Đồng Tháp: Tập trung phát triển cây sầu riêng theo hướng bền vững

TMO - Trước yêu cầu ngày càng cao của thị trường trong và ngoài nước, xã Long Tiên, tỉnh Đồng Tháp đẩy mạnh các giải pháp phát triển bền vững cây sầu riêng, góp phần bảo vệ môi trường sinh thái, nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm sầu riêng và thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn trên địa bàn xã.

Xã Long Tiên, tỉnh Đồng Tháp thời gian qua luôn xác định sầu riêng là cây trồng chủ lực góp phần nâng cao thu nhập cho người dân. Địa phương chú trọng quy hoạch vùng trồng phù hợp, khuyến khích nông dân áp dụng quy trình canh tác an toàn, giảm sử dụng hóa chất, bảo vệ môi trường sinh thái.

Đồng thời, xã tăng cường quản lý mã số vùng trồng, truy xuất nguồn gốc và thúc đẩy liên kết sản xuất – tiêu thụ với doanh nghiệp. Nhờ đó, chất lượng sầu riêng Long Tiên từng bước được nâng cao, đáp ứng yêu cầu thị trường và phát triển ổn định lâu dài. Đây cũng là địa phương có diện tích sầu riêng lớn nhất tỉnh Đồng Tháp.

Cây sầu riêng đã mang lại cho người dân địa phương hiệu quả kinh tế cao, trở thành cây kinh tế chủ lực của xã. Với sự vào cuộc đồng bộ của chính quyền - hợp tác xã - doanh nghiệp - nông dân, địa phương kỳ vọng sẽ trở thành vùng nguyên liệu sầu riêng trọng điểm của tỉnh. Theo Phòng Kinh tế xã Long Tiên, hiện toàn xã có khoảng 3.500 ha sầu riêng, với khoảng 7.210 hộ nông dân tham gia sản xuất.

Các giống sầu riêng chủ lực trên địa bàn gồm: Monthong (Thái), Ri 6; một số diện tích nhỏ trồng giống Musang King và giống địa phương phục vụ thị trường nội địa. Nhiều hộ trồng sầu riêng lâu năm nhờ  có kỹ thuật canh tác tốt, áp dụng biện pháp xử lý  trái nghịch vụ mang lại hiệu quả kinh tế cao.

Đáng chú ý, nông dân bắt đầu quan tâm về an toàn vệ sinh thực phẩm nên dần chuyển sang sử dụng nhiều loại phân bón hữu cơ, vi sinh, các sản phẩm thuốc bảo vệ thực vật có nguồn gốc sinh học. Đại diện Phòng Kinh tế xã Long Tiên cho biết, hiện toàn xã có 29 ấp, với 23 vùng trồng sầu riêng được cấp mã số. Tổng diện tích sầu riêng được cấp mã số là 1.921 ha/3.509 ha; trong đó, diện tích sầu riêng cho thu hoạch chiếm 92%.

Bên cạnh đó, toàn xã có 15 cơ sở đóng gói (CSĐG) sầu riêng quả tươi được phía Trung Quốc phê duyệt mã số và 15 cơ sở sơ chế, chế biến sầu riêng đã được cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm.  Hiện nay, sầu riêng tươi của xã đã xuất khẩu nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ như: Trung Quốc, Đài Loan, Hồng Kông, Nhật Bản và Hoa Kỳ...; trong đó, Trung Quốc vẫn là thị trường xuất khẩu chủ yếu.

Bên cạnh việc chú trọng xây dựng mã số vùng trồng (MSVT), CSĐG, để sản xuất, tiêu thụ bền vững, xã còn tập trung xây dựng chuỗi liên kết cho cây sầu riêng. Hiện toàn xã có 4 tổ hợp tác có liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm với doanh nghiệp. Hiện có 2 doanh nghiệp bước đầu đã hình thành chuỗi liên kết từ sản xuất đến sơ chế đóng gói. Đồng thời, có 3 hợp tác xã (HTX) nông nghiệp giúp tổ chức sản xuất, hỗ trợ đầu vào, đầu ra, giảm tình trạng manh mún, nhỏ lẻ.

Nhờ liên kết này, việc tiêu thụ, đóng gói, chế biến sau thu hoạch được hỗ trợ, giúp giảm thất thoát và nâng cao giá trị trái sầu riêng. Nhìn chung, trên địa bàn xã bước đầu đã hình thành các vùng nguyên liệu tập trung, quy mô lớn gắn với các cơ sở sơ chế, chế biến. Đặc biệt là đổi mới và phát triển các hình thức tổ chức sản xuất phù hợp, hiệu quả, đẩy mạnh tổ chức liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị. Hiện địa phương đã có kế hoạch rõ ràng là vừa giữ ổn định diện tích trồng, vừa đẩy mạnh khoa học - kỹ thuật, xuất khẩu, kiểm soát chất lượng, phát triển chuỗi cung ứng.

Phát triển sầu riêng bền vững là định hướng trọng tâm của xã Long Tiên. (Ảnh: TH). 

Xã thường xuyên giám sát các MSVT được cấp và mở rộng vùng trồng chưa được cấp, duy trì chất lượng để đáp ứng yêu cầu xuất khẩu. Điều này nhằm giúp nâng cao uy tín sản phẩm và mở rộng thị trường.

Cũng theo đồng chí Phạm Văn Hiệp, để phát triển ngành hàng sầu riêng bền vững, trong thời gian tới, xã sẽ tập trung chỉ đạo việc quản lý và giám sát MSVT, CSĐG để bảo đảm các cơ sở, đơn vị được cấp mã tuân thủ đúng quy định của pháp luật và đáp ứng yêu cầu của thị trường nhập khẩu.  Đồng thời, thành lập tổ kiểm tra MSVT, kiểm tra mỗi tháng 2 lần xoay quanh các nội dung như: Quá trình sử dụng thuốc BVTV (bảo vệ thực vật), nhật ký, bẫy ruồi vàng, rệp sáp…

Địa phương sẽ hỗ trợ hộ dân sử dụng nhật ký điện tử, kiểm tra định kỳ 1 - 2 lần/tháng. Đặc biệt là kết nối thường xuyên với doanh nghiệp để thống nhất sản lượng, thời điểm thu hoạch. Một trong những giải pháp quan trọng là tập trung tuyên truyền nhà vườn tuân thủ tuyệt đối quy trình kỹ thuật và danh mục vật tư cho phép; không tự ý phun thuốc ngoài danh mục hoặc không rõ nguồn gốc; tuân thủ thời gian cách ly; chỉ sử dụng những sản phẩm phân bón thuốc BVTV do ngành Nông nghiệp khuyến cáo… Riêng đối với doanh nghiệp cần tăng cường tổ chức theo mô hình chuỗi liên kết minh bạch, bền vững; chủ động đầu tư các phòng thử nghiệm, hệ thống kiểm soát chất lượng nội bộ trong chuỗi liên kết.

Bên cạnh những thuận lợi hiện nay, việc sản xuất sầu riêng trên địa bàn xã vẫn còn một số tồn tại. Cụ thể, kỹ thuật canh tác giữa các hộ chưa đồng đều, mỗi người mỗi quy trình chăm sóc nên chất lượng sản phẩm trong vùng trồng chưa đồng đều.

Một số hộ lạm dụng thuốc kích thích ra hoa, xử lý không đúng thời vụ khiến chất lượng trái giảm hoặc bị lệch vụ, khó lên kế hoạch thu mua cho doanh nghiệp. Tình trạng lạm dụng thuốc BVTV, chưa tuân thủ thời gian cách ly là rủi ro lớn dẫn đến vượt mức tồn dư dư lượng thuốc BVTV được phép sử dụng…

Với những giải pháp đồng bộ, định hướng phát triển cây sầu riêng theo hướng bền vững tại xã Long Tiên, tỉnh Đồng Tháp đang mang lại những kết quả tích cực và phù hợp với yêu cầu phát triển nông nghiệp hiện nay. Việc quy hoạch vùng trồng hợp lý, áp dụng quy trình canh tác an toàn, quản lý chặt chẽ mã số vùng trồng và tăng cường liên kết tiêu thụ đã góp phần nâng cao chất lượng, giá trị trái sầu riêng, đồng thời giảm thiểu tác động đến môi trường.

Không chỉ giúp người dân ổn định và nâng cao thu nhập, mô hình này còn tạo nền tảng để xây dựng thương hiệu sầu riêng địa phương, đáp ứng các tiêu chuẩn ngày càng khắt khe của thị trường trong nước và xuất khẩu.

Bùi Long