Hoàn thiện chuỗi giá trị khép kín trong canh tác rong sụn

TMO - Các mô hình liên kết đồng bộ từ sản xuất, thu hoạch đến chế biến, xuất khẩu rong sụn đang được hoàn tất tại Quảng Ninh, nhằm hướng đến phát triển bền vững ngành hàng này, đồng thời nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống của cộng đồng ngư dân ven biển.

Thời gian qua, các hộ nuôi rong sụn tại tỉnh Quảng Ninh được các ban ngành chức năng hướng dẫn áp dụng những quy chuẩn sản xuất an toàn, bền vững, từ lựa chọn con giống đến thời gian thu hoạch, bảo quản sau thu hoạch. Việc hoàn thiện chuỗi giá trị khép kín cũng giúp các hộ nông dân tiếp cận được những thị trường khó tính trên thế giới qua những sản phẩm đạt chuẩn, có chứng nhận chất lượng.

Bên cạnh những thuận lợi về thị trường, mô hình này còn góp phần bảo vệ tài nguyên biển, đa dạng sinh học, hướng đến khai thác bền vững tài nguyên rong sụn mà vẫn đảm bảo thu nhập, sinh kế tại các khu vực ven biển. Quảng Ninh đang hướng đến mục tiêu đưa rong sụn trở thành một sản phẩm chủ lực, đóng góp tích cực vào phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Tại hội thảo chuyên đề về rong sụn do Sở Nông nghiệp và Môi trường thực hiện đã tập trung vào việc xây dựng chuỗi giá trị khép kín cho sản phẩm rong sụn nhằm đáp ứng yêu cầu xuất khẩu bền vững. Tại sự kiện, các chuyên gia đến từ Viện Nghiên cứu nuôi trồng hải sản STP và Viện Nghiên cứu hải sản đã cung cấp những kiến thức cơ bản và chuyên sâu về kỹ thuật nuôi trồng rong sụn tại khu vực miền Bắc cho các hộ nuôi biển thuộc Chi hội nuôi biển Vân Đồn. Theo đó rong sụn phù hợp nuôi ở những khu vực nước biển sạch, có dòng chảy tốt không bị tác động bởi dòng nước ngọt từ bờ xuống vùng nước nuôi biển để tránh rong sụn bị bám bùn, bám tạp. Độ mặn phù hợp từ 24 đến 30 độ C; ánh sáng từ 30.000 đến 50.000.

Rong sụn nuôi được 3 vụ trong năm kéo dài từ tháng 3 đến tháng 11. Riêng khoảng thời gian từ tháng 12 đến tháng 2 hàng năm do nhiệt độ miền Bắc xuống thấp không phù hợp để nuôi rong sụn mà chủ yếu tập trung giữ giống và nuôi giống. Phương pháp nuôi rong có thể bằng giàn, hoặc túi lưới và mô hình xen canh với hàu để gia tăng giá trị nuôi trồng trên 1 đơn vị diện tích mặt nước.

Lãnh đạo Viện nghiên cứu hải sản, cho biết: Viện là một trong những đơn vị đầu tiên mang loại cây này ra vùng trồng ở Vân Đồn từ năm 1999 và đã cho thấy khả năng sinh trưởng tốt. Tuy nhiên ở giai đoạn đó thử nghiệm không được lâu nên Viện chưa khẳng định được tiềm năng.

Nhưng những năm trở lại đây, qua các nghiên cứu mới, Viện đã phát hiện khả năng nuôi trồng của loài này phủ quanh năm, tốc độ sinh trưởng tốt. Đặc biệt vùng biển Quảng Ninh có nhiều đảo che chắn nên có rất nhiều tiềm năng cho nuôi hàu cũng như trồng rong sụn, nhất là mô hình trồng xen canh giữa nuôi rong và hàu là hướng đi rất tốt. Về khả năng giữ, nhân giống rong sụn thì hiện Viện nghiên cứu hải sản phối hợp với doanh nghiệp nghiên cứu thành công công nghệ nuôi cấy mô sẹo để làm cho giống giảm bớt tình trạng suy thoái và chất lượng tốt hơn. Viện  sẵn sàng chuyển giao.

Từ thực tế nghiên cứu thành công công nghệ lưu giữ, nhân giống rong sụn và sau khi đã nuôi thành công tại xã Hạ Long tại Vân Đồn, Tập đoàn STP đang tiếp tục thực hiện mô hình nuôi rong sụn kết hợp xen canh nuôi hàu tại khu vực biển ở xã đảo Minh Châu trên diện tích ban đầu là 5ha với hạ tầng HDPE xanh, kỹ thuật canh tác tuần hoàn.

Người dân nuôi rong sụn ở vùng biển Vân Đồn. (Ảnh: TM). 

Bên cạnh đó, mô hình chuỗi giá trị khép kín rong sụn đã được Tập đoàn STP xây dựng hệ thống quy trình kỹ thuật từ tuyển chọn giống, điều kiện môi trường, phương pháp nuôi rong bằng giàn, túi lưới và mô hình xen canh với hàu, cho đến quản lý chất lượng đầu ra, sơ chế – sấy rong, đóng gói – bảo quản và tiêu chuẩn xuất khẩu quốc tế như HACCP, GACP, C/O.

Đây cũng là bước khởi đầu quan trọng trong quá trình chuyển đổi mô hình nuôi truyền thống sang mô hình tuần hoàn xanh, công nghệ cao, chuẩn xuất khẩu. Đồng thời góp phần cụ thể hóa các định hướng của Bộ chính trị về phát triển kinh tế tư nhân theo Nghị quyết số 68- NQ/TW và Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia trong việc thúc đẩy phát triển nuôi biển công nghệ cao và kinh tế biển bền vững.

Qua hội thảo đào tạo kỹ thuật và thực tế thăm mô hình nuôi rong sụn kết hợp xen canh nuôi hàu tại khu vực biển ở xã đảo Minh Châu, nhận thấy băn khoăn lớn nhất của bà con hiện nay, đó là làm thế nào để đảm bảo kỹ thuật cho một quy trình và thứ hai là về vốn đầu tư cũng như sự hỗ trợ của doanh nghiệp, chính quyền. Trên cơ sở 2 băn khoăn lớn này thì Viện nghiên cứu hải sản đã phối hợp với đơn vị doanh nghiệp để tháo gỡ khó khăn.

Về vấn đề  đầu ra sẽ hướng tới thị trường Hàn Quốc, Nhật Bản, Châu Âu và Mỹ. Đây là những thị trường doanh nghiệp trên đã hướng đến và đang cùng với tổ chức quốc tế và những ngân hàng lớn của Bỉ và Hà Lan hỗ trợ phát triển, nên Tập đoàn STP tự tin sẽ mang đến chuỗi nuôi trồng rong sụn xen canh với hàu tại Vân Đồn.

Tại Việt Nam, trong 10 năm  gần đây, lĩnh vực nuôi rong biển của nước ta đã phát triển. Năm 2023, diện tích nuôi của cả nước đạt 16.500 ha, sản lượng 150.000 tấn. Rong biển được nuôi trồng nhiều ở vùng biển Bắc bộ, tiếp đến là Nam Trung bộ, Bắc Trung bộ… Tuy nhiên, nuôi trồng, chế biến và tiêu thụ sản phẩm rong biển vẫn theo hình thức tự phát và chưa hình thành liên kết chuỗi.

 Giá rong biển nguyên liệu còn thấp và bấp bênh. Người dân ven biển cũng chưa mặn mà với rong biển. Vì vậy, sản xuất các sản phẩm theo chuỗi giá trị liên kết là hướng đi bền vững, giúp nâng cao hiệu quả, tăng thu nhập cho người sản xuất. Đây cũng là tiền đề bảo đảm cho các doanh nghiệp và người nông dân tham gia trong chuỗi giá trị chia sẻ quyền lợi, trách nhiệm và đầu tư có hiệu quả, tạo nên một chuỗi giá trị sản phẩm có hiệu quả cao.

Hoàn thiện chuỗi giá trị khép kín rong sụn tại Quảng Ninh chính là hướng đi bền vững, vừa bảo đảm chất lượng sản phẩm, vừa nâng cao thu nhập của người dân, đồng thời bảo vệ tài nguyên biển. Mô hình này giúp rong sụn Quảng Ninh thêm sức cạnh tranh tại thị trường quốc tế, khẳng định được thương hiệu, giá trị, qua đó đóng góp tích cực vào phát triển kinh tế - xã hội.

Thuỳ Trang