánh giá mức độ thiệt hại của các công trình thủy lợi xây dựng kế hoạch đầu tư khắc phục, sửa chữa kịp thời đảm bảo công tác tưới - tiêu phục vụ kịp thời cho vụ Hè Thu và Thu Đông nhất là những diện tích, vùng mở rộng sản xuất.../.

Thu Thủy