Phú Yên phát triển vùng chuyên canh cây ăn quả

TMO - Những năm qua, nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh Phú Yên triển khai hiệu quả đề án phát triển các vùng chuyên canh cây ăn quả tập trung, nâng cao giá trị sản xuất nông sản trên địa bàn. 

Từ năm 2021, UBND tỉnh ban hành Đề án xây dựng vùng cây ăn quả gắn với chế biến hàng hóa, xây dựng thương hiệu sản phẩm. Đề án đặt mục tiêu tiếp tục tập trung phát triển diện tích cây ăn quả đến cuối năm 2025 là khoảng 8.000ha, sản lượng khoảng 55.000 tấn; đến năm 2030, diện tích khoảng 10.000ha, sản lượng khoảng 65.000 tấn; đồng thời kêu gọi nhà đầu tư xây dựng các cơ sở sơ chế, chế biến các sản phẩm cây ăn quả. 

Để triển khai hiệu quả Đề án trên, tỉnh đã ban hành chính sách hỗ trợ giống cây ăn quả giai đoạn 2023-2025, với mức hỗ trợ 50% kinh phí cho 8 loại cây (bưởi, cam, nhãn, vải, xoài, sầu riêng, mít, mãng cầu), trồng tại 3 huyện Sông Hinh, Sơn Hòa và Tây Hòa với tổng diện tích 300ha.

Đến nay, toàn tỉnh có hơn 6.907ha cây ăn quả, sản lượng ước đạt hơn 53.412 tấn/năm. Trong đó, diện tích cây ăn quả lâu năm có giá trị kinh tế cao chiếm gần 2.000ha như: sầu riêng, mít, bơ, xoài, mãng cầu, cam, bưởi, ổi, vải, nhãn, dứa... được trồng tập trung tại các huyện có vùng đất đỏ bazan màu mỡ như Sông Hinh, Tây Hòa, Sơn Hòa, một ít ở Phú Hòa và Đồng Xuân. 

Ngành nông nghiệp đã xây dựng và cấp mã số cho 7 vùng trồng cây ăn quả (4 mã số vùng trồng sầu riêng xuất khẩu, 3 mã số vùng trồng bưởi nội địa) và 2 cơ sở đóng gói sầu riêng xuất khẩu; xây dựng được 5 nhãn hiệu cây ăn quả (4 nhãn hiệu tập thể gồm dứa Đồng Din, bơ Sơn Thành, dừa xiêm Đa Lộc, dưa hấu Hòa Hội và 1 nhãn hiệu thông thường là mãng cầu dai Sơn Ngọc); 18 sản phẩm cây ăn quả và chế biến từ cây ăn quả được đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP đạt 3 sao.

Xã Ea Bar, huyện Sông Hinh đã có trên 400ha trồng sầu riêng. 

Tại huyện Sông Hinh, trước đây người dân chỉ trồng một số loại cây công nghiệp ngắn ngày như: tiêu, sắn, mía, thì những năm gần đây, được sự định hướng, vận động, khuyến khích của cấp ủy, chính quyền địa phương, các hộ dân đã từng bước chuyển sang trồng các loại cây ăn trái có giá trị kinh tế cao. Đến nay, Sông Hinh đã hình thành các vùng chuyên canh trồng cây ăn trái chất lượng cao, với tổng diện tích gần 2.000 ha, sản lượng đạt 25.000 tấn/năm.

UBND huyện Sông Hinh cho biết, tại 11 xã, thị trấn trên địa bàn huyện đều xây dựng mô hình trồng cây ăn trái có giá trị kinh tế cao, phù hợp điều kiện tự nhiên của địa phương. Đáng chú ý, tại xã Ea Bar trước đây cây trồng chủ lực là cà phê, sau đó đến năm 2011 địa phương phát triển trồng thêm cây cao su. Đến năm 2015, một số hộ trên địa bàn manh nha trồng các loại cây ăn trái như cam, quýt, sầu riêng…

Đến đầu năm 2024, diện tích trồng cây ăn quả trên địa bàn xã Ea Bar tăng lên tới gần 700ha chiếm khoảng 30% diện tích trồng trọt. Trong đó các loại cây ăn quả được trồng phổ biến là cam, bơ, quýt, sầu riêng, mít… Riêng diện tích trồng sầu riêng chiếm đến khoảng 350ha. Đến cuối năm 2024, chính quyền xã Ea Bar hỗ trợ người dân tăng thêm 70ha diện tích trồng cây sầu riêng. 

Tại huyện Phú Hòa, diện tích cây ăn trái đã tăng 1.200 ha, hình thành các vùng trồng cây ăn trái tập trung như: Dứa, mãng cầu, mít… tại các xã Hòa Quang Bắc, Hòa Định Tây, Hòa Hội. Theo người dân  ở thôn Ngọc Sơn, xã Hòa Quang Bắc, từ năm 2018 nhiều hộ dân đã chuyển từ trồng keo sang mít Bình quân, một cây mít sẽ cho thu hoạch khoảng 30-40 trái, mỗi trái nặng từ 5-20 kg, bán với giá 12.000-15.000 đồng/kg, mỗi năm cho thu nhập hơn 350 triệu đồng”…

Theo Phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Đồng Xuân, mô hình thâm canh, phát triển cây ăn quả theo hướng VietGAP đang có xu hướng phát triển. Trong 3 năm qua, huyện đã sử dụng kinh phí khuyến nông và các nguồn vốn khác để tổ chức hỗ trợ, cấp phát 23.870 giống cây ăn quả tại các xã, thị trấn. Riêng năm 2024, huyện đã hỗ trợ 8.683 cây mít, bưởi, dừa, xoài, cam… nâng tổng diện tích sản xuất cây ăn quả trên địa bàn huyện hơn 350ha.

Các vùng chuyên canh cây ăn quả chất lượng cao được hình thành góp phần nâng cao thu nhập cho người dân (Ảnh: BPY). 

Theo đánh giá của Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh, các vùng sản xuất cây ăn quả còn quy mô nhỏ lẻ, sản lượng thu hoạch còn theo mùa, trái cây tươi sau khi thu hoạch được bán trực tiếp cho thương lái hoặc người sử dụng mà chưa qua khâu sơ chế, bảo quản. Hầu hết nông dân chưa được hướng dẫn kỹ thuật thu hoạch, sơ chế, bảo quản. Bên cạnh đó, chuỗi liên kết sản xuất, chế biến, tiêu thụ trên cây ăn quả chưa có sự liên kết chặt chẽ giữa nông dân và doanh nghiệp tiêu thụ nên phần lớn sản phẩm trái cây trên địa bàn tỉnh chưa có đầu ra ổn định.

Để cây ăn quả phát triển bền vững cần phải có sự liên kết hình thành những vùng sản xuất tập trung dưới hình thức hợp tác xã, tổ hợp tác và các chi, tổ hội nghề nghiệp. Phải có sự đồng thuận của “4 nhà”, trong đó Nhà nước, nhà khoa học đóng vai trò quan trọng trong quy hoạch vùng chuyên canh, hướng dẫn kỹ thuật cho nhà nông trồng loại cây ăn quả nào là phù hợp, cách thức bảo quản hợp lý nhằm tăng tỉ lệ sản phẩm cây ăn quả đạt tiêu chuẩn tốt. Đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp về thông tin, kinh phí trong xúc tiến thương mại, xây dựng thương hiệu để phát huy hết thế mạnh sẵn có.

Ngành nông nghiệp tiếp tục tuyên truyền, khuyến khích nông dân cải tạo vườn tạp, vườn có hiệu quả kinh tế thấp, hướng dẫn nông dân theo dõi và kịp thời phòng trị các dịch bệnh trên vườn cây ăn quả; tuyên truyền, hướng dẫn nông dân các biện pháp thâm canh, tăng chất lượng và hiệu quả sản xuất đối với cây ăn quả chủ lực của tỉnh.../.

Bùi Hòa