Nghệ An chủ động nguồn nước sản xuất nông nghiệp vụ Hè Thu

TMO - Để chủ động ứng phó với nguy cơ thiếu nước trong vụ Hè Thu năm nay, tỉnh Nghệ An tập trung vận hành các trạm bơm, nạo vét kênh mương để cung cấp đủ nước tưới cho sản xuất trong khung thời vụ, nhất là vùng cuối kênh dẫn nước ở một số địa phương...

Ngay sau khi thu hoạch lúa vụ Xuân, nông dân tại nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh khẩn trương xuống đồng làm đất, gieo cấy. Ngành Thủy lợi kịp thời vận hành hệ thống kênh mương, trạm bơm để cung cấp đủ nước tưới đúng khung thời vụ.

Xí nghiệp Thủy lợi Hưng Nguyên cho biết, vụ Hè Thu năm nay, đơn vị phụ trách tưới tiêu cho trên 4.515 ha lúa. Để chủ động nguồn nước, trước khi vào vụ Hè Thu, đơn vị đã triển khai nạo vét, khơi thông, kênh mương, bảo trì máy móc trạm bơm. Việc bơm nước được tổ chức luân phiên, phân phối hợp lý, bảo đảm tiết kiệm và sử dụng hiệu quả nguồn nước. Do vậy đến nay phần lớn diện tích gieo cấy trên địa bàn đã được cung cấp đủ nước, đáp ứng yêu cầu sản xuất đúng khung thời vụ.

Còn đối với Công ty TNHH MTV Thủy lợi Nam Nghệ An, đơn vị hiện đang quản lý 42 trạm bơm, đảm nhiệm việc tưới tiêu cho khoảng 17.000 ha lúa vụ hè thu, trong đó, 85% diện tích sử dụng bơm điện. Ngay từ đầu vụ, đơn vị đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm cung cấp kịp thời và đầy đủ nước tưới phục vụ sản xuất nông nghiệp. Ngoài ra, kiểm soát chất lượng nguồn nước ở tất cả các giai đoạn bơm, đồng thời, thông báo kịp thời tới các địa phương để bà con sử dụng nước một cách tiết kiệm và hiệu quả. Hiện tại, đơn vị đã chuẩn bị sẵn hơn 20 máy bơm dã chiến, sẵn sàng ứng phó khi xảy ra hạn hán.

Địa phương này triển khai đồng bộ các giải pháp đảm bảo nguồn nước cho sản xuất vụ Hè Thu năm nay (Ảnh: VT). 

Theo Chi cục Thủy lợi Nghệ An, Chi cục đã triển khai nhiều giải pháp chủ động ứng phó với tình hình khô hạn. Trong đó có việc rà soát nguồn nước, lập phương án tưới tiết kiệm theo từng vùng, từng công trình; phối hợp với các nhà máy thủy điện như Bản Vẽ, Khe Bố, Chi Khê để điều tiết xả nước phục vụ sản xuất và dân sinh vùng hạ du.

Các giải pháp được đẩy mạnh triển khai bao gồm: Quản lý chặt chẽ, chống thất thoát nguồn nước; ứng dụng công nghệ tưới tiên tiến, tiết kiệm; nạo vét kênh mương, cửa cống, bể hút; tận dụng mọi nguồn nước từ ao, hồ, sông, ngòi nội đồng; lắp đặt và bảo dưỡng trạm bơm dã chiến sẵn sàng vận hành khi cần thiết. Đối với các khu tưới phụ thuộc hồ chứa, nông dân được khuyến cáo chỉ gieo cấy trong phạm vi đảm bảo nguồn nước suốt vụ. Khi thiếu nước, sẽ sử dụng bơm dầu hút từ lòng hồ hoặc bơm bổ sung từ nguồn nước ngoài vào cuối kênh.

Cùng với đó, các đơn vị tập trung sửa chữa, bảo dưỡng hệ thống công trình tiêu úng như cống, trạm bơm, cửa van xả lũ; đồng thời, tổ chức nạo vét, khai thông dòng chảy trên các tuyến tiêu như sông Nhà Lê, sông Bùng, sông Cấm, kênh Hoàng Cần, kênh Lâm Trà và các khu vực công trình trọng yếu như bara Nghi Quang, bara Bến Thủy, cống Diễn Thành, Trạm bơm Hưng Châu… nhằm bảo đảm hệ thống vận hành an toàn, tiêu thoát lũ cho lúa vụ Hè Thu. 

Để sản xuất vụ Hè Thu năm nay an toàn, đạt và vượt các chỉ tiêu kế hoạch đề ra, UBND tỉnh yêu cầu UBND các huyện, thành phố, thị xã căn cứ Đề án sản xuất trồng trọt vụ Hè Thu – Mùa năm 2025 của Sở Nông nghiệp và Môi trường để xây dựng đề án, kế hoạch sản xuất vụ Hè Thu – Mùa năm 2025 của địa phương phù hợp với điều kiện thực tế và chỉ đạo, tổ chức triển khai thực hiện một cách quyết liệt. 

Lập phương án chống hạn và tổ chức thực hiện, cân đối lại nguồn nước để xây dựng kế hoạch tưới vụ Hè Thu - Mùa 2025 phù hợp với điều kiện thực tế tại địa phương, đảm bảo điều kiện tổ chức sản xuất an toàn, hiệu quả với mục tiêu đạt diện tích sản xuất cao nhất theo kế hoạch đề ra; đồng thời, chỉ đạo không gieo trồng đối với những diện tích không đảm bảo nước tưới suốt vụ, sản xuất không an toàn, dễ xảy ra rủi ro gây thiệt hại cho người dân.

Xây dựng phương án và tổ chức thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng, chuyển đổi mùa vụ trên đất trồng lúa, nhất là vùng sản xuất kém hiệu quả, vùng có nguy cơ bị hạn hán cao, không có nước sản xuất suốt cả vụ, phù hợp với quy hoạch, kế hoạch và điều kiện cụ thể của địa phương, hạn chế mức thấp nhất diện tích đất không sản xuất.

Các địa phương triển khai hiệu quả phương án chống hạn và tổ chức thực hiện, cân đối lại nguồn nước để xây dựng kế hoạch tưới vụ Hè Thu (Ảnh: TP). 

Tăng cường mở rộng ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất như: Quản lý tổng hợp sức khỏe cây trồng (IPHM), thực hành sản xuất nông nghiệp tốt (GAP), hệ thống thâm canh lúa cải tiến (SRI), sản xuất theo tiêu chuẩn hữu cơ, ứng dụng công nghệ cao, sản xuất lúa giảm phát thải, sử dụng chế phẩm vi sinh xử lý gốc rạ chống ngộ độc hữu cơ,... bảo đảm sản xuất bền vững, hiệu quả, chất lượng và an toàn thực phẩm.

Sở Nông nghiệp và Môi trường chỉ đạo các phòng, ban, đơn vị thuộc Sở phối hợp với các địa phương xây dựng và sớm ban hành phương án tưới tiêu, phương án chủ động ứng phó khi có hạn hán xẩy ra (nhất là vùng cuối kênh, vùng bán sơn địa và vùng miền núi), phương án phòng trừ dịch hại cây trồng để làm cơ sở cho các địa phương thực hiện. 

Tổ chức theo dõi thường xuyên, chặt chẽ diễn biến nguồn nước, đánh giá nguy cơ hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn, kịp thời thông tin, cảnh báo cho các địa phương, cơ quan liên quan biết để chỉ đạo, triển khai các biện pháp ứng phó phù hợp. Chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan, chủ hồ và địa phương thống nhất kế hoạch vận hành, điều tiết nước các hồ chứa nước trên lưu vực sông Cả để bổ sung cấp nước kịp thời cho hạ du.

Đồng thời, chủ động phối hợp với địa phương thực hiện tốt công tác quản lý vật tư nông nghiệp; kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm những sai phạm trong sản xuất, kinh doanh vật tư nông nghiệp; ngăn chặn tình trạng vật tư nông nghiệp giả, kém chất lượng lưu thông trên thị trường nhằm đảm bảo phục vụ tốt nhất cho sản xuất vụ Hè Thu - Mùa năm 2025. 

Theo dự báo, vụ Hè Thu năm 2025 các địa phương khu vực Trung Bộ có nguy cơ thiếu nước cục bộ vào thời kỳ cao điểm của mùa khô ảnh hưởng đến hàng chục nghìn hecta cây trồng. Trung tâm dự báo Khí tượng Thủy văn quốc gia cho biết, tại khu vực Trung Bộ nắng nóng duy trì đến khoảng tháng 8, sau đó sẽ giảm dần. Tổng lượng mưa từ tháng 6 đến tháng 11 xấp xỉ trung bình nhiều năm; lượng dòng chảy từ tháng 6 đến tháng 8, trên các sông ở Thanh Hóa thấp hơn từ 7 đến 10%; hạ lưu các sông ở Nghệ An thấp hơn trung bình nhiều năm từ 35 đến 50%.

Theo Cục Quản lý và Xây dựng công trình thủy lợi, vụ Hè Thu năm 2025, khu vực Trung Bộ dự kiến gieo trồng 756.225ha cây trồng, trong đó 527.600ha lúa, 228.500ha hoa màu... Với tình hình nguồn nước trong các hệ thống công trình thủy lợi, thủy điện và dự báo mưa, khả năng các công trình thủy lợi cơ bản bảo đảm phục vụ cấp nước cho sản xuất vụ Hè Thu năm 2025 của các địa phương. Tuy nhiên, qua đánh giá nguy cơ hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn vẫn xảy ra cục bộ ảnh hưởng từ 6.600 đến 10.100ha cây trồng vào thời kỳ cao điểm mùa khô (từ tháng 7 đến tháng 8).

Trước dự báo trên, các địa phương khu vực Trung Bộ cần theo dõi, cập nhật thông tin dự báo khí tượng, thủy văn cũng như chủ động kiểm kê, dự báo và kế hoạch sử dụng nguồn nước trong các công trình thủy lợi. Đối với những diện tích không đủ nước, cần xem xét giãn, lùi thời vụ hoặc chuyển đổi cơ cấu cây trồng; những diện tích lùi thời gian xuống giống cần lưu ý bảo đảm thu hoạch trước thời gian có thể xảy ra ngập lụt, úng ở giai đoạn cuối vụ.

Bên cạnh đó, các địa phương cần tăng cường các biện pháp sử dụng nước tiết kiệm, tưới tiên tiến tiết kiệm nước; tăng cường tích trữ nước để dành cho sinh hoạt, chăn nuôi, tưới cho cây trồng cạn có giá trị kinh tế cao, bảo đảm cung cấp đủ trong giai đoạn xảy ra nắng nóng.../.

Minh Hà