Mở rộng, phát triển vùng trồng quế ở Trà Bồng

TMO - Cùng với việc hỗ trợ nguồn giống chất lượng, huyện Trà Bồng (tỉnh Quảng Ngãi) tiếp tục đẩy mạnh việc tuyên truyền, vận động người dân mở rộng diện tích trồng quế, áp dụng khoa học kỹ thuật vào quy trình trồng, chăm sóc để tăng năng suất, chất lượng sản phẩm. 

Huyện Trà Bồng là một trong 4 vùng quế trọng điểm của cả nước với hơn 5.300ha, sản lượng mỗi năm cho thu hoạch khoảng 1.600-2000 tấn. Trà Bồng có hai vụ thu hoạch quế mỗi năm: Đợt đầu từ cuối tháng 2 đến hết tháng 4 và đợt sau vào tháng 7-8. Đây là khoảng thời gian lý tưởng bởi vỏ quế nhiều tinh dầu, dễ bóc, chất lượng cao, nếu để trái vụ thì vỏ dính chặt vào thân, khó thu hoạch.

Những năm qua tại thôn Cả, xã Trà Hiệp, diện tích quế vẫn phủ xanh núi đồi. Toàn thôn có 149 hộ dân, trong đó hơn 40% hộ dân còn giữ quế, với khoảng 123ha chủ yếu là quế truyền thống. Theo người dân địa phương, quế Trà Bồng có mùi thơm, vị cay nồng đặc trưng và chứa hàm lượng tinh dầu cao và được xếp vào “tứ đại danh dược”.

Vỏ và tinh dầu quế được sử dụng nhiều trong công nghiệp y dược, chế biến thực phẩm, làm hương liệu…Cây quế được các nhà máy đặt ngay tại địa bàn huyện thu mua chế biến thành nhiều sản phẩm. Có đầu ra ổn định, do vậy cây quế được gia đình cũng như các hộ đồng bào Co nơi đây chăm sóc, gìn giữ, nhân rộng theo từng năm. 

Cây quế trở thành cây trồng góp phần ổn định đời sống, nâng cao thu nhập cho người dân tại nhiều địa phương trên địa bàn huyện Trà Bồng. 

Với mục tiêu giúp đồng bào dân tộc thiểu số vươn lên thoát nghèo bền vững, huyện Trà Bồng đã tập trung hỗ trợ người dân phát triển sản xuất liên kết theo chuỗi giá trị, giúp người dân có thu nhập ổn định. Tiêu biểu là Dự án hỗ trợ phát triển sản xuất liên kết cây quế, với tổng kinh phí trên 9,5 tỷ đồng từ nguồn vốn Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Mục tiêu của Dự án nhằm mở rộng diện tích cây quế, dần hình thành vùng nguyên liệu tập trung, hình thành chuỗi giá trị phát triển cây quế.  Đồng thời, hỗ trợ tư vấn lập dự án; giống, vật tư, tập huấn chuyển giao ứng dụng khoa học kỹ thuật mới, quảng bá xúc tiến thương mại cho sản phẩm, thiết lập mã truy xuất nguồn gốc và bao tiêu sản phẩm.

Những hộ được chọn tham gia Dự án, là những hộ có kinh nghiệm và có đất trồng quế. Anh Hồ Văn Năng, ở xã Trà Thủy tham gia Dự án năm 2023, được cấp 5.000 cây quế giống và được tập huấn kỹ thuật, hướng dẫn quy trình chăm sóc cây quế. Đến nay, cây quế do anh trồng sinh trưởng khá tốt, tỷ lệ sống cao. 

Vào mùa thu hoạch quế, người thì lên rẫy lột vỏ quế, người tranh thủ trời nắng để phơi quế bán cho thương lái. Năm nay, vỏ quế tươi có giá từ 15.000 – 16.000 đồng/kg, quế khô 40.000 – 45.000 đồng/kg. Với hơn 5.000 cây quế, trong đó có khoảng 600 cây đã đủ tuổi thu hoạch vụ này, anh Năng thu về vài chục triệu đồng. 

Trước đây, đồng bào sống dựa vào cây quế, bà con lột quế bán như một mặt hàng tự phát chỉ để mua thực phẩm. Nhưng nay, sản phẩm cây quế đã được nâng cao giá trị nhờ sự liên kết chặt chẽ hơn trong khâu trồng và thu mua. Người dân sản xuất cây quế được doanh nghiệp bao tiêu thu mua sản xuất thành các sản phẩm hàng hóa tại địa phương. Nhiều vùng quế chất lượng như Trà Thủy, Trà Thọ doanh nghiệp đã đến trực tiếp liên hệ thu mua với người dân, hoặc tổ chức các đại lý tại vùng quế để thu mua giúp bà con.

Huyện Trà Bồng đẩy mạnh việc tuyên truyền, vận động người dân mở rộng diện tích trồng quế. 

Nhằm khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia đầu tư phát triển cây quế, UBND huyện đã có văn bản thống nhất cho Công ty cổ phần dược liệu Trà Bồng triển khai mở rộng vùng trồng quế trên địa bàn huyện với diện tích khoảng 1.500ha. Theo đó, vùng mở rộng diện tích trồng quế thuộc địa bàn các xã: Trà Phong, Hương Trà, Sơn Trà và Trà Tây.

Để thực hiện mở rộng vùng trồng quế, chính quyền huyện Trà Bồng yêu cầu ngành chuyên môn của huyện và các đơn vị, địa phương liên quan thực hiện theo vị trí đã được quy hoạch định hướng không gian phát triển của các xã về vùng trồng quế tập trung; tổ chức triển khai, cam kết thực hiện và đảm bảo sự đồng thuận của người dân khi thực hiện.

Đồng thời, trước khi thực hiện phải xây dựng phương án liên kết và kế hoạch triển khai cụ thể, gửi Phòng Nông nghiệp và Môi trường và UBND các xã biết để phối hợp thực hiện và phối hợp, theo dõi, kiểm tra, giám sát, quá trình triển khai thực hiện phương án mở rộng; chỉ đạo các bộ phận tạo điều kiện để Công ty cổ phần dược liệu Trà Bồng triển khai đến người dân.

Theo UBND huyện, việc mở rộng, phát triển vùng trồng cây quế phù hợp với định hướng phát triển trên địa bàn huyện, phù hợp với Nghị quyết số 01-NQ/HU ngày 8/9/2021 của Huyện ủy Trà Bồng về phát triển cây dược liệu trên địa bàn huyện Trà Bồng giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030; Kế hoạch 68/KH-UBND ngày 27/5/2022 về Phát triển cây dược liệu trên địa bàn huyện Trà Bồng giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030...

Cùng với đó, từng bước xây dựng các vùng cây quế phát triển ổn định, nâng cao giá trị kinh tế trên một đơn vị diện tích và góp phần chuyển dịch cơ cấu cây trồng theo hướng sản xuất hàng hóa; đưa ngành nghề trồng cây quế tại các vùng quy hoạch trở thành một nghề có thế mạnh trong sản xuất nông lâm nghiệp, tạo việc làm, tăng thu nhập cho người dân.

Năm 2009, quế Trà Bồng được Cục Sở hữu trí tuệ cấp chứng nhận bảo hộ nhãn hiệu tập thể “Quế Trà Bồng - Tây Trà”. Năm 2012, quế Trà Bồng được công nhận là 1 trong 4 loại đặc sản của tỉnh Quảng Ngãi được xác lập kỷ lục Việt Nam và có mặt trong top 10 đặc sản thiên nhiên nổi tiếng của Việt Nam. Năm 2013, tổ chức Kỷ lục Châu Á tiếp tục công nhận đặc sản quế Trà Bồng xác lập kỷ lục Châu Á.

Năm 2014, quế Trà Bồng được vinh danh “Danh hiệu văn hóa nghệ thuật ẩm thực và tinh hoa đặc sản ba miền”. Chỉ dẫn địa lý “Trà Bồng” cho sản phẩm quế Trà Bồng được Cục Sở hữu trí tuệ cấp Giấy chứng nhận đăng ký vào ngày 23/11/2020. Hiện nay, hơn 20 sản phẩm từ quế được công nhận là sản phẩm OCOP cấp tỉnh. 

Phát huy lợi thế về đất đồi, rừng rộng lớn, huyện Trà Bồng đã đẩy mạnh tuyên truyền, vận động nhân dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi. Bên cạnh cây quế truyền thống (hơn 5.330ha) và gừng sẻ (22ha), huyện Trà Bồng chú trọng phát triển các cây dược liệu có giá trị kinh tế cao như: Khôi nhung (lá khôi), đương quy, tam thất, sâm bảy lá một hoa, sa nhân, tam thất bắc... tại các địa phương trên địa bàn huyện, với tổng diện tích hàng chục ha. Việc đẩy mạnh trồng các cây dược liệu quý đã và đang mở ra hướng phát triển kinh tế mới cho huyện Trà Bồng; đồng thời tạo việc làm và nâng cao thu nhập cho người dân địa phương./.

Hà Trang