Đắk Lắk phát triển chuỗi liên kết trong sản xuất cà phê

TMO - Tỉnh Đắk Lắk đang đẩy mạnh sản xuất cà phê theo hướng xây dựng chuỗi liên kết từ người dân, hợp tác xã và doanh nghiệp để bảo đảm ngành hàng sản xuất tập trung, nâng cao chất lượng, có chứng nhận, ứng dụng công nghệ cao...  

Đắk Lắk được mệnh danh là “Thủ phủ cà phê của cả nước” và theo định hướng phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, cây cà phê được xác định là cây thế mạnh, cây chủ lực. Tổng sản lượng cà phê năm 2024 đạt hơn 535.000 tấn, giá trị kim ngạch xuất khẩu đạt hơn 915 triệu USD, đóng góp hơn 55% kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của tỉnh. Ngành cà phê của tỉnh đã và đang tạo việc làm ổn định cho khoảng 300.000 người trực tiếp sản xuất và gần 200.000 người có liên quan đến chế biến, tiêu thụ sản phẩm cà phê.

Tuy nhiên, ngành cà phê Đắk Lắk còn một số tồn tại như: sản xuất cà phê tiềm ẩn nhiều rủi ro do tác động của biến đổi khí hậu, thị trường tiêu thụ không ổn định; gần 90% diện tích và sản lượng cà phê là thuộc về các hộ nông dân; 90% sản lượng vẫn xuất khẩu dưới dạng thô, giá trị gia tăng thấp trong khi các thương hiệu cà phê nội địa vẫn loay hoay tìm chỗ đứng trên thị trường quốc tế. Để phát triển cây cà phê bền vững, những năm qua nhiều doanh nghiệp (DN), hợp tác xã (HTX) trên địa bàn tỉnh đã mở rộng liên kết vùng trồng với các nông hộ để trồng, sản xuất cà phê chất lượng cao, từ đó tăng thu nhập cho người dân tại địa phương.

Tỉnh Đắk Lắk đang đẩy mạnh sản xuất cà phê theo hướng xây dựng chuỗi liên kết. 

Trên địa bàn TP.Buôn Ma Thuột, HTX Nông nghiệp, dịch vụ công bằng Ea Tu là đơn vị tiên phong trong xây dựng chuỗi liên kết với các hộ nông dân để sản xuất cà phê bền vững, đạt các tiêu chuẩn quốc tế. Đến nay, HTX đã liên kết với 200 nông dân để chế biến cà phê chất lượng cao, đưa sản phẩm đến với các cuộc thi cà phê đặc sản của Việt Nam và thế giới. Thông qua hoạt động liên kết, xúc tiến thương mại, các sản phẩm của HTX đã được nhiều khách hàng ở các nước như: Hà Lan, Nhật Bản, Thụy Sĩ, Anh, Pháp…

Ông Phạm Tuấn (buôn Ko Tam, xã Ea Tu, TP.Buôn Ma Thuột), thành viên HTX Ea Tu cho biết: "Trước đây, gia đình tôi chỉ trồng đơn canh cây cà phê trên diện tích 1ha, mỗi năm thu được 4-5 tấn cà phê. Thời tiết ngày càng khắc nghiệt, vườn cà phê liên tục bị sâu bệnh, cây suy yếu, năng suất giảm. Bên cạnh đó, giá cả thị trường lại bấp bênh, nguồn thu nhập của gia đình không đảm bảo. Tham gia HTX Ea Tu năm 2018, gia đình tôi trồng xen canh nhiều loại cây trên cùng 1ha và thực hiện quy trình sản xuất theo hướng bền vững, từ đó, từng bước cải thiện thu nhập. Trung bình mỗi năm, gia đình tôi thu nhập từ 150-200 triệu đồng". 

Tham gia HTX Ea Tu trồng xen canh sầu riêng, hồ tiêu trong vườn cà phê trên diện tích 3,4ha cũng giúp gia đình bà H’Yiam Mam, ở buôn Ko Tam có nguồn thu nhập hơn 300 triệu đồng/năm. Bà H’Yiam Mam cho biết, trước đây, gia đình bà chủ yếu sử dụng phân hóa học để bón cho cây cà phê, cây trồng giảm sức đề kháng, dễ bị sâu bệnh tấn công. Từ khi tham gia HTX, được hướng dẫn về sản xuất nông nghiệp hữu cơ, diện tích canh tác cà phê của gia đình cho năng suất ổn định hơn. 

Để phát triển bền vững, nâng cao giá trị sản phẩm, HTX Ea Tu đã xây dựng thương hiệu Ea Tu cà phê nhằm mở rộng sản xuất các loại sản phẩm gồm: Cà phê bột đặc sản Robusta, cà phê Robusta và Arabica (R&A). Hai sản phẩm này đã được UBND tỉnh Đắk Lắk cấp Giấy chứng nhận OCOP 4 sao và chứng nhận sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp tỉnh vào năm 2023. 

Nhiều doanh nghiệp, hợp tác xã trên địa bàn tỉnh đã mở rộng liên kết vùng trồng với các nông hộ để trồng, sản xuất cà phê chất lượng cao. 

Trên địa bàn huyện Cư M’gar, HTX Nông nghiệp, dịch vụ Công Bằng Ea Kiết, xã Ea Kiết  đã xây dựng được mối liên kết sản xuất có tính bền chặt, đạt hiệu quả cao. Cụ thể, hằng năm, HTX đã cung cấp hơn 700 tấn cà phê cho công ty liên kết để sản xuất, chế biến cà phê theo tiêu chuẩn Fairtrade (FLO).

Đến nay HTX có 97 thành viên và liên kết với 150 hộ dân sản xuất cà phê, phát triển vùng nguyên liệu 441 ha, trong đó có 161 ha được chứng nhận FLO, sản lượng đạt trên 5.000 tấn/năm (bao gồm cà phê chứng nhận, cà phê phân loại, cà phê bột). Nếu như thời điểm năm 2011, bình quân thu nhập của các thành viên HTX là 25 - 30 triệu đồng/ha, thì đến năm 2023 đã tăng lên hơn 50 triệu đồng/ha. 

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường, hiện Đắk Lắk có đến 70 - 80% diện tích cà phê được sản xuất theo các tiêu chuẩn chất lượng trong nước và thế giới. Đắk Lắk có khoảng 51 HTX cà phê có liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm với DN. Để thu mua hàng hóa của người dân trên địa bàn với số lượng lớn và chất lượng sản phẩm tốt, an toàn, các DN chủ động liên kết với các HTX ký kết hợp đồng tiêu thụ sản phẩm. 

Trong liên kết, doanh nghiệp có trách nhiệm đưa ra yêu cầu về chất lượng và số lượng sản phẩm, tìm kiếm thị trường tiêu thụ, hỗ trợ đầu tư, hướng dẫn kỹ thuật sản xuất; các HTX là cầu nối có trách nhiệm gắn kết thành viên HTX với DN thực hiện đúng các cam kết đã thỏa thuận. Đây là mô hình liên kết mang lại hiệu quả kinh tế cao, góp phần tăng năng suất, chất lượng sản phẩm, giải quyết việc làm cho người lao động, bảo đảm đầu ra ổn định, nâng cao đời sống cho người dân. Đồng thời, góp phần thực hiện tái cơ cấu ngành nông nghiệp của tỉnh, bảo đảm phát triển bền vững./.

Thu Vân