Phát triển trung tâm tài chính quốc tế: Động lực cho nhà đầu tư phát triển kinh tế xanh, tín chỉ carbon

TMO – Phát triển Trung tâm tài chính quốc tế chỉ để đón nhà đầu tư, mà phải chủ động dẫn dắt mô hình tài chính mới, tạo không gian cho những ngành mới nổi, tạo động lực, truyền cảm hứng cho các nhà đầu tư cho phát triển tài sản số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, tín chỉ carbon, ngân hàng số, sàn giao dịch hàng hóa và phái sinh - những trụ cột của nền tài chính tương lai.

Chủ trì và phát biểu tại Hội nghị triển khai Nghị quyết của Quốc hội về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam (diễn ra sáng nay 2/8) tại TP. HCM, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính (Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam) cho biết, đất nước Việt Nam đang bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên phát triển giàu mạnh, văn minh, phồn vinh, thịnh vượng của dân tộc với ưu tiên là thực hiện thành công hai mục tiêu chiến lược 100 năm (tới năm 2030, kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng, là nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; tới năm 2045, kỷ niệm 100 năm thành lập nước, là nước phát triển, thu nhập cao).

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính. Ảnh: QH

Để hoàn thành các mục tiêu chiến lược đó, Đảng, Nhà nước, Chính phủ xác định mục tiêu tăng trưởng từ 8% trở lên, phấn đấu từ 8,3-8,5% trong năm 2025, tạo đà, tạo lực, tạo thế, tạo quyết tâm mới, động lực mới để tăng trưởng hai con số trong giai đoạn tới; đồng thời đẩy mạnh thực hiện các đột phá chiến lược (thể chế thông thoáng, hạ tầng thông suốt, nhân lực thông minh).

Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh: Để tăng trưởng ở mức hai con số, chúng ta phải có nhiều nguồn lực, trong đó có nguồn lực tài chính, trong khi chúng ta đang thiếu nguồn lực tài chính. Việc xây dựng và phát triển Trung tâm tài chính quốc tế trong giai đoạn hiện nay là một trong những động lực để thu hút nguồn lực tài chính, đây cũng là xu thế thế giới, đòi hỏi của thực tiễn và phải làm thành công.

Đảng, Nhà nước, Quốc hội và Chính phủ Việt Nam xác định xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế góp phần thực hiện đột phá chiến lược về thể chế, chính sách với nhiều cơ chế, chính sách đặc thù được xây dựng, vận dụng và tiếp tục hoàn thiện trong những năm tới. Đây là quyết sách quan trọng nhằm giải phóng nguồn lực, thúc đẩy quá trình chuyển dịch mô hình tăng trưởng gắn với cơ cấu lại nền kinh tế, qua đó nâng tầm vị thế của Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu về tài chính, đầu tư và dịch vụ cao cấp, gắn với thúc đẩy tăng trưởng nhanh, bền vững.

Thủ tướng cho biết, việc xây dựng thành công Trung tâm tài chính quốc tế sẽ mang lại những lợi ích chiến lược và toàn diện, đóng vai trò quan trọng giúp Việt Nam thực hiện các mục tiêu: Về dòng vốn, mở rộng kết nối với thị trường tài chính toàn cầu, qua đó thu hút các định chế tài chính và dòng vốn đầu tư quốc tế, đồng thời tối ưu hóa và thúc đẩy các nguồn lực trong nước. Về dịch vụ, phát triển hệ sinh thái dịch vụ tài chính - ngân hàng hiện đại, đạt chuẩn quốc tế, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của doanh nghiệp và nhà đầu tư.

Về thị trường, tạo ra bước phát triển vượt bậc về chất cho thị trường tài chính Việt Nam, giúp thị trường hoạt động công khai, minh bạch, công bằng, hiệu quả, tiệm cận với các chuẩn mực quốc tế. Về vị thế quốc gia, nâng cao vai trò, uy tín và ảnh hưởng của Việt Nam trên trường quốc tế, giúp đất nước tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, chuỗi cung ứng toàn cầu, chuỗi sản xuất toàn cầu. Về an ninh kinh tế, củng cố nền tảng kinh tế tự chủ, vững mạnh và bền vững, góp phần bảo vệ an ninh tài chính quốc gia; góp phần giữ vững ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội, ổn định để phát triển, phát triển để mang lại cuộc sống ngày càng ấm no, hạnh phúc cho nhân dân.

Theo Thủ tướng Chính phủ, TP. HCM và Đà Nẵng là hai trong số những đô thị năng động, sáng tạo của khu vực, nơi hội tụ nhiều yếu tố nền tảng vững chắc và lợi thế chiến lược. Việc xây dựng và phát triển thành công Trung tâm tài chính quốc tế tại hai thành phố này theo một lộ trình triển khai phù hợp, khoa học và dựa trên mô hình hợp tác, bổ sung cho nhau, sẽ tạo ra sức mạnh tổng hợp đưa Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam bứt phá, khẳng định vị thế mới của Việt Nam trên bản đồ tài chính toàn cầu.

Toàn cảnh Hội nghị. Ảnh: QH

Để xây dựng và phát triển thành công Trung tâm tài chính quốc tế, chúng ta phải quán triệt tinh thần quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động bứt phá, quyết liệt, hiệu quả, "chỉ bàn làm, không bàn lùi", "nhìn xa trông rộng, nghĩ sâu làm lớn", làm việc nào dứt việc đó, làm việc nào ra việc đó, "vừa làm, vừa học, vừa rút kinh nghiệm, hoàn thiện, mở rộng dần, không cầu toàn, cũng không nóng vội để bỏ lỡ thời cơ", "coi trọng trí tuệ, tiết kiệm thời gian và quyết đoán đúng lúc", xác định nguồn lực bên trong là cơ bản, chiến lược, lâu dài, quyết định, nguồn lực bên ngoài là quan trọng, đột phá, thường xuyên, "nguồn lực bắt nguồn từ tư duy, động lực bắt nguồn từ sự đổi mới, sức mạnh bắt nguồn từ nhân dân và doanh nghiệp", "đã làm là phải thắng, thành công", mang lại lợi ích cho quốc gia, dân tộc, mang lại cuộc sống ngày càng ấm no, hạnh phúc cho nhân dân, mang lại lợi ích cho các chủ thể có liên quan, góp phần vàohòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển trong khu vực và trên thế giới.

Việc Quốc hội ban hành Nghị quyết 222 đã tạo bộ khung pháp lý đầu tiên và là nền tảng quan trọng, vững chắc cho việc xây dựng, vận hành và phát triển Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam. Việc xây dựng khung pháp lý cho Trung tâm tài chính quốc tế đã và đang được thực hiện, hoàn thiện trên cơ sở một số nguyên tắc cốt lõi. (1) Xây dựng và thực thi chính sách phát triển Trung tâm tài chính quốc tế mang tính đột phá, phát huy tối đa tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh của Việt Nam. Chính sách phải theo kịp xu thế quốc tế, tuân thủ các chuẩn mực tiên tiến, bảo đảm nguyên tắc pháp quyền, công khai, minh bạch, ổn định; đồng thời khuyến khích đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững, phát triển số, phát triển xanh, kinh tế tuần hoàn.

(2) Phát triển Trung tâm tài chính quốc tế áp dụng các cơ chế, chính sách ưu đãi đặc thù và vượt trội; đặt ra tiêu chí rõ ràng để lựa chọn những tổ chức, doanh nghiệp tài chính đủ điều kiện tham gia (môi trường pháp lý phải cạnh tranh, minh bạch, tiến bộ, thông thoáng; hạ tầng phải hiện đại, thông suốt, đáp ứng yêu cầu phát triển, phù hợp xu thế thế giới và điều kiện cụ thể, hoàn cảnh Việt Nam; nhân lực phải chuyên nghiệp, chất lượng cao; có các điều kiện cần thiết để vận hành trung tâm; quản trị phải thông minh, hiện đại).

(3) Bảo đảm cân bằng lợi ích giữa Nhà nước, nhà đầu tư và người dân trên tinh thần hài hòa lợi ích, chia sẻ rủi ro; chủ động có cơ chế giám sát, quản lý rủi ro phù hợp ngay từ đầu để bảo vệ an toàn cho hệ thống (bảo đảm quyền tài sản, bảo đảm tự do, sáng tạo trong kinh doanh, tự do đi lại, ra vào thuận tiện, có chính sách visa thuận lợi, tạo môi trường sống thuận lợi, an toàn, ổn định...; đồng thời, vẫn có cơ chế giám sát theo thông lệ quốc tế, an toàn, minh bạch, công bằng, bình đẳng). (4) Tham khảo có chọn lọc những thông lệ, kinh nghiệm quốc tế trong các lĩnh vực mới (fintech, tài chính xanh, tài sản số...) trên nền tảng số hóa, đổi mới sáng tạo, trí tuệ nhân tạo, từ đó xây dựng các chính sách ưu đãi đột phá, đặc thù phù hợp với điều kiện Việt Nam để phát triển Trung tâm tài chính quốc tế nhanh, bền vững.

Theo Thủ tướng Chính phủ, dưới sự chỉ đạo của Bộ Chính trị, Tổng Bí thư Tô Lâm, với tinh thần mạnh mẽ, đổi mới tư duy, hành động quyết liệt nhưng chắc chắn và phải thành công, ngay sau khi Quốc hội ban hành Nghị quyết 222, Chính phủ, các bộ, ngành và chính quyền hai thành phố đã tích cực triển khai Nghị quyết, trong đó, đã tập trung xây dựng, ban hành các văn bản hướng dẫn và chuẩn bị sẵn sàng về hạ tầng, nguồn lực để hình thành, xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế.

Cụ thể, Chính phủ đã thành lập Ban Chỉ đạo về Trung tâm tài chính quốc tế với nhiệm vụ chỉ đạo, điều phối định hướng và chiến lược nhằm phát triển Trung tâm tài chính quốc tế. Ban Chỉ đạo đã ban hành Kế hoạch hành động triển khai xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế, trong đó, đưa ra mục tiêu tổng quát và mục tiêu cụ thể, nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu, lộ trình thực hiện và phân công cho từng bộ, ngành và địa phương trên tinh thần 6 rõ: Rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ sản phẩm, rõ thẩm quyền.

Các bộ, ngành Trung ương đã và đang phối hợp với 02 thành phố để quyết tâm xây dựng các nghị định của Chính phủ về thành lập và cơ chế chính sách đặc thù đối với các sản phẩm tài chính, ngoại hối, giải quyết tranh chấp... tại Trung tâm tài chính quốc tế; nhằm thực hiện đồng bộ, lập tức cho phép Trung tâm đi vào hoạt động ngay sau khi Nghị quyết có hiệu lực từ ngày 01/9/2025. Cùng với đó, các nghị quyết "bộ tứ trụ cột" được Bộ Chính trị ban hành cũng rất đồng bộ và phục vụ sự phát triển của Trung tâm tài chính quốc tế, qua đó tạo niềm tin, tạo động lực, tạo sự phấn khởi cho các nhà đầu tư.

Thủ tướng Chính phủ đề nghị trong thời gian tới, các cấp, các ngành, địa phương quán triệt và thống nhất nhận thức thực hiện nghiêm túc một số quan điểm, chỉ đạo trọng tâm. (1) Xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế là một đột phá về thể chế, chính sách, huy động nguồn lực. Trung tâm Tài chính Quốc tế không phải là một khu đô thị đặc biệt hay một cụm cao ốc tài chính, mà trước hết là một thiết kế thể chế đặc thù, có giới hạn tương đối về địa lý cụ thể, có quy định pháp lý riêng, có bộ máy điều hành chuyên biệt, chuyên nghiệp và có không gian thử nghiệm chính sách. Trung tâm tài chính quốc tế là nơi pháp luật được "thiết kế cho tương lai", để cho phép những mô hình mới được vận hành trong khuôn khổ được kiểm soát.

(2) Thể chế là tiên phong, hạ tầng là nền tảng, nhân lực là then chốt. Chỉ khi thể chế được tháo gỡ, dòng vốn chất lượng cao mới đến và chỉ khi có hạ tầng và con người thích ứng linh hoạt, hiệu quả, các giá trị gia tăng mới được hiện thực hóa. Chúng ta không phát triển Trung tâm tài chính quốc tế chỉ để đón nhà đầu tư, mà phải chủ động dẫn dắt mô hình tài chính mới, tạo không gian cho những ngành mới nổi, tạo động lực, truyền cảm hứng cho các nhà đầu tư cho phát triển tài sản số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, tín chỉ carbon, ngân hàng số, sàn giao dịch hàng hóa và phái sinh - những trụ cột của nền tài chính tương lai; tạo hiệu ứng lan tỏa giữa mô hình tài chính mới với nền kinh tế thực, phục vụ sản xuất, nằm trong tổng thể nền kinh tế.

(3) Bảo đảm hài hòa, cân bằng giữa tự do tài chính và an toàn tài chính bền vững. Tự do tài chính là cần thiết, quan trọng, nền tảng để thu hút sáng tạo, truyền cảm hứng, tạo nguồn lực phát triển, nhưng an toàn tài chính là nguyên tắc rất cơ bản, không thể bỏ qua.

Đà Nẵng - Trung tâm kinh tế năng động bậc nhất khu vực miền Trung. Ảnh minh họa.

Thủ tướng Chính phủ đề nghị các Bộ, ngành khẩn trương xây dựng các văn bản hướng dẫn Nghị quyết của Quốc hội để TP. HCM và Đà Nẵng có cơ sở pháp lý thành lập cơ quan điều hành, cơ quan giám sát, sớm đưa Trung tâm tài chính quốc tế vào hoạt động; phối hợp chặt chẽ với tổ chức tài chính tại Việt Nam và quốc tế, tham vấn chính sách dựa trên kinh nghiệm quốc tế.

Các bộ ngành thường xuyên cập nhật, hoàn thiện khuôn khổ thể chế cho Trung tâm tài chính quốc tế đảm bảo duy trì cơ chế mới, cạnh tranh, không để bị tụt hậu và sự hấp dẫn Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam đối với các nhà đầu tư quốc tế.

Với TP. HCM và Đà Nẵng, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu bố trí nguồn lực, chuẩn bị các điều kiện nền tảng và tạo thuận lợi để phát triển Trung tâm tài chính quốc tế như: thể chế, nguồn nhân lực, môi trường sống, hệ sinh thái...; đồng thời, bố trí ngân sách và huy động nguồn lực trong và ngoài nước để đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng phục vụ cho việc xây dựng và vận hành Trung tâm. Vận động, tiếp cận và thu hút các nhà đầu tư chiến lược, các định chế tài chính, ngân hàng, nhà đầu tư tham gia, đầu tư vào Trung tâm tài chính tại địa phương. Tiếp tục duy trì, mở rộng hợp tác, với các đối tác trong nước và quốc tế trong lĩnh vực tài chính trong quá trình xây dựng, phát triển các dịch vụ, sản phẩm tài chính mới, xây dựng cơ chế, chính sách, ưu đãi vượt trội.

Tiếp tục nghiên cứu, lắng nghe, cầu thị tiếp thu các ý kiến đóng góp, khuyến nghị của các tổ chức, cộng đồng doanh nghiệp, chuyên gia quốc tế đối với các lĩnh vực, dịch vụ tài chính có thể phát triển trong Trung tâm tài chính quốc tế để tăng tính cạnh tranh, đảm bảo 02 địa điểm phát triển hài hòa, bổ trợ lẫn nhau. Việc xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế là vấn đề mới, khó, nhạy cảm và chưa từng có tiền lệ đối với Việt Nam, nhưng chúng ta không đợi có đủ mọi điều kiện rồi mới làm. Thay vào đó, trong quá trình triển khai, chúng ta sẽ tạo ra điều kiện, hình thành năng lực, rút ra bài học kinh nghiệm và kiến tạo mô hình phát triển thì mới có thể thành công…/.

LÊ HÙNG