TMO - Quá trình chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng và nhu cầu thị trường đang mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt cho xã Muổi Nọi (tỉnh Sơn La). Việc mạnh dạn thay thế những giống cây, con truyền thống năng suất thấp bằng các loại có giá trị kinh tế, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân vùng cao.

Xã Muổi Nọi được thành lập trên cơ sở sáp nhập các xã: Muổi Nọi, Bon Phặng, Bản Lầm; có tổng diện tích tự nhiên hơn 128 km2, quy mô dân số 15.633 người. Tại xã Muổi Nọi, việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi đang phát huy hiệu quả tích cực, góp phần nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống cho người dân địa phương. Những năm trước đây, người dân chủ yếu canh tác ngô, lúa trên đất dốc, năng suất thấp, hiệu quả kinh tế không cao.

Nhờ sự hỗ trợ của chính quyền và ngành nông nghiệp, xã đã đẩy mạnh tuyên truyền, vận động bà con chuyển sang trồng các loại cây ăn quả như xoài, mận hậu, bơ và cây dược liệu; đồng thời phát triển chăn nuôi bò, dê, gia cầm theo hướng bán chăn thả, áp dụng kỹ thuật mới.

Nhiều hộ đã mạnh dạn đầu tư hệ thống tưới nhỏ giọt, xây dựng chuồng trại kiên cố và liên kết tiêu thụ sản phẩm với doanh nghiệp, HTX. Nhờ đó, giá trị thu nhập trên cùng diện tích canh tác tăng gấp 2–3 lần so với trước. Mô hình chuyển đổi không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế mà còn góp phần bảo vệ đất đai, chống xói mòn, giảm áp lực lên rừng và hướng đến sản xuất nông nghiệp bền vững tại địa phương miền núi nhiều khó khăn này.

Đại diện bản Bó Nguồng, cho biết, trước kia, nhân dân chủ yếu là trồng ngô, sắn, cuộc sống gặp nhiều khó khăn. Năm 2007, xã triển khai thí điểm đưa cây cà phê vào trồng, nhờ hợp đất, khí hậu, cây phát triển tốt, đầu ra sản phẩm ổn định, mang lại nguồn thu nhập cho nhân dân. Bên cạnh đó, Chi bộ, Ban quản lý bản tập trung tuyên truyền, vận động nhân dân trồng các loại cây ăn quả xen cây cà phê.

Đến nay, bản có 85 ha cà phê, 44 ha cây ăn quả các loại; kết hợp nuôi gia súc, gia cầm. Nhiều hộ đã thoát nghèo và có cuộc sống khá giả, bản chỉ còn 35 hộ nghèo. Còn tại bản Buống Khoang, nhiều hộ dân cũng mạnh dạn thay đổi các phương thức canh tác, chăn nuôi sang hướng hiện đại. Đơn cử, tại hộ gia đình ông Lò Văn Sương, chuồng nuôi được bố trí một khu riêng biệt, chất thải được xử lý đảm bảo vệ sinh môi trường.

Hiện nay người dân xã Muổi Nọi đã biết xử lý chất thải của vật nuôi để đảm bảo vệ sinh môi trường.

Người dân cho biết, sau khi đi tham quan các mô hình kinh tế hiệu quả trong và ngoài xã, năm 2017, gia đình vay 50 triệu đồng của tổ chức tín dụng, đầu tư xây dựng chuồng nuôi nhốt bò. Quá trình chăn nuôi, được cán bộ thú y xã hướng dẫn về kỹ thuật chăm sóc, phòng chống dịch bệnh. Đến nay, gia đình có 20 con bò; thâm canh 2 ha cà phê trồng xen canh cây mận hậu; mỗi năm cho thu nhập hơn 100 triệu đồng.

Trước thời điểm sáp nhập, các xã đều đẩy mạnh tuyên truyền, vận động nhân dân chuyển đổi cơ cấu cấy trồng, vật nuôi; chỉ đạo các tổ chức đoàn thể triển khai sâu rộng các phong trào “Nông dân sản xuất, kinh doanh giỏi”, “Phụ nữ giúp nhau phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo”, “Cựu chiến binh giúp nhau giảm nghèo, làm kinh tế giỏi”...

Đến nay, nhân dân trong xã tập trung chăm sóc hơn 2.000 ha cây cà phê, gần 600 ha cây ăn quả; duy trì gần 100.000 con gia súc, gia cầm; quản lý, bảo vệ hơn 4.000 ha rừng. Ngoài ra, địa phương có gần 1.000 lao động đi làm việc tại các công ty, nhà máy ngoài tỉnh, thu nhập ổn định từ 5-10 triệu đồng/người/tháng.

Lãnh đạo UBND xã Muổi Nọi, thông tin: Thời điểm này, cùng với việc đảm bảo các điều kiện thực hiện vận hành bộ máy chính quyền 2 cấp, xã tập trung nắm tình hình nhu cầu, tâm tư, nguyện vọng của nhân dân; rà soát, đánh giá tiềm năng thế mạnh của từng địa bàn để có hướng phát triển kinh tế phù hợp, hiệu quả hơn.

Bên cạnh đó, xã tập trung ứng dụng khoa học kỹ thuật vào canh tác theo hướng hữu cơ, sạch, an toàn. Sử dụng hiệu quả các nguồn vốn từ các chương trình, dự án hỗ trợ nhân dân chuyển đổi diện tích kém hiệu quả sang trồng cây cà phê, cây ăn quả. Vận động thành lập HTX, liên kết sản xuất theo quy trình VietGAP, bao tiêu sản phẩm; nhân rộng các mô hình kinh tế hiệu quả, quan tâm giải quyết việc làm cho người lao động.

Hiệu quả từ chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi tại xã Muổi Nọi cho thấy hướng đi đúng đắn trong phát triển nông nghiệp gắn với điều kiện thực tế địa phương. Không chỉ dừng lại ở việc thay đổi cơ cấu sản xuất, người dân Muổi Nọi còn từng bước tiếp cận khoa học kỹ thuật, áp dụng công nghệ tưới hiện đại, chăn nuôi an toàn sinh học và đẩy mạnh liên kết tiêu thụ sản phẩm. Đây là yếu tố quan trọng tạo nên sự chuyển biến bền vững, tránh tình trạng được mùa mất giá, được giá mất mùa.

Từ thực tế Muổi Nọi, có thể thấy rằng chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi không chỉ là giải pháp kinh tế mà còn góp phần bảo vệ tài nguyên đất. Mô hình này cần được nhân rộng, gắn với quy hoạch vùng sản xuất hợp lý, hỗ trợ kỹ thuật và đầu ra ổn định để phát huy hiệu quả lâu dài.

Thu Thuý