TMO - TP. HCM đặt mục tiêu xây dựng một trung tâm tái chế pin xe điện với công suất khoảng 3.000 tấn/năm. Kế hoạch này nhằm giải quyết bài toán xử lý pin thải từ đề án chuyển đổi 400.000 xe máy xăng sang xe điện, dự kiến triển khai từ năm 2026.

Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM (HIDS) trình UBND thành phố đề án "Chuyển đổi xe 2 bánh từ xăng sang điện cho tài xế công nghệ và giao hàng" đối với 400.000 xe trên địa bàn. Trong đó, đề xuất lộ trình chi tiết cùng các giải pháp hỗ trợ tài chính cho tài xế chuyển đổi phương tiện và thúc đẩy mạng lưới hạ tầng trạm sạc trên toàn thành phố.

HIDS đưa phương án đào tạo các kỹ thuật viên EV (xe điện) cũng như tái chế pin nhằm hỗ trợ hơn 400.000 xe máy điện nói trên. Trong đó, thành phố sẽ thành lập trung tâm "Battery-as-a-Service" và xưởng tái chế pin đạt chuẩn châu Âu giúp tái sử dụng, thu hồi kim loại quý, giảm thiểu rủi ro môi trường và phát triển chuỗi giá trị công nghiệp xanh...

Đại diện HIDS cho biết lượng pin thải sau chuyển đổi sẽ rất lớn, tiềm ẩn nhiều rủi ro môi trường nên cần có giải pháp kiểm soát và xử lý hiệu quả. Hiện nay, Việt Nam đã có nhà máy sản xuất pin xe điện đặt tại Hà Tĩnh, với quy mô đầu tư hơn 6.000 tỉ đồng và đã ký kết hợp tác với Li-Cycle (doanh nghiệp hàng đầu thế giới trong lĩnh vực tái chế pin).

Việc ký kết này bao gồm các giải pháp cung ứng và tái chế pin, đồng thời mở ra khả năng đầu tư hệ thống tái chế tại Việt Nam trong tương lai, khi lượng pin bắt đầu hết vòng đời sử dụng. Trong trường hợp không đầu tư tại chỗ, đối tác Li-Cycle có thể áp dụng công nghệ xử lý pin điện tại khu vực Đông Nam Á hoặc toàn cầu.

TP.HCM hướng tới mục tiêu xây trung tâm tái chế pin xe điện (Ảnh minh họa: HH).

Hiện nay, công nghệ tái chế pin đã phát triển mạnh, cho phép thu hồi đến 90 - 95% vật liệu trong pin, thu hút sự quan tâm đầu tư của cả nhà nước lẫn doanh nghiệp. Bên cạnh đó, giải pháp kéo dài tuổi thọ và "vòng đời thứ hai" của pin điện cũng đang được chú trọng. Đối với đề án chuyển đổi 400.000 tài xế công nghệ sang xe điện, HIDS đề xuất xây dựng trung tâm tái chế pin với công suất khoảng 3.000 tấn/năm, có khả năng thu hồi đến 95% kim loại quý. Để hiện thực hóa mục tiêu này, TP.HCM sẽ xem xét các cơ chế hỗ trợ như cho vay ưu đãi hoặc sử dụng quỹ bảo vệ môi trường để tài trợ cho các dự án đạt tiêu chuẩn kỹ thuật.

Đề án chuyển đổi xe của TP.HCM tập trung chủ yếu vào khoảng 400.000 shipper và tài xế xe ôm công nghệ. Theo khảo sát, đây là nhóm có mức phát thải khí nhà kính cao nhất, với quãng đường di chuyển trung bình hằng ngày từ 80 - 120 km, cao gấp 3 - 4 lần so với người dân thông thường.

Dự kiến từ tháng 1/2026, TP.HCM sẽ bắt đầu áp dụng các chính sách ưu đãi, đồng thời ngừng cấp mới phù hiệu (ngừng ký hợp đồng mới) cho tài xế xe máy xăng tham gia các nền tảng gọi xe công nghệ. Những tài xế đã đăng ký trước thời điểm này vẫn được tiếp tục hoạt động nhưng cần có lộ trình chuyển đổi sang xe điện.

Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định các đơn vị sản xuất pin phải đóng phí tái chế. Tuy nhiên, nếu doanh nghiệp tự xây dựng nhà máy tái chế đạt chuẩn, họ có thể được nợ lại khoản phí này nhưng phải chịu trách nhiệm thu gom và xử lý pin sau sử dụng. Các đơn vị không trực tiếp sản xuất vẫn phải đóng phí môi trường để Nhà nước dùng nguồn này hỗ trợ cho các cơ sở tái chế đạt chuẩn.

HIDS cũng đề xuất Sở Khoa học và Công nghệ phối hợp với Sở Công Thương TP.HCM sớm xây dựng kế hoạch chi tiết cho việc thu gom, xử lý pin cũ đồng thời áp dụng tiêu chuẩn kỹ thuật ngay từ đầu để đảm bảo quy trình minh bạch và được giám sát chặt chẽ.../.

Đức Thuận

Tin nổi bật