TMO - Để nâng cao giá trị kinh tế rừng, TP. Đà Nẵng đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu cây lâm nghiệp, ưu tiên những giống cây có năng suất và khả năng thích ứng cao, góp phần ổn định sinh kế cộng đồng.

Hiện nay, TP.Đà Nẵng đang triển khai mạnh mẽ việc chuyển đổi cơ cấu cây lâm nghiệp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng đất rừng và tạo sinh kế ổn định cho người dân vùng gần rừng. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng tác động sâu rộng, việc lựa chọn những giống cây chịu hạn tốt, có giá trị kinh tế cao và phù hợp với điều kiện sinh thái địa phương trở thành yêu cầu cấp thiết.

Thành phố đẩy mạnh trồng rừng gỗ lớn, mở rộng diện tích cây bản địa và khuyến khích mô hình trồng rừng kết hợp dược liệu, chăn nuôi dưới tán rừng. Các chương trình hỗ trợ kỹ thuật, cấp giống, hướng dẫn quy trình chăm sóc cũng được triển khai đồng bộ, giúp người dân nâng cao năng suất và giảm chi phí sản xuất.

Bên cạnh đó, Đà Nẵng tăng cường ứng dụng công nghệ trong quản lý rừng, giám sát sinh trưởng cây trồng, tạo cơ sở khoa học cho hoạch định chính sách lâm nghiệp. Việc chuyển đổi cơ cấu cây lâm nghiệp không chỉ góp phần nâng cao giá trị kinh tế mà còn giúp cải thiện độ che phủ rừng, bảo vệ nguồn nước và giảm nguy cơ sạt lở, hướng tới phát triển hài hòa giữa kinh tế và môi trường. Theo chia sẻ của người dân thôn Xuân Hòa (xã Quế Phước), với 3ha rừng keo, trồng từ năm 2010 đến nay, mỗi chu kỳ khai thác 5 năm mang lại thu nhập khoảng 150 - 200 triệu đồng. Nguồn thu từ trồng keo ổn định, không lo mất trắng như trồng hoa màu hay chăn nuôi.

Theo thống kê, xã Quế Phước hiện có hơn 3.000ha rừng sản xuất, chủ yếu là keo lai và keo tai tượng. Loài cây này từng được xem là cây thoát nghèo của vùng đất dốc nghèo dinh dưỡng.

Tuy nhiên, sau nhiều năm khai thác liên tục, những hạn chế bắt đầu lộ rõ. Cứ 4 - 5 năm, người dân lại khai thác, đốt thực bì để trồng lại. Cách làm này khiến đất bạc màu, hệ sinh thái rừng bị phá vỡ, rừng mất khả năng phòng hộ, dễ sạt lở khi mưa lớn. Tại các xã thuộc huyện Nông Sơn cũ, chính quyền địa phương đã từng triển khai một số dự án trồng rừng gỗ lớn, nhưng do diện tích thí điểm nhỏ, người dân chưa mặn mà nên hiệu quả chưa cao.

Phần lớn hộ dân chọn quay lại trồng keo ngắn ngày để có nguồn thu nhanh. Ở xã Nông Sơn hiện nay, tỷ lệ người dân sống bằng nghề rừng chiếm gần 60% dân số. Toàn xã có hơn 4.700ha đất rừng sản xuất, chủ yếu trồng keo. Mặc dù chính quyền địa phương đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, khuyến khích người dân tham gia các mô hình trồng rừng gỗ lớn, song việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng vẫn còn chậm.

Địa hình dốc, giao thông khó khăn, bão lũ thường xuyên, trong khi giá gỗ lớn chưa ổn định khiến người dân e dè. Lánh đạo UBND xã Nông Sơn cho rằng, để thay đổi cơ cấu cây trồng lâm nghiệp, trước hết phải thay đổi tư duy của người trồng rừng.

Việc chuyển đổi cơ cấu cây lâm nghiệp phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng góp phần tạo kinh tế hiệu quả hơn cho người dân Đà Nẵng. (Ảnh: MD).

Địa phương đang tập trung khuyến khích phát triển cây dó bầu nhằm hình thành vùng nguyên liệu phục vụ làng nghề trầm hương, tạo hướng đi mới cho kinh tế nông lâm nghiệp. Nếu trước đây, người dân chỉ trồng keo để bán gỗ dăm, thì nay, chính quyền vận động chuyển sang cây có giá trị cao hơn, kết hợp trồng dược liệu dưới tán rừng.

Làm được như vậy vừa giữ được đất, vừa tăng thu nhập, lại bảo vệ môi trường sinh thái. Trong khi đó, xã Quế Phước xác định, để phát triển rừng bền vững cần có sự liên kết 3 bên, giữa người dân, doanh nghiệp và chính quyền.

Lãnh đạo UBND xã cho biết, địa phương đang kêu gọi doanh nghiệp liên kết với người dân trồng rừng gỗ lớn, hướng đến khai thác rừng đa mục đích, vừa có gỗ, vừa kết hợp du lịch sinh thái, tín chỉ carbon và trồng cây dược liệu dưới tán rừng. Muốn làm được, phải có dự án thí điểm mang tính đột phá để người dân thấy hiệu quả thật sự. Quế Phước đang đánh giá lại lập địa từng khu vực, phân vùng trồng phù hợp theo độ dốc, đất dưới 15% dành cho cây ngắn ngày, còn trên 15% thì ưu tiên cây lâu năm.

Cùng với đó, địa phương tiếp tục tuyên truyền sâu rộng, hướng dẫn kỹ thuật, đồng thời hỗ trợ vay vốn ưu đãi để người dân mạnh dạn chuyển đổi. Trong giai đoạn tới, Quế Phước sẽ phối hợp với các đơn vị khoa học tổ chức lớp tập huấn về kỹ thuật trồng rừng FSC - chứng chỉ quản lý rừng bền vững, hướng tới việc bán tín chỉ carbon, góp phần tăng giá trị rừng và thu nhập cho người dân.

Khi rừng trở thành tài sản thật sự có giá trị, người dân sẽ có ý thức hơn trong việc giữ rừng, trồng rừng và khai thác hợp lý. Bên cạnh đó, Sở Nông nghiệp và Môi trường Đà Nẵng đang lấy ý kiến dự thảo Nghị quyết HĐND thành phố về chính sách phát triển rừng trồng nguyên liệu gỗ lớn giai đoạn 2026 - 2030. Theo dự thảo, chủ rừng trồng rừng nguyên liệu gỗ lớn (trừ keo và bạch đàn) sẽ được hỗ trợ một lần 54 triệu đồng/ha/chu kỳ, bao gồm chi phí giống, phân bón và nhân công trồng, chăm sóc.

Ngoài ra, được hỗ trợ bảo vệ rừng 500 nghìn đồng/ha/năm từ năm thứ 6 đến năm thứ 10 và 180 nghìn đồng/ha/chu kỳ cho việc cấp mã số vùng trồng. Chủ rừng chuyển hóa từ rừng trồng gỗ nhỏ sang gỗ lớn được hỗ trợ 20 triệu đồng/ha/chu kỳ cùng các khoản tương tự về bảo vệ, cấp mã số vùng trồng và kỹ thuật.

Dự thảo cũng bổ sung chính sách hỗ trợ tín dụng đầu tư, giúp người dân tiếp cận vốn vay ưu đãi, mở rộng quy mô rừng sản xuất. Trong bối cảnh hiện nay, việc tập trung chuyển đổi cơ cấu cây lâm nghiệp đang mở ra hướng đi mới cho Đà Nẵng trong phát triển kinh tế rừng gắn với mục tiêu sinh kế bền vững.

Những nỗ lực lựa chọn cây trồng phù hợp, mở rộng rừng gỗ lớn và ưu tiên giống cây bản địa sẽ xây dựng ngành lâm nghiệp hiện đại, thích ứng với biến đổi khí hậu. Khi người dân được tiếp cận nguồn giống chất lượng, quy trình kỹ thuật và cơ chế hỗ trợ đồng bộ, hiệu quả sản xuất được nâng lên rõ rệt, tạo thu nhập ổn định và giảm phụ thuộc vào khai thác tự nhiên. Đồng thời, việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng còn góp phần khôi phục hệ sinh thái rừng, bảo vệ đất và nước, qua đó tăng cường khả năng phòng hộ của rừng đối với thiên tai.

Khánh An