Kiến Hưng (Hải Phòng): Triển khai hiệu quả công tác giải phóng mặt bằng, tạo động lực phát triển kinh tế-xã hội

TMO - Sau ngày 1/7/2025, khi mô hình chính quyền địa phương hai cấp chính thức được triển khai trên địa bàn thành phố Hải Phòng, yêu cầu đổi mới phương thức lãnh đạo, điều hành ở cấp cơ sở trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Trong bối cảnh đó, công tác giải phóng mặt bằng (GPMB) các dự án trọng điểm không chỉ là nhiệm vụ phát triển kinh tế – xã hội, mà còn là phép thử trực diện đối với năng lực quản trị, bản lĩnh điều hành và khả năng tạo dựng đồng thuận xã hội của chính quyền địa phương. 

Thực tiễn tại xã Kiến Hưng cho thấy, khi chính quyền cơ sở xác định đúng trọng tâm, lựa chọn cách làm phù hợp và kiên trì dựa vào Nhân dân, những nhiệm vụ khó, khối lượng lớn vẫn có thể được triển khai hiệu quả, an toàn và bền vững.

GPMB là thước đo năng lực điều hành

Ngay từ đầu nhiệm kỳ 2025–2030, Đảng ủy xã Kiến Hưng đã ban hành các nghị quyết chuyên đề, xác định GPMB là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt, gắn trực tiếp với tiến độ các dự án động lực của thành phố, đặc biệt là Dự án đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng Khu công nghiệp Tân Trào và các công trình hạ tầng liên vùng.

Tinh thần chỉ đạo xuyên suốt được quán triệt rõ ràng: Không hành chính hóa công tác thu hồi đất, không chạy theo tiến độ bằng mệnh lệnh, mà lấy hiệu quả thực chất và sự đồng thuận của người dân làm tiêu chí đánh giá kết quả. Bí thư Đảng ủy xã Lê Hữu Toản nhiều lần nhấn mạnh, GPMB không đơn thuần là công việc kỹ thuật, mà là quá trình vận động chính trị – xã hội đòi hỏi sự gương mẫu, minh bạch và trách nhiệm cao của cả hệ thống.

Tinh thần đó được cụ thể hóa bằng phân công rõ ràng trách nhiệm, tiến độ và cơ chế điều phối giữa các bộ phận. UBND xã Kiến Hưng tổ chức điều hành theo hướng quyết liệt nhưng chặt chẽ. Chủ tịch UBND xã Phạm Văn Định trực tiếp chỉ đạo các tổ công tác bám sát tiến độ, xử lý kịp thời các vướng mắc phát sinh, yêu cầu thực hiện nghiêm nguyên tắc “5 rõ”: rõ người, rõ việc, rõ quy trình, rõ tiến độ, rõ trách nhiệm.

Tuyên truyền, đối thoại dân chủ, kịp thời, minh bạch, tạo dựng đồng thuận xã hội cao 

Một trong những điểm nổi bật trong cách làm của Kiến Hưng là tạo dựng được môi trường đối thoại dân chủ, kịp thời và thực chất, coi công tác tuyên truyền, đối thoại và minh bạch thông tin là giải pháp then chốt để tạo đồng thuận. UBND xã đã chủ động ký kết, phối hợp với công ty Luật A-la-Đanh để tư vấn, xây dựng, thực hiện quy trình giám sát công khai, đúng luật công tác giải phóng mặt bằng…

Công tác tuyên truyền, vận động, các cuộc đối thoại được tổ chức đa tầng, từ thôn, xóm đến từng nhóm hộ, thậm chí từng trường hợp cụ thể có hồ sơ phức tạp. Tại đó, lãnh đạo xã trực tiếp giải thích cơ sở pháp lý, phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; đồng thời tiếp thu ý kiến, kiến nghị chính đáng của người dân.

Chủ tịch UBND xã Phạm Văn Định nhiều lần nhấn mạnh: Chính quyền không đứng trước nhân dân để tuyên bố, mà luôn cùng nhân dân giải quyết khó khăn, vướng mắc, đồng thời cam kết không để có bất cứ trường hợp nhũng nhiễu, tiêu cực nào khi làm việc với nhân dân về công tác giải phóng mặt bằng. Với cách tiếp cận thẳng thắn, cầu thị này đã góp phần tháo gỡ kịp thời những băn khoăn, hạn chế phát sinh khiếu kiện, tạo dựng niềm tin vào chính quyền.

Phối cảnh dự án đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng khu công nghiệp Tân Trào. 

Thực tế cho thấy, trong đợt triển khai thu hồi đất phục vụ Dự án Khu công nghiệp Tân Trào, UBND xã đã ban hành 1.961 thông báo thu hồi đất nông nghiệp tại 4 thôn, với 100% hộ dân đồng thuận, thống nhất chủ trương – một kết quả không dễ đạt được đối với dự án có quy mô lớn, liên quan đến nhiều nhóm đối tượng. 

Song song với tuyên truyền, đối thoại trực tiếp, công tác công khai, minh bạch thông tin được thực hiện nghiêm túc. Hồ sơ kiểm kê, phương án bồi thường, hỗ trợ được niêm yết đầy đủ; quy trình, đơn giá và chính sách được phổ biến rõ ràng, góp phần hạn chế nghi ngại, phòng ngừa tiêu cực, tạo sự đồng thuận bền vững trong Nhân dân. 

Kết quả thực tiễn: Diện mạo mới từ các dự án lớn

Nhờ sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị và sự ủng hộ của người dân, công tác GPMB tại Kiến Hưng đạt được những kết quả rõ nét. Riêng đối với Dự án Khu công nghiệp Tân Trào, tổng diện tích đất phải thu hồi trên địa bàn xã là 222,40 ha, trong đó có 184,41 ha đất nông nghiệp, 14,02 ha đất mồ mả với hơn 1.500 ngôi mộ, cùng đất ở và đất hạ tầng kỹ thuật 

Đến cuối tháng 11/2025, Hội đồng bồi thường, hỗ trợ và tái định cư đã tổ chức chi trả 5 đợt cho 1.203 hộ dân, với tổng kinh phí 520,1 tỷ đồng, hoàn thành GPMB 105,86 ha để bàn giao cho chủ đầu tư triển khai dự án đúng tiến độ. Đây là khối lượng công việc rất lớn, được thực hiện trong thời gian ngắn, nhưng vẫn bảo đảm đúng quy định pháp luật, không để xảy ra điểm nóng về an ninh trật tự.

UBND xã Kiến Hưng phối hợp với Ban Quản lý khu vực Kiến Thụy tổ chức chi trả tiền đền bù, giải phóng mặt bằng cho 336 hộ dân thôn Kim Sơn bị ảnh hưởng bởi Dự án phát triển kết cấu hạ tầng Khu công nghiệp Tân Trào, Cụm công nghiệp Tân Trào (giai đoạn 1). 

Kết quả đẩy nhanh tiến độ GPMB không chỉ tạo điều kiện để tổ chức lễ khởi công dự án đúng kế hoạch, mà còn  mở ra không gian phát triển mới cho Kiến Hưng, góp phần thúc đẩy thu hút đầu tư, giải quyết việc làm và chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp – dịch vụ.  

Khi các dự án trọng điểm như Khu công nghiệp Tân Trào, tuyến đường 354 và đường ven biển hoàn thành, xã sẽ trở thành địa bàn có vai trò kết nối quan trọng trong phát triển công nghiệp – dịch vụ của thành phố. Bên cạnh đó, chính quyền xã đặc biệt quan tâm đến công tác an sinh xã hội, đảm bảo người dân bị ảnh hưởng bởi GPMB không chỉ nhận được hỗ trợ trước mắt mà còn có điều kiện ổn định và nâng cao đời sống lâu dài. Các chương trình đào tạo nghề, chuyển đổi việc làm, hỗ trợ tái định cư được triển khai bài bản, phù hợp với điều kiện thực tế của từng hộ gia đình.

Không chỉ tập trung vào công nghiệp, Kiến Hưng tiếp tục phát triển nông nghiệp sinh thái, mô hình sản xuất sạch, sản phẩm OCOP và du lịch nông thôn. Việc duy trì cảnh quan xanh – sạch – đẹp trở thành một trong những giá trị cốt lõi của địa phương, đảm bảo phát triển bền vững và giữ gìn bản sắc nông thôn ven đô. 

Những “điểm nghẽn” và yêu cầu hoàn thiện cơ chế

Bên cạnh những kết quả tích cực, Kiến Hưng đối mặt không ít khó khăn, thách thức như khối lượng công việc lớn, hồ sơ đất đai tồn đọng qua nhiều thời kỳ, áp lực tái định cư và yêu cầu bảo vệ môi trường khi công nghiệp phát triển nhanh.

Thực tiễn GPMB tại Kiến Hưng cho thấy nhiều vướng mắc mang tính phổ biến hiện nay. Đáng chú ý là khối lượng đất mồ mả lớn, với 14,02 ha và hơn 1.511 ngôi mộ, trong khi việc lập phương án di chuyển còn phụ thuộc nhiều vào hướng dẫn liên ngành, dẫn đến tiến độ chưa đồng đều giữa các hạng mục. Cùng với đó, việc kiểm soát chất lượng môi trường, giám sát tác động của các dự án công nghiệp và bảo vệ không gian sinh thái truyền thống cũng là nhiệm vụ trọng tâm trong hành trình phát triển bền vững của xã. 

Trong khi đó, nguồn nhân lực làm công tác GPMB ở cấp xã còn mỏng, khối lượng công việc lại lớn, yêu cầu cao về chuyên môn, pháp lý và kỹ năng vận động quần chúng. Đây là vấn đề đặt ra không chỉ với Kiến Hưng, mà với nhiều địa phương trong quá trình triển khai các dự án lớn. 

Điều đó đòi hỏi sự nỗ lực hơn nữa của đội ngũ cán bộ cơ sở; đồng thời cần sự hỗ trợ mạnh mẽ của thành phố trong đào tạo nguồn nhân lực, bố trí nguồn vốn và đồng bộ hóa hệ thống dữ liệu đất đai. Đặc biệt, thành phố cần sớm điều chỉnh quy hoạch thời kỳ 2021-2023, tầm nhìn đến năm 2050, trong đó xã Kiến Hưng được xác định phát triển theo hướng đô thị công nghiệp sinh thái bền vững, trở thành cực tăng trưởng của khu kinh tế phía Nam Hải Phòng... 

Bài học từ Kiến Hưng cho các dự án trọng điểm

Thực tiễn tại Kiến Hưng cho thấy, để GPMB trở thành “khâu mở đường” cho phát triển, cần hội tụ ba yếu tố then chốt. Trước hết là sự lãnh đạo thống nhất, xuyên suốt của cấp ủy; tiếp đến là năng lực điều hành linh hoạt, quyết liệt nhưng thận trọng của chính quyền; và quan trọng hơn cả là sự đồng thuận thực chất của Nhân dân, được xây dựng trên nền tảng dân chủ, minh bạch và tôn trọng quyền lợi chính đáng.

Thực tiễn tại Kiến Hưng khẳng định, một chính quyền cơ sở biết lắng nghe, minh bạch, dám chiự trách nhiệm và kiên trì, kiên định sẽ tạo ra sự đồng thuận vững chắc thì những nhiệm vụ khó vẫn có thể được giải quyết một cách căn cơ, bền vững. Đây là bài học có giá trị tham khảo quan trọng đối với các địa phương đang triển khai các dự án hạ tầng, công nghiệp quy mô lớn trong giai đoạn phát triển mới.

Kiến Hưng hôm nay không chỉ là điểm sáng về tiến độ GPMB, mà còn là minh chứng sinh động cho bản lĩnh, sự sáng tạo của chính quyền cơ sở trong điều kiện mới – nơi đồng thuận xã hội trở thành nguồn lực quan trọng nhất để phát triển nhanh và bền vững. Xã Kiến Hưng đang từng bước đóng góp vào mục tiêu phát triển nhanh, bền vững và hiện đại của thành phố Hải Phòng./.

Trọng Nhân