Lâm Đồng: Nhân rộng diện tích trồng dâu, nuôi tằm

TMO - Từ lợi thế vùng nguyên liệu đến kinh nghiệm sản xuất, Lâm Đồng xác định phát triển cây dâu và nghề nuôi tằm là hướng đi chủ lực để chuyển đổi cơ cấu cây trồng, tạo việc làm ổn định và thúc đẩy kinh tế nông thôn phát triển.

Hiện nay, diện tích trồng dâu của tỉnh Lâm Đồng tập trung nhiều ở các địa phương như: phường 2, 3 Bảo Lộc, các xã Tân Hà Lâm Hà, Đinh Văn Lâm Hà, xã Đạ Tẻh 2, 3… Riêng ở khu vực Đông Nam tỉnh, tại xã Hoài Đức, những năm gần đây trồng dâu, nuôi tằm được bà con nông dân chú ý và chọn làm mô hình phát triển kinh tế gia đình và địa phương.

Dưới sự hỗ trợ của Hội Nông dân tỉnh, một số hộ dân đã kết nối, thành lập tổ hợp tác trồng dâu, nuôi tằm mang lại hiệu quả kinh tế. Hiện, trên địa bàn xã đang có khoảng 20 hộ đã chuyển sang trồng dâu, nuôi tằm với tổng diện tích 50 ha.

Bên cạnh đó, nhiều mô hình liên kết giữa nông dân và doanh nghiệp được hình thành, giúp ổn định đầu ra, tạo việc làm cho hàng nghìn lao động nông thôn. Chính quyền địa phương hỗ trợ chuyển đổi cơ cấu cây trồng, đầu tư hệ thống tưới tiết kiệm, đồng thời khuyến khích người dân trồng các giống dâu mới, năng suất cao.

Việc phát triển dâu tằm không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế, mà còn góp phần bảo tồn nghề truyền thống, xây dựng thương hiệu “lụa Bảo Lộc” của Lâm Đồng ngày càng vươn xa, khẳng định vị thế trong chuỗi giá trị bền vững.

Trung tâm Khuyến nông tỉnh Lâm Đồng cho biết, tính đến năm 2025, toàn tỉnh có khoảng 10.600 ha cây dâu tằm, trong đó, diện tích kinh doanh khoảng 10.505 ha, năng suất ước đạt 219 tạ/ha, sản lượng ước đạt trên 308.000 tấn/ha.Theo lãnh đạo Trung tâm Khuyến nông tỉnh, trong những năm gần đây, nghề trồng dâu, nuôi tằm của tỉnh có chiều hướng phát triển nhanh về diện tích dâu, sản lượng kén tằm, tơ lụa.

Chất lượng kén tằm nguyên liệu được nâng cao, cơ bản đáp ứng được yêu cầu ươm tơ chất lượng cao phục vụ cho nhu cầu tiêu dùng nội địa và xuất khẩu. Hiệu quả sản xuất ngành dâu tằm mang lại cho người dân thu nhập cao hơn so với sản xuất một số cây trồng, vật nuôi khác, bởi nguồn vốn đầu tư ban đầu thấp, quay vòng vốn nhanh và tận dụng được nguồn lao động nhàn rỗi. Bên cạnh đó, theo Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, đến nay, toàn tỉnh đã hình thành 12 chuỗi liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm tơ tằm (gồm 4 chuỗi cấp tỉnh và 8 chuỗi cấp xã) với hơn 630 hộ tham gia dự án liên kết tại các địa phương phát triển dâu tằm trong tỉnh.

 Diện tích trồng dâu của các hộ tham gia liên kết là 350 ha, với sản lượng kén 670 tấn/năm. Riêng về tiêu thụ, hầu hết sản lượng lá dâu do các nông hộ sản xuất được dùng trong việc chăn nuôi tằm của nông hộ, phần ít bán cho các thương lái tại địa phương. Khó khăn hiện nay là trên địa bàn tỉnh chưa xây dựng quy hoạch vùng phát triển riêng cho cây dâu tằm.

Việc phát triển sản xuất dâu ở các địa phương là do nông dân tự phát chuyển đổi, trồng xen trong một số vườn cà phê. Trong khi đó, giá cả dâu không ổn định, do chưa có các tổ chức, cá nhân ký hợp đồng liên kết sản xuất và thu mua sản phẩm cũng như chưa có các nhà máy chế biến tại địa phương… Theo ngành nông nghiệp tỉnh, sản xuất dâu tằm tơ của tỉnh Lâm Đồng vẫn còn gặp không ít khó khăn, thách thức, trong đó, có vấn đề bệnh hại trên cả cây dâu và con tằm.

 Vào thời điểm cuối năm 2024, xuất hiện tình trạng tằm phát triển bình thường đến khi chín đưa lên né thì không quấn kén. Bên cạnh đó, còn có các bệnh tằm kẹ, tằm tiêu chảy, tằm bủng cũng xuất hiện, buộc người nuôi phải bỏ cả lứa tằm hoặc sản lượng kén thấp, gây ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất dâu tằm.

Tính đến năm 2025, toàn tỉnh Lâm đồng có khoảng 10.600 ha cây dâu tằm. (Ảnh: BDT). 

 Đến nay, tình hình cơ bản đã ổn định, tuy nhiên, nhiều hộ dân vẫn chưa mạnh dạn trong việc tái đầu tư sản xuất dâu tằm. Dịch bệnh không chỉ gây thiệt hại nghiêm trọng về năng suất và chất lượng kén, mà còn đe dọa sự phát triển bền vững của ngành. Việc lạm dụng hóa chất trong phòng trừ bệnh có thể gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến sức khỏe con người và tằm, đồng thời, làm giảm chất lượng sản phẩm.

Do đó, việc nghiên cứu và áp dụng các giải pháp phòng trừ bệnh theo hướng bền vững là hết sức cấp thiết, nhằm bảo đảm hiệu quả kinh tế và bảo vệ môi trường. Để nghề trồng dâu nuôi tằm của Lâm Đồng phát triển bền vững, theo Hiệp hội Dâu tằm tơ Việt Nam,  cần xây dựng xưởng ươm tơ tự động để chất lượng tơ đạt trên cấp 2 A; gắn kết nhà máy chế biến với vùng cung cấp nguyên liệu. Đồng thời, đào tạo nguồn nhân lực quản lý và công nhân chuyên nghiệp lành nghề…

Bên cạnh đó, địa phương cần quản lý về giống và các vật tư đầu vào; xây dựng chương trình kế hoạch, tham mưu chính sách hàng năm liên quan để sản xuất, tiêu thụ tơ lụa. Mặt khác, xây dựng các quy trình sản xuất tốt trong lĩnh vực trồng dâu, nuôi tằm, ươm tơ, dệt lụa.

Một trong những giải pháp quan trọng được đại diện  Hiệp hội Dâu tằm tơ Việt Nam nhấn mạnh là hướng dẫn các địa phương xây dựng vùng nguyên liệu tập trung, thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước và thường xuyên kiểm tra về chất lượng sản phẩm.

Bên cạnh đó, đề xuất UBND tỉnh ban hành cơ chế chính sách hỗ trợ bình ổn giá kén tằm; chính sách hỗ trợ nông dân sử dụng các sáng kiến, thành tựu công nghệ kỹ thuật tiên tiến trong trồng dâu, nuôi tằm, ươm tơ và dệt lụa; xúc tiến thương mại, xây dựng thương hiệu…

Việc nhân rộng diện tích trồng dâu, nuôi tằm ở Lâm Đồng không chỉ mang ý nghĩa kinh tế mà còn là hướng đi chiến lược trong phát triển nông nghiệp bền vững. Khi nông dân được hỗ trợ kỹ thuật, vốn và đầu ra ổn định, nghề dâu tằm dần khôi phục sức sống, trở thành nguồn thu nhập ổn định cho nhiều hộ gia đình.

Với định hướng phát triển nông nghiệp gắn với du lịch, Lâm Đồng đang từng bước khẳng định vị thế trung tâm tơ lụa của Việt Nam, đồng thời lan tỏa giá trị văn hóa, bản sắc truyền thống trong hành trình xây dựng nền nông nghiệp xanh và kinh tế nông thôn hiện đại.

Huyền Thương