Ứng dụng công nghệ số để giảm thiệt hại từ thiên tai

TMO - Việc tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ, đẩy mạnh chuyển đổi số trong công tác phòng và chống thiên tai là một trong những hướng đi được quan tâm nhằm giảm thiểu đến mức thấp nhất thiệt hại về người và tài sản.

Kế hoạch thực hiện Chiến lược quốc gia phòng, chống thiên tai đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã nhấn mạnh việc nghiên cứu, ứng dụng công nghệ theo dõi giám sát thiên tai, quản lý vận hành công trình phòng chống thiên tai là điều quan trọng và tất yếu.

Những năm trở lại đây, nhiều tiến bộ khoa học công nghệ (KHCN) đã được ứng dụng vào hoạt động để chuyển đổi số công tác dự báo, cảnh báo thiên tai như mạng lưới quan trắc khí tượng thủy văn tự động (máy đo gió, máy đo khí áp, máy đo độ ẩm,...); thành lập các trung tâm thu nhận, xử lý, tính toán và ra bản tin cảnh báo mưa lớn có khả năng gây lũ quét; xây dựng bản đồ số hóa hệ thống công trình đê điều, hồ đập, bản đồ ngập lụt do nước dâng cho khu vực ven biển khi có tình huống bão mạnh và siêu bão đổ bộ;...

Ứng dụng “Phòng chống thiên tai Việt Nam” trên nền tảng Zalo giúp người dân trên cả nước nâng cao năng lực chủ động ứng phó với thiên tai. 

Trong bối cảnh thời đại số, công tác ứng dụng các nền tảng công nghệ nhằm nâng cao kỹ năng chủ động phòng chống thiên tai cũng được nhiều cơ quan chức năng quan tâm thực hiện. Từ năm 2020, Ban chỉ đạo Quốc gia Phòng chống thiên tai đã ứng dụng nền tảng Zalo để thông tin đến người dân trên cả nước về tình hình thời tiết và diễn biến thiên tai. Sau gần 3 năm hoạt động, trang Zalo OA “BCĐ Quốc gia Phòng chống thiên tai” có hơn 311.000 người theo dõi, mỗi năm gửi hơn 120 triệu tin nhắn đến các vùng bị thiên tai trên khắp cả nước.

Mới đây, Ban chỉ đạo Quốc gia về Phòng, chống thiên tai đã phối hợp cùng Quỹ Nhi đồng Liên hiệp quốc (UNICEF) phát hành mini app “Phòng chống thiên tai Việt Nam” trên nền tảng Zalo. Đây được xem là sản phẩm ứng dụng thiết thực, giúp người dân trên cả nước nâng cao năng lực chủ động ứng phó với thiên tai. Trong tình huống khẩn cấp, bị cô lập và cần hỗ trợ, hoặc cần phản ánh diễn biến bất thường của tình hình thiên tai, người dân chỉ cần truy cập vào mini app trên Zalo để kết nối nhanh chóng với chính quyền địa phương và được ứng cứu, hỗ trợ nhanh chóng.

Bên cạnh đó, mini app “Phòng chống thiên tai Việt Nam” cũng góp phần nâng cao năng lực chủ động ứng phó thiên tai cho người dân thông qua tính năng “Tìm hiểu thiên tai”. Với hướng dẫn chi tiết, hình ảnh sinh động, dễ ghi nhớ, người dùng mini app sẽ được cập nhật kiến thức về dấu hiệu nhận biết các loại hình thiên tai, kỹ năng cần thiết để ứng phó trước, trong và sau mỗi loại hình thiên tai như bão, giông lốc, lũ, sạt lở, hạn hán,... Việc có thêm những kênh tuyên truyền nhanh chóng cũng đồng thời hỗ trợ phía người dân trong phòng chống thiên tai. Nhiều năm qua, công tác tuyên truyền thường xuyên, kịp thời trên các phương tiện thông tin đại chúng đã góp phần nâng cao ý thức chủ động của người dân về việc tiếp nhận thông tin về tình hình thời tiết và rủi ro thiên tai.

Các trạm đo mưa tự động cung cấp dữ liệu cho công tác phòng chống thiên tai. 

Tại tỉnh Thanh Hóa, để thực hiện hiệu quả công tác phòng chống thiên tai, Sở NN&PTNT đã ứng dụng kết nối hệ thống camera giám sát mực nước sông, hồ và trạm đo mưa tự động để phục công tác chỉ đạo, điều hành Cụ thể, đã lắp đặt trên địa bàn tỉnh 145 trạm đo mưa tự động ứng dụng công nghệ cao, tự động báo số liệu mưa theo giờ, đồng thời cập nhật số liệu trực tuyến lên các website (Website của Tổng cục Khí tượng Thủy văn, Vrain) để dễ dàng khai thác, sử dụng. 

Ngoài ra, địa phương này đã lắp đặt hệ thống quan trắc cảnh báo sớm lũ ống, lũ quét và sạt lở đất, bao gồm 15 trạm đo mưa tự động thu thập các số liệu tại 15 xã thuộc 3 huyện Mường Lát, Quan Sơn, Quan Hóa để truyền về trung tâm xử lý, tính toán các khả năng gây lũ ống, lũ quét và sạt lở đất; 3 trạm thông tin báo bão và bắn pháo hiệu phục vụ công tác cảnh báo sớm, tham mưu cho việc chỉ đạo điều hành ứng phó với thiên tai. Đồng thời, các website liên tục cập nhật lượng mưa theo thời gian thực giúp công tác tham mưu chỉ đạo, điều hành ứng phó thiên tai của Chi cục được sát đúng, hiệu quả. Ngoài ra, các website đều được tích hợp các tính năng số hóa, lưu trữ để tạo thành bộ cơ sở dữ liệu trong công tác PCTT.

Sở Tài nguyên và Môi trường cũng đã triển khai rộng rãi ứng dụng Vrain (truy cập trực tiếp trên trình duyệt hoặc qua App trên các thiết bị di động thông minh) đến các cơ quan, đơn vị, các cấp chính quyền địa phương và toàn thể người dân biết, theo dõi và chủ động các biện pháp phòng, tránh phù hợp. Chi cục Thủy lợi tỉnh Thanh Hóa đã trang bị hệ thống camera giám sát mực nước sông, hồ được lắp đặt tại 9 vị trí quan trọng trên địa bàn để theo dõi mực nước sông và diễn biến công trình đê điều. Hệ thống camera được kết nối và truyền tải tín hiệu qua cổng website, ứng dụng hỗ trợ xem camera được kết nối 24/24 với hệ thống máy tính quản lý của văn phòng và các thiết bị di động kết nối được internet.

Thùy Vân