Khai thác tiềm năng phát triển năng lượng, đảm bảo cung ứng đủ điện

TMO - Tận dụng những lợi thế về điều kiện tự nhiên, tỉnh Điện Biên đẩy mạnh khai thác tiềm năng phát triển thủy điện nhỏ, năng lượng tái tạo gắn với quản lý bảo vệ, khoanh nuôi và phát triển rừng bền vững, qua đó đảm bảo cung ứng điện cho hoạt động sản xuất, sinh hoạt trên địa bàn tỉnh.

Theo báo cáo của Sở Công Thương Điện Biên, tính đến tháng 7/2023 trên địa bàn tỉnh có 18 nhà máy thủy điện đang vận hành khai thác, tổng công suất lắp máy 263,3kw, sản lượng điện sản xuất trung bình đạt trên 700 triệu kWh/năm, tổng tiền thu được khoảng trên 80 tỷ đồng/năm gồm thuế VAT, thuế tài nguyên nước và trên 26 tỷ đồng/năm từ phí dịch vụ môi trường rừng. Hiện tại, trên địa bàn tỉnh có 06 dự án thủy điện đang thi công xây dựng; 18 dự án thủy điện được UBND tỉnh ban hành quyết định chủ trương đầu tư; 16 dự án được UBND tỉnh cho chủ trương nghiên cứu khảo sát, lập dự án đầu tư; 16 dự án thủy điện tiềm năng (dự án ngoài quy hoạch) được UBND tỉnh cho chủ trương nghiên cứu, khảo sát. 

Trên địa bàn tỉnh có 18 nhà máy thủy điện đang vận hành khai thác, tổng công suất lắp máy 263,3kw, sản lượng điện sản xuất trung bình đạt trên 700 triệu kWh/năm. 

Trên địa bàn tỉnh có 475 khách hàng đã đầu tư, lắp đặt hệ thống điện mặt trời mái nhà có tổng công suất 28,896 MWp. Các dự án phát triển điện gió được UBND tỉnh chấp thuận cho phép các Nhà đầu tư thực hiện nghiên cứu, khảo sát đề xuất bổ sung quy hoạch 13 dự án điện gió với tổng công suất lắp máy dự kiến 2.200MW. Các dự án Điện sinh khối, Điện rác được UBND tỉnh chấp thuận chủ trương đầu tư, Dự án trồng rừng tập trung tạo vùng nguyên liệu phục vụ nhà máy điện sinh khối cho Nhà đầu tư tại 4 huyện: Tủa Chùa, Tuần Giáo, Mường Ảng và Mường Chà với tổng diện tích khoảng trên 65.923ha đáp ứng nguyên liệu cho 3 Nhà máy điện sinh khối CME.

Tất cả các dự án thủy điện, điện gió, điện sinh khối, điện rác đều được rà soát, cập nhật trong dự thảo Quy hoạch tỉnh Điện Biên thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Theo đánh giá của UBND tỉnh Điện Biên, những năm qua, việc đầu tư phát triển các dự án nguồn điện (dự án năng lượng tái tạo) và lưới điện trên địa bàn tỉnh được quan tâm, chỉ đạo quyết liệt và thu hút các nhà đầu tư về đầu tư tại tỉnh. Các dự án được tỉnh tập trung triển khai thực hiện, kịp thời tháo gỡ những khó khăn vướng mắc, tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án đầu tư.

Các dự án thủy điện đi vào vận hành khai thác trên địa bàn tỉnh đều được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt đánh giá tác động môi trường, thẩm định cấp giấy phép. Các dự án thủy điện đều được triển khai đầu tư xây dựng theo hình thức xây dựng - sở hữu - vận hành; nguồn vốn đầu tư xây dựng các dự án thủy điện là nguồn vốn tự có của doanh nghiệp và các nguồn vốn tín dụng khác của nhà đầu tư.

Việc đầu tư các dự án nguồn năng lượng tái tạo đã tạo việc làm cho lao động địa phương, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, làm tăng nguồn thu ngân sách địa phương, tăng giá trị sản xuất công nghiệp trên địa bàn tỉnh, góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân. Hàng năm, các dự án đã sản xuất sản lượng điện năng đáng kể hòa vào lưới điện quốc gia, tăng cường nguồn điện trong cả nước cũng như của tỉnh, góp phần đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.

Việc đầu tư xây dựng phát triển nguồn điện và lưới điện truyền tải đồng bộ góp phần nâng cao hiệu quả khai thác, sử dụng điện năng từ các nguồn năng lượng trên địa bàn tỉnh. 

Tuy nhiên, hiện nay việc triển khai khảo sát, lập dự án đầu tư và thực hiện các nội dung công việc về đầu tư xây dựng các nhà máy thủy điện, lưới điện của các nhà đầu tư còn chậm, kéo dài, các dự án đều chậm tiến độ. Quy hoạch đầu tư xây dựng phát triển nguồn điện và lưới điện truyền tải thiếu đồng bộ; các thủ tục pháp lý liên quan giải phóng mặt bằng, bồi thường còn nhiều trở ngại…

Mặc dù được đánh giá là địa phương  có nhiều tiềm năng, lợi thế để đầu tư các dự án về phát triển năng lượng. Tuy nhiên, các nhà đầu tư vẫn gặp nhiều khó khăn về vấn đề thủ tục hành chính, các thủ tục pháp lý liên quan công tác giải phóng mặt bằng và khó khăn về hạ tầng lưới điện. Trước thực tế này, UBND tỉnh Điện Biên đã giao Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, UBND các địa phương đôn đốc hướng dẫn chủ đầu tư các dự án trong tổ chức triển khai thực hiện các vấn đề về đền bù giải phóng mặt bằng, đăng ký kế hoạch sử dụng đất, đánh giá tác động về môi trường; các sở, ngành cũng như các địa phương cần giải quyết nhanh vấn đề về thủ tục hành chính cho các nhà đầu tư thực hiện dự án.

Sở Công thương chủ trì, phối hợp với các Sở, ban ngành, địa phương kiểm tra, đôn đốc Chủ đầu tư dự án đẩy nhanh tiến độ thi công xây dựng, đảm bảo tiến độ hoàn thành dự án theo Quyết định chủ trương đầu tư/Quyết định điều chỉnh chủ trương đầu tư đã được UBND tỉnh phê duyệt. Hoàn thiện thủ tục điều chỉnh chủ trương đầu tư theo quy định hiện hành (nếu có); đảm bảo các quy định của pháp luật về chất lượng công trình xây dựng, an toàn phòng chống cháy nổ, an toàn lao động, bảo vệ môi trường, an toàn đập. Với các dự án chậm tiến độ, đã hết thời gian thực hiện dự án tiến hành rà soát, đôn đốc chủ đầu tư đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện các thủ tục pháp lý về đầu tư xây dựng, hoàn thiện thủ tục điều chỉnh chủ trương đầu tư để trình cấp có thẩm quyền thẩm định; tiếp tục rà soát, đôn đốc đẩy nhanh tiến độ triển khai thực hiện các thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư đối với các dự án được UBND tỉnh cho chủ trương nghiên cứu, khảo sát lập dự án đầu tư.

Lãnh đạo UBND tỉnh đề nghị các chủ đầu tư các dự án đẩy nhanh tiến độ thi công xây dựng đảm bảo hoàn thành tiến độ dự án theo quyết định chủ trương đầu tư, quyết định điều chỉnh chủ trương đầu tư đã được UBND tỉnh phê duyệt; các nhà đầu tư chủ động đôn đốc các nhà máy duy trì vận hành khai thác ổn định; tiếp tục đẩy nhanh tiến độ thi công xây dựng đảm bảo thời gian, tiến độ xây dựng.

Theo Quy hoạch phát triển điện lực tỉnh giai đoạn 2016 - 2025, có xét đến năm 2035 thuộc hợp phần phát triển hệ thống lưới điện 110kV, Điện Biên đảm bảo cung cấp điện an toàn, tin cậy đáp ứng mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội của địa phương, đồng thời xây dựng phương án đấu nối của các nhà máy thủy điện vào hệ thống điện lưới quốc gia nhằm khai thác hợp lý nguồn điện trong vùng và ổn định hệ thống điện khu vực. Cụ thể, dự báo đến năm 2025, điện thương phẩm của toàn tỉnh sẽ đạt gần 594 triệu kWh với mức bình quân đầu người là 928 kWh; đến năm 2035, lượng điện thương phẩm dự báo đạt mức 1,4 tỷ kWh với mức bình quân đầu người hơn 1,3 nghìn kWh.

So với các tỉnh thành khác, mức tăng trưởng bình quân điện thương phẩm của Điện Biên tương đối cao. Một phần là do xuất phát điểm của tỉnh còn thấp (năm 2015, tổng điện thương phẩm của tỉnh mới đạt 189 triệu kWh với công suất cực đại là 54,9 MW). Mặc dù nhu cầu tiêu thụ điện tương đối thấp song tỉnh ta lại có tiềm năng lớn về thủy điện. Dự kiến, Điện Biên sẽ có 20 thủy điện với tổng công suất 291MW và 13 thủy điện tổng công suất 51MW được xây dựng trong hai giai đoạn 2016 - 2025 và 2026 - 2035.

Lê Mai