Kiểm soát tốt các loại dịch bệnh nguy hiểm trên đàn gia súc, gia cầm

TMO - Cục Chăn nuôi và Thú y cho biết, các dịch bệnh nguy hiểm trên đàn gia súc, gia cầm tiếp tục được kiểm soát tốt trên cả nước. So cùng kỳ năm 2024, dịch bệnh tiếp tục được kiểm soát, cơ bản giảm.

Cả nước hiện hơn 570 triệu con gia cầm, hơn 30 triệu con lợn, 12 triệu con gia súc ăn cỏ, đóng góp hơn 26% giá trị của ngành nông nghiệp. Tuy nhiên, trong những năm qua, ngành chăn nuôi liên tục đối mặt với diễn biến phức tạp của các loại dịch bệnh nguy hiểm, đặc biệt là các bệnh cúm gia cầm, lở mồm long móng và dịch tả lợn châu Phi.

Trong khi đó, chăn nuôi nhỏ lẻ còn chiếm tỷ trọng lớn, nhiều hộ/cơ sở có điều kiện chăn nuôi chưa bảo đảm an toàn sinh học, an toàn dịch bệnh nên thường trực nguy cơ phát sinh dịch bệnh, gây thiệt hại nghiêm trọng về kinh tế, làm ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập của người chăn nuôi, đe dọa đến an toàn thực phẩm và sức khỏe cộng đồng.

Trước tình hình trên, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành “Kế hoạch quốc gia phòng, chống bệnh cúm gia cầm, giai đoạn 2019-2025” (Quyết định số 172/QĐ-TTg ngày 13/02/2019), “Chương trình quốc gia phòng, chống bệnh lở mồm long móng, giai đoạn 2021-2025” (Quyết định số 1632/QĐ-TTg ngày 22/10/2020) và “Kế hoạch quốc gia phòng, chống bệnh dịch tả lợn châu Phi, giai đoạn 2020-2025” (Quyết định số 972/QĐ-TTg ngày 7/7/2020).

Căn cứ các kế hoạch trên, hằng năm các địa phương đã xây dựng kinh phí và triển khai công tác phòng, chống dịch bệnh một cách đồng bộ và đạt được kết quả quan trọng; kiểm soát và phòng, chống hiệu quả dịch bệnh trên đàn gia súc, gia cầm, góp phần bảo đảm nguồn cung thực phẩm cho thị trường trong nước và xuất khẩu.

Cục Chăn nuôi và Thú y (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, trong 6 tháng đầu năm 2025, dịch bệnh nguy hiểm trên gia súc, gia cầm tiếp tục được kiểm soát tương đối hiệu quả. Cụ thể, đối với bệnh dịch tả lợn châu Phi, từ đầu năm đến nay, cả nước xảy ra 251 ổ dịch tại 35 tỉnh, thành phố; số lợn mắc bệnh là 9.797 con, số lợn chết và tiêu hủy là 10.000 con. So cùng kỳ năm 2024, số tỉnh có dịch giảm 14,63%, số ổ dịch giảm 61,79% và giảm 81,27% mức độ thiệt hại (số lợn chết và tiêu hủy). Hiện cả nước có 102 ổ dịch tại 41 địa phương cấp huyện của 17 tỉnh, thành phố chưa qua 21 ngày; số lợn mắc bệnh là 3.320 con, tổng số lợn bị chết và tiêu hủy là 3.387 con.

Bệnh cúm gia cầm xảy ra 9 ổ dịch tại 6 tỉnh, thành phố; số gia cầm mắc bệnh là 21.337 con, số gia cầm chết và tiêu hủy là 25.318 con. So cùng kỳ năm 2024, số tỉnh có dịch giảm 14,28%, tuy nhiên mức độ thiệt hại tăng (số gia cầm chết và tiêu hủy tăng 2,03 lần). Hiện không có ổ dịch cúm gia cầm chưa qua 21 ngày tại các tỉnh, thành phố.

Các dịch bệnh nguy hiểm trên đàn gia súc, gia cầm tiếp tục được kiểm soát tốt trên cả nước.

Bệnh lở mồm long móng xảy ra 10 ổ dịch tại 7 tỉnh, thành phố; số gia súc mắc bệnh là 235 con, số gia súc chết và tiêu hủy là 34 con. So cùng kỳ năm 2024, giảm hơn 77% số ổ dịch và số động vật mắc bệnh giảm hơn 83%. Hiện không có ổ dịch lở mồm long móng chưa qua 21 ngày tại các tỉnh, thành phố.

Bệnh viêm da nổi cục xảy ra 37 ổ dịch tại 7 tỉnh, thành phố; số gia súc mắc bệnh là 88 con, số gia súc chết và tiêu hủy là 29 con. Hiện không có ổ dịch viêm da nổi cục chưa qua 21 ngày tại các tỉnh, thành phố. Bệnh dại trên động vật xảy ra 111 ổ dịch tại 27 tỉnh, thành phố; số động vật mắc bệnh là 121 con, số động vật chết và tiêu hủy là 157 con. Hiện có 11 ổ dịch bệnh dại trên động vật tại 5 tỉnh, thành phố chưa qua 21 ngày.

Bên cạnh đó, từ đầu năm đến nay, cả nước không xảy ra ổ dịch bệnh tai xanh trên lợn. Các ổ dịch bệnh tai xanh trong thời gian qua được kiểm soát tốt. Các dịch bệnh thông thường khác trên gia súc, gia cầm như dịch tả lợn cổ điển, tụ huyết trùng, phó thương hàn, đóng dấu lợn... được phát hiện và kiểm soát tốt, không gây thành dịch lớn.

Với việc triển khai hiệu quả các biện pháp kiểm soát dịch bệnh, cả nước hiện có 580 cơ sở chăn nuôi lợn được chứng nhận an toàn dịch bệnh đối với bệnh dịch tả lợn châu Phi tăng so với mục tiêu đặt ra là 80 cơ sở. Hiện nay, Việt Nam có 3 loại vacxin dịch tả lợn châu Phi được cấp giấy chứng nhận lưu hành. Trong giai đoạn từ năm 2023 đến năm 2025 đã có 957.278 con lợn được tiêm phòng vaccine dịch tả lợn châu Phi của 35.615 hộ, cơ sở chăn nuôi tại 45 tỉnh, thành phố. Số lợn bị chết sau khi tiêm phòng chiếm tỷ lệ thấp, chỉ khoảng 0,1% (988 con lợn). Nguyên nhân là phần lớn số lợn này đã nhiễm vi rút thực địa từ trước hoặc sức đề kháng bị suy giảm vì mắc các bệnh do Escherichia coli, PCV2.

Kết quả sử dụng vaccine dịch tả lợn châu Phi của các địa phương thời gian qua cho thấy vacxin có hiệu lực và hiệu quả trong phòng bệnh dịch tả lợn châu Phi, nhờ đó đã cơ bản kiểm soát được dịch bệnh dịch tả lợn châu Phi trên đàn lợn và tăng tái đàn, cung ứng sản phẩm thịt lợn cho người tiêu dùng.

Trong 6 tháng đầu năm 2025, tiến độ tiêm vaccine phòng bệnh động vật bằng ngân sách nhà nước vẫn chưa đáp ứng được mục tiêu các Kế hoạch quốc gia đề ra. Tỷ lệ tiêm vaccine cho đàn lợn mới đạt 1,11% tổng đàn; vaccine cúm gia cầm đạt 19,8% và lở mồm long móng trên trâu bò đạt 25,5%. Ngoài cúm gia cầm, hầu hết các bệnh còn lại đều có tỷ lệ tiêm dưới 10%, cho thấy độ phủ vaccine còn hạn chế, nhất là ở khu vực chăn nuôi nhỏ lẻ, phân tán.

Nguyên nhân chủ yếu vẫn là do khó khăn trong công tác rà soát tổng đàn sát thời điểm tiêm, thiếu kinh phí, thủ tục mua sắm phức tạp, và ý thức tiêm phòng của người dân chưa cao. Một số địa phương vẫn chưa triển khai chế tài xử lý đối với trường hợp không chấp hành tiêm phòng, khiến việc bảo đảm miễn dịch cộng đồng gặp nhiều trở ngại.

Trong bối cảnh ngành chăn nuôi đang chuyển mình theo hướng hiện đại, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho rằng các doanh nghiệp cần chủ động hơn trong việc xây dựng tiêu chuẩn ngành hàng, tham gia đầu tư nghiên cứu và sản xuất vaccine nội địa, đồng thời phối hợp triển khai các mô hình thực nghiệm nhằm giảm giá thành và nâng cao khả năng tiếp cận của người chăn nuôi.

Doanh nghiệp không thể chỉ đứng ngoài quan sát mà phải tham gia từ khâu nghiên cứu, thử nghiệm, truyền thông đến ứng dụng thực tế. để ngành chăn nuôi có thể tiếp cận thị trường cao cấp và tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu, điều kiện tiên quyết là phải xây dựng được một hệ thống phòng dịch vững chắc, toàn diện. Chỉ khi xây dựng được một hệ sinh thái chăn nuôi an toàn, minh bạch, có năng lực ứng phó cao trước dịch bệnh thì ngành này mới thực sự trở thành trụ cột bền vững của nền nông nghiệp quốc gia.../.

Đức Trung