Phát triển logistics xanh hướng tới chuỗi cung ứng bền vững

TMO - Logistics xanh được coi là một trong các xu hướng và nhu cầu tất yếu để hình thành các chuỗi cung ứng nông sản, dược phẩm bền vững; góp phần thực hiện mục tiêu cắt giảm phát thải khí nhà kính của cả Việt Nam và Australia.

Việt Nam và Australia có mối quan hệ thương mại song phương trong nhiều lĩnh vực. Cả hai quốc gia đã và đang tiếp tục thắt chặt mối liên kết trong thương mại và đầu tư nông nghiệp, công nghệ nông nghiệp, công nghệ giáo dục và nghiên cứu. Theo số liệu thống kê của Thương vụ Việt Nam tại Australia, xuất khẩu sản phẩm nông nghiệp Việt Nam sang Australia đạt mức tăng trưởng trung bình 11%/năm trong giai đoạn từ 2018-2022. Một số loại trái cây như: xoài, thanh long và nhãn đã chiếm lĩnh thị trường Australia.

Năm 2022, lượng lớn sản phẩm nông nghiệp bao gồm gạo, tiêu, càphê và hạt điều đã được xuất khẩu sang thị trường này. Tỷ lệ tăng trưởng trung bình của giá trị xuất khẩu đạt 6,8%. Hạt điều Việt Nam cũng là nhà cung cấp số 1 cho Australia đối với hạt điều (99%) và hạt tiêu (gần 30%). Ngược lại, Việt Nam nhập khẩu từ Australia các nguyên phụ liệu dệt may, da giày, than đá, quặng sắt; sữa và các sản phẩm từ sữa, lúa mỳ... Đặc biệt, nhu cầu nhập khẩu bông từ Australia rất lớn để phục vụ sản xuất may mặc nhằm đáp ứng nhu cầu của các thị trường khó tính. 

Việt Nam và Australia là hai trong số gần 150 quốc gia cam kết đưa phát thải khí nhà kính về 0 (Net Zero) vào năm 2050 tại Hội nghị Thượng đỉnh về biến đổi khí hậu của Liên Hợp Quốc năm 2021 (COP26). Điều này đòi hỏi hai bên cùng nỗ lực thúc đẩy Chuyển đổi Xanh trong lĩnh vực logistics phục vụ xuất nhập khẩu, đặc biệt là nông sản và dược phẩm là những mặt hàng có kim ngạch lớn trong thương mại giữa Việt Nam và Australia. Hệ thống logistics được phát triển không chỉ để đảm bảo sự an toàn và hiệu quả trong vận chuyển mà còn thúc đẩy tăng trưởng của nông sản và dược phẩm trên thị trường của cả hai quốc gia.

Hiện nay, ngành nông nghiệp và công nghiệp dược phẩm của Việt Nam đang trên đà phát triển mạnh mẽ do tăng thu nhập bình quân và sự phát triển kinh tế. Đây cũng là những lĩnh vực mà Australia quan tâm thúc đẩy phát triển trong mối quan hệ hợp tác với Việt Nam. Chính vì vậy, logistics đóng vai trò quan trọng để hình thành chuỗi cung ứng xuất nhập khẩu trong chiến lược thúc đẩy thương mại và đầu tư song phương giữa Việt nam và Australia. Logistics Xanh được coi là xu hướng tương lai, phản ánh trách nhiệm tích cực của doanh nghiệp và nâng cao độ cạnh tranh.

Hệ thống logistics được phát triển không chỉ để đảm bảo sự an toàn và hiệu quả trong vận chuyển mà còn thúc đẩy tăng trưởng của nông sản và dược phẩm trên thị trường của cả hai quốc gia.

Thời gian qua, Hiệp định Thương mại tự do châu Á - Australia - New Zealand (AANZFTA) mang đến cơ hội lớn cho Việt Nam và Australia với việc loại bỏ thuế quan lên đến 92% đối với hàng hóa từ Việt Nam và 100% đối với hàng hóa từ Australia. Hiệp định này cũng đi kèm với một số cam kết về phát triển bền vững, thể hiện sự chú trọng đến các quy định xã hội và môi trường. Để cải thiện hiệu suất xuất khẩu, doanh nghiệp cần tăng cường kiểm soát chất lượng, đào tạo nhân viên, đảm bảo chất lượng sản phẩm và thúc đẩy chuyển đổi số trong nông nghiệp. Bên cạnh đó, cần cải thiện cơ sở hạ tầng, tăng cường vận chuyển thân thiện với môi trường và kết nối giữa các tổ chức để thúc đẩy phát triển logistics xanh cho sản phẩm nông nghiệp tại Việt Nam. 

Thời gian qua, xuất khẩu xuất khẩu dược phẩm từ Australia sang Việt Nam đạt 90,53 triệu USD vào năm 2022, đây là sự tăng đáng kể so với năm trước. Sự gia tăng này được ghi nhận là do chi tiêu chăm sóc sức khỏe gia tăng đột ngột trong nước Việt Nam, được hỗ trợ bởi các sáng kiến như Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP). Ngành dược phẩm của Việt Nam đang mở rộng nhanh chóng do chi tiêu chăm sóc sức khỏe của tầng lớp trung lưu ngày càng tăng. 

Theo đó, việc nhận thức về yêu cầu đặc biệt của sản phẩm dược khiến cho việc thiết kế chuỗi cung ứng xanh trở nên phức tạp nhưng quan trọng. Điều này bao gồm hiểu rõ về nhu cầu lưu trữ đặc biệt của dược phẩm, như kiểm soát nhiệt độ để bảo quản hiệu suất và giảm lãng phí do thời hạn sử dụng ngắn. Nguyên tắc chuỗi cung ứng xanh bao gồm giảm lãng phí thông qua tối ưu hóa bao bì, vận chuyển năng lượng hiệu quả, và triển khai chương trình tái chế.

Để thiết kế và vận hành Logistics Xanh trong xuất nhập khẩu dược phẩm, các bên liên quan phải hợp tác chặt chẽ với nhau. Nhà cung cấp đảm bảo có nguồn nguyên liệu bền vững, đối tác logistics có kế hoạch tối ưu hóa tuyến đường vận chuyển. Đồng thời, các mắt xích trong chuỗi cung ứng phải ứng dụng phân tích dữ liệu để dự báo tốt hơn, đầu tư vào công nghệ chuỗi lạnh tiết kiệm năng lượng, khám phá blockchain trong việc theo dõi và tăng tính minh bạch trong chuỗi cung ứng. 

Logistics xanh được xem là mắt xích quan trọng trong việc “xanh hóa” chuỗi cung ứng nhằm thúc đẩy phát triển bền vững. Vì vậy, trong bối cảnh người tiêu dùng ưa chuộng sản phẩm thân thiện môi trường và chuyển đổi sang nền kinh tế xanh, logistics xanh ngày càng được quan tâm và đầu tư một cách chuyên nghiệp. Là ngành dịch vụ có vai trò quan trọng trong việc kết nối, hỗ trợ và thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội, logistics Việt Nam có tốc độ tăng trưởng bình quân 14-16%/năm, chất lượng dịch vụ được nâng cao, đóng góp quan trọng cho hoạt động xuất, nhập khẩu cũng như chuỗi cung ứng cho thương mại nội địa. 

Chính phủ đã xác định logistics là một ngành dịch vụ quan trọng trong cơ cấu tổng thể nền kinh tế quốc dân, đóng vai trò hỗ trợ, kết nối và thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội của cả nước, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế. Phân tích từ các chuyên gia, mặc dù giữ vị trí quan trọng trong chuỗi sản xuất, thương mại nhưng logistics lại là một trong những lĩnh vực gây ô nhiễm môi trường đáng kể khi hoạt động vận chuyển hàng hóa chiếm tới khoảng 8% tổng lượng khí thải CO2 trên toàn thế giới. Vậy nên, phát triển logistics xanh là xu hướng tất yếu và là tiêu chí quan trọng đánh giá sự phát triển bền vững của ngành.

Đức Dũng