Quảng Nam thúc đẩy phát triển công nghiệp dược liệu

Chủ nhật, 07/07/2024 07:07

TMO - Với lợi thế về nguồn tài nguyên dược liệu, tỉnh Quảng Nam định hướng sẽ nâng tầm ngành công nghiệp dược liệu bằng việc hình thành, hoàn thiện tổ chức các sản phẩm theo chuỗi cho 9 loài dược liệu. Hệ thống các nhà máy sơ chế, chế biến dược liệu sẽ được phát triển tại các vùng sinh thái tập trung.

Theo kết quả điều tra của Viện Dược liệu, trên địa bàn tỉnh Quảng Nam hiện ghi nhận có 832 loài, 593 chi, 190 họ thực vật làm thuốc, trong đó có 36 loài cây thuốc hiện nằm trong "Sách đỏ Việt Nam". Mới đây còn phát hiện thêm 4 loài cây thuốc chưa có tên trong danh mục cây thuốc Việt Nam, đó là dù dẻ đỏ, khế đất, gờ rồng và ba chạc lá đỏ.

Nhiều cây thuốc quý có giá trị sử dụng và giá trị kinh tế cao, chủ yếu mọc tự nhiên và phân bố khá đồng đều, rộng khắp ở các huyện miền núi của tỉnh như: Mật nhân, Ka'cun (huyện Đông Giang); sâm Ngọc Linh, quế (Nam Trà My); thất diệp nhất chi hoa, đinh lăng, gừng, tà vạt (Nam Giang)…

Nếu như Bắc Trà My được biết đến như địa danh của "hương rừng đất Quảng" với diện tích cây quế Trà My vào loại bậc nhất tỉnh, thì Tây Giang - xứ sở của cây ba kích, đẳng sâm được đánh giá đảm bảo cả chất lượng và số lượng với hàng trăm ha đang được khoanh vùng và nhân rộng phát triển theo dạng bán tự nhiên tại các nương rẫy. Theo Tỉnh ủy Quảng Nam, đến nay, tổng diện tích trồng dược liệu tại tỉnh ước đạt 9.610 ha, trong đó sâm Ngọc Linh hơn 1.243 ha, quế 5.993 ha, bảy lá một hoa gần 2.201 ha, ba kích gần 151 ha, đảng sâm 186 ha, sa nhân 36 ha, đinh lăng 42 ha, chè dây 13 ha. Riêng năm 2023 tỉnh trồng mới được 561 ha với các loại cây chính: Quế 258 ha, sâm Ngọc Linh 253 ha, đảng sâm 66 ha, ba kích 24 ha.

Quảng Nam đang có sự hội tụ của đầy đủ các yếu tố trở thành một trong những trung tâm công nghiệp dược liệu của miền Trung, kết nối với hai trung tâm công nghiệp dược liệu miền Bắc và miền Nam để tạo ra thế kiềng ba chân trong việc phát triển công nghiệp dược của cả nước. Cụ thể, Quảng Nam có địa hình khá đa dạng, núi cao, hướng dốc từ tây sang đông và từ bắc xuống nam đã tạo ra tính đa dạng sinh học cao, đặc biệt về thành phần, chủng loại cây dược liệu. Bên cạnh đó, rừng và đất lâm nghiệp chiếm hơn 70% đất tự nhiên, là nơi dự trữ nguồn dược liệu phong phú, nơi có môi trường thuận lợi cho nhiều loài dược liệu phát triển.

Đặc biệt hiện giá trị kinh tế của các cây dược liệu đem lại rất cao so với trồng các cây lương thực khác. Trên thực tế, giá trị kinh tế đem lại từ việc trồng dược liệu cao hơn hẳn so với các loại cây lương thực khác (cao hơn gấp 5-10 lần trồng lúa). Trong đó, trồng đương quy có thể cho thu nhập từ 90-100 triệu đồng/ha/năm; cây Actiso thu nhập từ 60-80 triệu đồng/ha/năm, trong khi cây lúa chỉ từ 20-40 triệu đồng/ha/năm. Vì vậy, phát triển dược liệu đang và sẽ là một hướng bền vững, ổn định nhằm góp phần xóa đói giảm nghèo cho nhiều vùng trong cả nước.

Tỉnh Quảng Nam sở hữu tiềm năng và điều kiện thuận lợi để phát triển công nghiệp dược liệu. Ảnh: TT.

Về phát triển sâm Ngọc Linh, tỉnh đã ban hành Đề án triển khai thực hiện Chương trình phát triển sâm Việt Nam đến năm 2030, định hướng đến năm 2045 trên địa bàn tỉnh. Hiện có 2 đơn vị chủ lực thực hiện nhiệm vụ bảo tồn và phát triển sâm Ngọc Linh là Trung tâm Phát triển sâm Ngọc Linh huyện Nam Trà My, có quy mô vườn sâm 3,5 ha với khoảng 17.392 cây từ 2-7 năm tuổi; Trung tâm Phát triển sâm Ngọc Linh và dược liệu, có quy mô vườn sâm 8,5 ha với lũy kế khoảng 241.561 cây ở nhiều độ tuổi. Hiện 2 đơn vị đang triển khai trồng mới, mở rộng diện tích vườn bảo tồn.

Để phát triển sản phẩm từ sâm Ngọc Linh, thời gian qua, các cơ quan chức năng của tỉnh Quảng Nam đã nghiên cứu, ứng dụng các công nghệ nhân giống nhằm nâng cao tỉ lệ và chất lượng cây giống sâm Ngọc Linh; sản xuất thử nghiệm trà túi lọc và nước uống bổ dưỡng từ sâm Ngọc Linh; nghiên cứu bào chế, đánh giá tính an toàn, hiệu quả của viên nang mềm sâm Ngọc Linh; đăng ký và được bảo hộ chỉ dẫn địa lý Ngọc Linh cho sản phẩm sâm củ.

Về phát triển quế Trà My, tỉnh Quảng Nam đã ban hành cơ chế hỗ trợ bảo tồn và phát triển cây quế Trà My và triển khai thực hiện tại các huyện Nam Trà My, Bắc Trà My, Tiên Phước, Phước Sơn. Tính phấn đấu đến năm 2025 phát triển và ổn định vùng nguyên liệu với diện tích trồng quế Trà My đạt 7.777 ha; giai đoạn 2025-2030 trồng mới 2.223 ha, nâng tổng diện tích lên 10.000 ha. Ngoài ra, hỗ trợ cây giống để trồng xen canh khoảng 368 ha (tại huyện Nam Trà My), qua đó, giúp người dân tăng thu nhập, góp phần bảo vệ rừng, bảo vệ môi trường sinh thái, phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh.

Với tiềm năng và điều kiện thuận lợi để phát triển công nghiệp dược liệu, ngày 27/3/2022 trong buổi làm việc với tỉnh Quảng Nam, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã đồng ý chủ trương giao Bộ Y tế và tỉnh Quảng Nam nghiên cứu đề án phát triển và hình thành trung tâm công nghiệp dược liệu tại tỉnh Quảng Nam. Ngay sau khi có chủ trương, Quảng Nam đã phối hợp với Bộ Y tế xây dựng đề án để trình Chính phủ xem xét phê duyệt. Mục tiêu của đề án là hình thành trung tâm công nghiệp dược liệu tại Quảng Nam thành trung tâm điểm của cả nước trong chế biến dược liệu thành ngành sản xuất hàng hóa có giá trị cao, có sức cạnh tranh trên thị trường trong nước và thế giới.

Quảng Nam phấn đấu đến năm 2035 tăng diện tích vùng trồng dược liệu lên 30.000 ha (trong đó sâm Ngọc Linh là 15.568 ha); khai thác, chế biến dược liệu theo hướng sản xuất hàng hóa quy mô lớn; thúc đẩy phát triển kinh tế nông nghiệp, nông thôn ở khu vực miền núi, góp phần chuyển đổi cơ cấu cây trồng, nâng cao giá trị sản phẩm và thu nhập cho người dân địa phương theo hướng bền vững.

UBND tỉnh Quảng Nam nhấn mạnh, việc hình thành trung tâm công nghiệp dược liệu tại Quảng Nam với sâm Ngọc Linh là cây chủ lực là hết sức cần thiết và cấp bách nhằm thúc đẩy phát triển các loại cây dược liệu trên địa bàn tỉnh. Vì vậy, ngay sau khi có chủ trương, tỉnh Quảng Nam đã phối hợp với Bộ Y tế để xây dựng đề án để trình Chính phủ xem xét phê duyệt trong thời gian tới.

Qua đề án, tỉnh Quảng Nam sẽ có điều kiện ưu tiên nguồn lực đủ mạnh tập trung đầu tư đẩy phát triển tiềm năng vùng nguyên liệu và thu hút các doanh nghiệp lớn tham gia đầu tư để phát triển và hình thành trung tâm công nghiệp dược liệu tâm điểm của cả nước trong chế biến dược liệu, bảo đảm sản xuất và cung ứng thuốc và các sản phẩm từ dược liệu có chất lượng, an toàn, hiệu quả và giá hợp lý, có sức cạnh tranh trên thị trường trong nước và thế giới.

Lê Thành