TMO - Ô nhiễm nhựa đã trở thành một trong những vấn đề môi trường rất nghiêm trọng trên phạm vi toàn cầu, nếu không có các giải pháp ngăn chặn kịp thời sẽ để lại những hệ lụy cho nhân loại trong tương lai.

Chương trình Môi trường Liên hợp quốc (UNEP) đã đề xuất các nước tiến hành đàm phán xây dựng Thỏa thuận toàn cầu về ô nhiễm nhựa nhằm mục tiêu hướng đến chấm dứt ô nhiễm nhựa, bảo vệ sức khỏe con người và môi trường khỏi những tác động bất lợi trong suốt vòng đời của nhựa; giảm sản xuất, sử dụng và thải bỏ nhựa. Sau hai phiên đàm phán tại Uruguay (năm 2022) và Pháp (năm 2023), quá trình đàm phán kỹ thuật xây dựng Thỏa thuận hiện đang bước vào giai đoạn có ý nghĩa quan trọng, xây dựng lời văn cho Thỏa thuận để tiến hành đàm phán tại Phiên thứ ba sẽ diễn ra trong tháng 11 năm 2023 tại Nairobi, Kenya và các phiên tiếp theo trước khi thông qua trong vào cuối năm 2024.

Theo Vụ Hợp tác quốc tế (Bộ Tài nguyên và Môi trường), các quốc gia đã chia thành 2 nhóm để thảo luận về các nội dung chính được xem xét đưa vào văn kiện để xây dựng cho dự thảo đầu tiên của văn kiện. Trong đó, đa số các ý kiến đồng tình chấm dứt ô nhiễm nhựa, bảo vệ sức khỏe con người và môi trường khỏi các tác động tiêu cực trong cả vòng đời của nhựa. Đồng thời đưa ra 12 nhóm nghĩa vụ có thể bắt buộc các quốc gia thực hiện.

(Ảnh minh họa)

Cụ thể: Loại bỏ dần hoặc giảm cung, cầu, sử dụng polyme nhựa nguyên sinh (nguyên liệu nhựa có nguồn gốc từ dầu mỏ); Cấm, loại bỏ dần hoặc giảm việc sử dụng các sản phẩm nhựa có thể gây hại hoặc có thể tránh được/thay thế được; Cấm, loại bỏ dần hoặc giảm sản xuất, tiêu thụ và sử dụng các loại hóa chất và polyme đáng lo ngại; Giảm thiểu vi nhựa (đề nghị có định nghĩa về vi nhựa); Tăng cường quản lý chất thải; Thúc đẩy thiết kế tuần hoàn; Khuyến khích, tăng cường giảm thiểu, tái sử dụng và sửa chữa các sản phẩm nhựa và bao bì nhựa; Thúc đẩy việc sử dụng các giải pháp an toàn, bền vững và hỗ trợ phù hợp; Loại bỏ việc giải phóng và phát thải nhựa vào môi trường nước, đất và không khí; Giải quyết vấn đồ ô nhiễm nhựa hiện hữu; Tạo điều kiện thuận lợi, công bằng, phúc lợi xã hội trong lĩnh vực quản lý chất thải, bao gồm quá trình chuyển đổi khu vực thu gom, xử lý chất thải phi chính thức; Bảo vệ sức khỏe con người khỏi tác động tiêu cực của ô nhiễm nhựa.

Trong Hội thảo Thỏa thuận toàn cầu về ô nhiễm nhựa: Kết quả đàm phán phiên thứ 2 và định hướng của Việt Nam cho các phiên tiếp theo, do Bộ Tài nguyên và Môi trường cùng UNDP và Tổ chức Môi trường Thái Bình Dương tổ chức hôm 11/8 vừa qua, Việt Nam sẽ giảm thiểu tiến tới chấm dứt ô nhiễm nhựa theo lộ trình; phù hợp với điều kiện và hoàn cảnh của quốc gia. Việt Nam nhấn mạnh tầm quan trọng các nghĩa vụ bắt buộc, tránh tạo ra gánh nặng và nghĩa vụ quá cao cho các nước đang phát triển, đồng thời đề xuất hiện chưa đặt ra mốc thời gian 2040 để chấm dứt ô nhiễm nhựa tại Phát biểu chung của Nhóm các nước châu Á Thái Bình Dương (APG) và cần xây dựng báo cáo hiện trạng cơ sở và đề xuất Lộ trình tiến tới chấm dứt ô nhiễm nhựa. Tuy nhiên, Việt Nam ủng hộ cách tiếp cận toàn bộ vòng đời của nhựa trên cơ sở hợp tác và chia sẻ lợi ích cũng như nghĩa vụ giữa các quốc gia thành viên; đề nghị hỗ trợ tài chính, kỹ thuật và công nghệ, tăng cường xây dựng năng lực song song với tuyên truyền, nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi, thói quen của người dân.