Dịch vụ môi trường rừng: Động lực thúc đẩy người dân bảo vệ, phát triển rừng bền vững

TMO - Chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng không chỉ cung cấp nguồn thu nhập ổn định cho người dân mà còn đẩy mạnh ý thức bảo vệ rừng, tạo động lực mạnh mẽ để người dân huyện Tam Đường tỉnh Lai Châu gắn bó với việc bảo tồn và phát triển rừng, góp phần thiết thực trong công tác nâng cao hiệu quả quản lý rừng bền vững.

Phát triển rừng không chỉ góp phần quan trọng trong việc bảo vệ môi trường, phòng, chống thiên tai mà còn tạo thêm nguồn thu nhập, góp phần nâng cao đời sống của người dân. Nằm ở cửa ngõ phía Đông bắc của tỉnh Lai Châu, huyện Tam Đường có tổng diện tích đất tự nhiên trên 66.000 ha, trong đó diện tích có rừng trên 33.000 ha. Gồm rừng tự nhiên 32.724,35ha, rừng trồng 1.177,37 ha. Tỷ lệ che phủ rừng 50,84%. Nhận thức rõ được ý nghĩa, tầm quan trọng của rừng đối với đời sống, thời gian qua huyện Tam Đường luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo phát triển rừng bền vững và đạt được những kết quả tích cực.

Để nâng cao nhận thức trong công tác bảo vệ rừng, tạo động lực cho người dân tích cực phát triển rừng, Ban Quản lý Rừng phòng hộ huyện Tam Đường đã thực hiện việc chi trả dịch vụ môi trường rừng (DVMTR) cho nhân dân đầy đủ, kịp thời. Nguồn thu từ rừng giúp người dân cải thiện cuộc sống, phát triển kinh tế gia đình.

Qua đó, người dân gắn bó với rừng hơn, góp phần nâng cao tỷ lệ che phủ rừng của địa phương. Đơn cử, tại xã Sơn Bình, đây là một trong những địa phương của huyện Tam Đường có diện tích rừng lớn, với tổng diện tích rừng 6.542ha. Diện tích khoán khoanh nuôi tái sinh rừng 1.042ha. Tỷ lệ che phủ rừng đạt 60,6%. Trong đó bản Chu Va 6 có 161 hộ, trong đó 100% hộ đều tham gia nhận khoán bảo vệ rừng.

Nhờ tích cực bảo vệ rừng, phòng cháy, chữa cháy rừng (PCCCR) năm 2024 các hộ đều nhận được số tiền chi trả dịch vụ môi trường rừng khá lớn. Trên cơ sở nhu cầu của người dân, Ban Quản lý Rừng phòng hộ huyện Tam Đường đã tiến hành chi trả tiền tạm ứng DVMTR và tiền khoanh nuôi tái sinh cho người dân xã Sơn Bình nói chung và nhân dân bản Chu Va 6 nói riêng.

Mỗi hộ dân của bản Chu Va 6 được nhận hơn 3,8 triệu đồng tiền tạm ứng. Ngoài ra, tại bản Chu Va 12 cũng có đông đảo người dân nhận được tiền DVMTR. Bản Chu Va 12 có diện tích rừng lớn của xã Sơn Bình. Hiện, bản có 151 hộ tham gia nhận khoán bảo vệ rừng, nhiều năm nay bản không để xảy ra tình trạng cháy rừng.

Người dân huyện Tam Đường chăm sóc rừng được giao khoán. (Ảnh: HT). 

Được nhận 40% tiền tạm ứng dịch vụ môi trường rừng và tiền khoanh nuôi tái sinh bà con trong bản rất phấn khởi, đó chính là động lực để bà con bảo vệ rừng, tuần tra, canh gác PCCCR trong năm 2025. Năm 2024, Ban Quản lý Rừng phòng hộ huyện Tam Đường thực hiện khoán 18.769,28ha rừng trên lâm phận thuộc thầm quyền của đơn vị cho 65 cộng đồng bản với 7.052 hộ gia đình quản lý bảo vệ rừng trên địa bàn 12/13 xã, thị trấn để chi trả tiền DVMTR.

Đến hết ngày 4/2/2025 đã tạm ứng cho 7 cộng đồng bản và 2 hộ gia đình trên địa bàn với 1.038 hộ, tương ứng với số tiền trên 3,3 tỷ đồng (có 310 hộ gia đình được chuyển qua tài khoản ngân hàng, 728 hộ chi trả bằng tiền mặt); tổng số tiền tạm ứng đạt 17,94% theo kế hoạch thu - chi đầu năm 2024.

Trong đó, diện tích chi trả của xã Sơn Bình là 5.636ha, số tiền tạm ứng là 3,367 tỷ đồng. Việc chi trả tiền DVMTR góp phần nâng cao nhận thức về công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng của các chủ rừng và hộ nhận khoán rừng. Qua đó, giảm đáng kể tình hình phá rừng, lấn chiếm đất rừng, khai thác lâm sản trái phép trên địa bàn huyện cả về số vụ và mức độ thiệt hại.

Song song với đó, việc chi trả tiền DVMTR đã trực tiếp giúp địa phương có kinh phí để triển khai công tác bảo vệ rừng. Từ đó, giúp ổn định an ninh, chính trị, góp phần phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn. Nhờ chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng được triển khai hiệu quả, tỷ lệ che phủ rừng tại huyện Tam Đường đã liên tục tăng. Chính sách này còn góp phần tạo việc làm, tăng thu nhập cho người dân, cải thiện cuộc sống của đồng bào dân tộc thiểu số.

Không chỉ đem lại nguồn thu bền vững, ổn định cho người dân, đặc biệt là đồng bào các dân tộc thiểu số, DVMTR còn góp phần nâng cao hiệu quả vào quản lý, khai thác bền vững tài nguyên đất trong lâm nghiệp; cải thiện điều kiện sống, giải quyết việc làm cho hàng chục nghìn người trên địa bàn vùng sâu, vùng xa của huyện Tam Đường. Từ đó, thực hiện thành công chính sách giảm nghèo, bảo đảm an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội.

Vũ Mai