Phú Thọ: Tăng cường bảo tồn di sản văn hoá trong phát triển du lịch

TMO - Nhằm gìn giữ và lan tỏa giá trị văn hoá truyền thống, tỉnh Phú Thọ đẩy mạnh nhiều chương trình, dự án bảo tồn di sản gắn với phát triển du lịch. Việc kết hợp giữa bảo tồn và khai thác hợp lý không chỉ giúp phát huy bản sắc vùng đất Tổ mà còn tạo động lực thúc đẩy kinh tế du lịch phát triển bền vững.

Hiện nay, tỉnh Phú Thọ đang khai thác hiệu quả lợi thế của vùng đất cội nguồn cùng những không gian phát triển mới sau sáp nhập địa giới hành chính. Việc mở rộng quy mô quản lý đã tạo điều kiện thuận lợi để quy hoạch tổng thể các khu, điểm du lịch văn hoá – tâm linh, đặc biệt là Di tích lịch sử Đền Hùng, các làng Xoan cổ và hệ thống di tích lịch sử dọc sông Lô, sông Hồng.

Bên cạnh đó, các địa phương như Việt Trì, Lâm Tha, Hoà Bình (cũ) và Vĩnh Phúc (cũ)…đã và đang phối hợp chặt chẽ trong việc gìn giữ lễ hội, làn điệu dân ca, đồng thời phát triển dịch vụ du lịch cộng đồng. Nhờ đó, không gian văn hoá – du lịch của Phú Thọ được mở rộng, kết nối chặt chẽ giữa vùng trung tâm và vùng ven, tạo động lực phát triển đồng đều.

Sự kết hợp hài hoà giữa bảo tồn di sản và khai thác tiềm năng du lịch đã giúp Phú Thọ từng bước hình thành hình ảnh một điểm đến mang đậm bản sắc văn hoá đất Tổ, thân thiện và hấp dẫn du khách trong nước cũng như quốc tế. Phú Thọ mới sở hữu không gian rộng lớn, vị trí tiếp giáp Thủ đô Hà Nội, hạ tầng giao thông kết nối đồng bộ, địa hình đa dạng trải dài từ vùng trung du, miền núi đến đồng bằng, tạo nên sự hội tụ hài hòa giữa 3 vùng văn hóa đặc sắc.

Cụ thể là Vùng Đất Tổ linh thiêng, vùng văn hóa Mường Hòa Bình huyền thoại và miền đất sương mù Tam Đảo - Vĩnh Phúc mang hơi thở hiện đại, tinh tế. Đây là 3 “mạch nguồn” chủ đạo hợp thành một dòng chảy liên tục về lịch sử - văn hóa - thiên nhiên, là nền tảng vững chắc để phát triển du lịch toàn diện, hình thành các sản phẩm du lịch chất lượng cao như: Du lịch văn hóa tâm linh “về nguồn”; du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, chăm sóc sức khỏe; du lịch cộng đồng gắn với bản sắc dân tộc Mường, Thái, Dao, Cao Lan; du lịch thể thao, golf; du lịch MICE...

Với vị thế là vùng đất cội nguồn dân tộc Việt Nam, Phú Thọ từ lâu đã là điểm đến văn hóa - tâm linh nổi bật. Khu Di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Đền Hùng - biểu tượng của Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương được UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, là điểm hội tụ tâm linh, gắn kết cộng đồng người Việt trong và ngoài nước.

Di sản Hát Xoan Phú Thọ được UNESCO ghi danh. (Ảnh: PT). 

Bên cạnh đó, những di sản quý giá như Hát Xoan, Ca trù, Lễ hội kéo co, Tín ngưỡng Tam phủ... tạo thành bản sắc văn hóa đặc trưng, hấp dẫn du khách trong nước và quốc tế. Không chỉ có chiều sâu văn hóa, Phú Thọ mở rộng còn là vùng đất của sinh thái và nghỉ dưỡng lý tưởng. Vườn quốc gia Xuân Sơn - nơi núi rừng Hoàng Liên Sơn hùng vĩ gặp suối nguồn trong xanh - là “lá phổi xanh” của vùng, chứa đựng hệ sinh thái quý hiếm.

Nơi đây có cộng đồng dân tộc Dao, Mường với nét văn hóa nguyên sơ. Trong khi đó, khu du lịch hồ Hòa Bình, khu du lịch nước khoáng nóng Thanh Thủy, đầm Ao Châu, hồ Ly, Tam Đảo hay Đại Lải là điểm đến lý tưởng cho du khách tìm kiếm sự thư thái, gần gũi thiên nhiên. Đây là những tài nguyên vàng để phát triển các loại hình du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, cộng đồng - những xu hướng được du khách quốc tế và nội địa đặc biệt ưa chuộng.

Để nâng tầm vị thế cho du lịch phát triển tương xứng với tiềm năng và kỳ vọng, tỉnh Phú Thọ đã và đang triển khai đồng bộ, hiệu quả nhiều nhóm giải pháp trọng tâm. Trên nền tảng không gian rộng lớn được hình thành sau khi sáp nhập 3 địa phương Phú Thọ - Vĩnh Phúc - Hòa Bình, phát triển du lịch không chỉ là cơ hội mà còn là yêu cầu cấp thiết để đưa vùng đất này trở thành trung tâm du lịch đặc sắc bậc nhất miền Bắc.

Phú Thọ hiện có 2.778 di tích, trong đó 979 di tích được xếp hạng (6 di tích quốc gia đặc biệt, 176 di tích cấp quốc gia, 797 di tích cấp tỉnh); 6 bảo vật quốc gia; gần 2.000 di sản văn hóa phi vật thể, trong đó 5 di sản được UNESCO ghi danh. Giai đoạn 2021 - 2025, tỉnh đã đầu tư hơn 1.100 tỷ đồng cho bảo tồn và phục hồi di sản, với gần 250 lượt di tích, hơn 40 di sản phi vật thể được phục dựng. Nhiều đề án chiến lược được triển khai như: Đề án bảo tồn Hát Xoan, Đề án bảo tồn và phát huy văn hóa dân tộc Mường, Văn hóa Hòa Bình...

Cùng với đó, hạ tầng du lịch được cải thiện rõ rệt. Toàn tỉnh hiện có 1.520 cơ sở lưu trú với hơn 20.000 buồng phòng, 182 khách sạn, trong đó có 9 khách sạn 4 - 5 sao; 94 doanh nghiệp lữ hành, trong đó 15 doanh nghiệp quốc tế. Năm 2025, Phú Thọ ước đón 14,5 triệu lượt khách, trong đó có 4,5 triệu khách lưu trú; tổng doanh thu từ du lịch ước đạt 14.800 tỷ đồng; tốc độ tăng trưởng bình quân đạt trên 10%/năm... Đó là những con số khẳng định sức bật và tiềm năng lớn. Trong thời gian tới, tỉnh xác định tiếp tục đầu tư nâng cấp hệ thống hạ tầng giao thông, mở rộng các tuyến kết nối vùng.

Bên cạnh đó là phát triển sản phẩm du lịch chất lượng cao, tăng cường xúc tiến, quảng bá du lịch quốc tế với các sản phẩm đặc trưng, có giá trị nổi bật. Một hướng đi quan trọng khác là chuyển đổi số trong du lịch, thông qua việc xây dựng hệ thống dữ liệu du lịch thông minh, tích hợp bản đồ số, đặt dịch vụ trực tuyến, tăng cường quảng bá trên nền tảng số, kết nối với các hãng lữ hành, hàng không trong và ngoài nước.

Lễ hội Đền Hùng thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước. (Ảnh: Internet). 

Cuối cùng, tỉnh sẽ tiếp tục đẩy mạnh thu hút đầu tư, ưu tiên các dự án lớn trong lĩnh vực nghỉ dưỡng cao cấp, vui chơi giải trí, sân golf, resort khoáng nóng... Với không gian được mở rộng, tiềm năng văn hóa - sinh thái phong phú, cùng chiến lược phát triển bài bản và quyết liệt, Phú Thọ đang có nhiều cơ hội vàng để trở thành trung tâm du lịch đa dạng, bền vững của miền Bắc, góp phần nâng cao vị thế vùng Đất Tổ trong bản đồ du lịch quốc gia và khu vực.

Để bảo tồn di sản văn hoá,  UBND tỉnh Phú Thọ ban hành Kế hoạch số 2261/KH-UBND ngày 08/5/2025 về triển khai thi hành Luật Di sản văn hóa trên địa bàn tỉnh Phú Thọ nhằm cụ thể hóa Luật Di sản văn hóa năm 2024 và Kế hoạch triển khai thi hành Luật Di sản văn hóa được Thủ tướng Chính phủ ban hành kèm theo Quyết định số 723/QĐ-TTg ngày 04/4/2025.

 Theo đó, các cơ quan, đơn vị tập trung rà soát các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan thuộc thẩm quyền quản lý nhà nước theo phân cấp; thực hiện theo thẩm quyền hoặc kiến nghị cơ quan có thẩm quyền kịp thời sửa đổi, bổ sung, thay thế, bãi bỏ hoặc ban hành mới các văn bản quy phạm pháp luật bảo đảm thống nhất, phù hợp với quy định của Luật Di sản văn hóa và các văn bản quy định chi tiết một số điều của Luật. Ban hành văn bản chỉ đạo, hướng dẫn triển khai thi hành Luật Di sản văn hóa, công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa vùng Đất Tổ. Định kỳ sơ kết, đánh giá việc triển khai thi hành Luật Di sản văn hóa…

Với sự kết hợp hài hoà giữa bảo tồn di sản và khai thác tiềm năng du lịch đã giúp Phú Thọ từng bước hình thành hình ảnh một điểm đến mang đậm bản sắc văn hoá đất Tổ, thân thiện và hấp dẫn du khách trong nước cũng như quốc tế.

Hương Nga