Giảm nghèo bền vững từ những mô hình kinh tế hiệu quả

TMO - Với việc đẩy mạnh phát triển đa dạng các mô hình sinh kế gắn với thế mạnh sản xuất nông nghiệp tại từng địa phương, tỉnh Lai Châu đang từng bước hoàn thành mục tiêu giảm nghèo bền vững.   

Là tỉnh miền núi biên giới với hơn 85% dân số là đồng bào dân tộc thiểu số, Lai Châu từng là một trong những địa phương có tỷ lệ hộ nghèo cao nhất cả nước. Tuy nhiên, với sự quan tâm của Trung ương cùng nỗ lực của chính quyền và nhân dân, diện mạo vùng cao nay đã có nhiều đổi thay rõ nét. Nhiều địa phương từng đặc biệt khó khăn như Mường Tè, Nậm Nhùn, Phong Thổ đã có những xã đạt chuẩn nông thôn mới. Người dân biết tận dụng lợi thế địa hình, khí hậu để phát triển kinh tế hàng hóa gắn với đặc sản địa phương.

Những năm trở lại đây, đời sống của người dân tại một số bản của xã Mường Kim được nâng lên rõ rệt. Bên cạnh việc đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động người dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi; đầu tư thâm canh, tăng vụ; cấp ủy, chính quyền xã luôn xác định công tác dân tộc, chính sách hỗ trợ đồng bào là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt. 

Các địa phương đẩy mạnh hỗ trợ người dân phát triển kinh tế để vươn lên thoát nghèo. 

Xã tích cực triển khai Chương trình mục tiêu Quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021–2030, hàng trăm hộ dân được hỗ trợ sản xuất. Các mô hình sinh kế như: trồng chè, phát triển chăn nuôi gia súc, gia cầm đã và đang mở ra hướng đi mới trong công tác giảm nghèo. Những mô hình ấy không chỉ giúp tăng thu nhập mà còn thay đổi nhận thức trong sản xuất của người dân, tạo nền tảng cho kinh tế nông thôn phát triển bền vững.

Gia đình anh Hoàng Văn Mạnh ở bản Nà É là một trong những hộ mới thoát nghèo của xã Mường Kim. Ngôi nhà xây kiên cố vừa được gia đình anh khánh thành giữa năm 2025. Anh Mạnh chia sẻ: Trước đây, kinh tế gia đình tôi rất khó khăn, chỉ trông vào 1 sào ruộng. Tận dụng điều kiện đất đai, cùng sự hỗ trợ của Nhà nước, ngoài trồng lúa, gia đình tôi còn nuôi trâu, lợn sinh sản và đi làm thuê theo thời vụ. Nhờ vậy, thu nhập của gia đình tôi dần được cải thiện. Đến nay, gia đình tôi ra khỏi danh sách hộ nghèo của xã. 

Thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn I (2021 - 2025), xã Mường Than đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp hỗ trợ sinh kế, đầu tư hạ tầng, cải thiện đời sống văn hóa - tinh thần cho người dân.

Là một trong những hộ được thụ hưởng chính sách sớm nhất, gia đình anh Sùng A Chiến, ở bản Noong Thăng vẫn nhớ như in thời điểm được nhận bò giống hỗ trợ. Trong lúc cuộc sống khó khăn nhất, cả gia đình chỉ trông vào vài sào ruộng thì con bò sinh sản được Nhà nước cấp đã mở ra hướng phát triển kinh tế mới, giúp gia đình vươn lên thoát nghèo. Nhờ được hỗ trợ bò sinh sản, gia đình anh Chiến đã có vốn tích lũy và chủ động đầu tư mở rộng mô hình sản xuất, trồng lúa chất lượng cao, chăn nuôi gà, vịt; mua chung máy móc để phục vụ sản xuất nông nghiệp. 

Không chỉ riêng gia đình anh Chiến, trong giai đoạn 2021 - 2025, nhiều hộ nghèo của bản Noong Thăng cũng được hỗ trợ bò giống, máy cày với tổng giá trị gần 200 triệu đồng. Việc đưa cơ giới hóa vào sản xuất đã giúp giảm sức lao động thủ công, rút ngắn thời gian làm đất và nâng hiệu quả sản xuất lên đáng kể. Nhiều hộ dân khẳng định, nhờ máy cày, thời gian làm đất giảm từ vài ngày xuống chỉ còn 1 buổi, giúp đảm bảo thời vụ gieo trồng và giảm chi phí thuê nhân công.

Người dân được hỗ trợ máy cày mini đảm bảo thời vụ sản xuất. 

Xã vùng cao Mường Tè đang chứng minh hiệu quả rõ rệt của việc hỗ trợ máy nông cụ cho hộ nghèo và cận nghèo. Nhiều năm trước đời sống người dân xã vùng cao Mường Tè vô cùng khó khăn. Sản xuất nông nghiệp chủ yếu dựa vào công sức thủ công, làm đất bằng trâu bò, mất nhiều thời gian và công sức. Mỗi vụ sản xuất, nhiều hộ phải thuê thêm ngày công, trong khi thời tiết khắc nghiệt, mưa lũ thất thường khiến việc gieo cấy bấp bênh, dễ bị chậm thời vụ.

Xuất phát từ thực tiễn đó, năm 2024, xã Mường Tè được phân bổ tổng kinh phí 882 triệu đồng từ nguồn hỗ trợ giảm nghèo bền vững. Sau khi rà soát nhu cầu thực tế của người dân, địa phương quyết định hỗ trợ máy cày, máy bừa mini cho hơn 90 hộ nghèo và cận nghèo. Điển hình cho hiệu quả chương trình là Bản Giẳng. Toàn bản có 175 hộ dân, trong đó 48 hộ nghèo. Nhờ chính sách hỗ trợ kịp thời, năm 2024 có 19 hộ được nhận máy bừa mini.

Với máy bừa mini, mỗi hộ chỉ mất một ngày là hoàn thành, chi phí giảm mạnh. Việc gieo cấy đúng thời vụ cũng giúp lúa tăng trưởng tốt, tăng năng suất thu hoạch. Không chỉ được hỗ trợ máy, các hộ dân còn được hướng dẫn sử dụng, bảo dưỡng thiết bị. Nhờ đó, bà con khai thác hiệu quả, tránh tình trạng máy hỏng không biết sửa hoặc bị bỏ quên do không biết vận hành. 

Là tỉnh có nhiều lợi thế về đất đai, khí hậu, cùng sự hỗ trợ của nhà nước như các chương trình mục tiêu quốc gia, các nghị quyết hỗ trợ phát triển nông nghiệp, phát triển rừng bền vững... việc phát triển các mô hình kinh tế tổng hợp ở nông thôn đang mang lại hiệu quả rõ rệt. Những mô hình này tạo việc làm cho lao động địa phương, cải thiện thu nhập và góp phần giảm nghèo bền vững cho đồng bào trên địa bàn tỉnh Lai Châu./.

Ngọc Ánh