Quảng Trị: Áp dụng IPHM, hướng tới nền nông nghiệp thông minh

TMO -  Việc ứng dụng IPHM trên các loại cây chủ lực giúp tỉnh Quảng Trị nâng cao hiệu quả sản xuất, giảm phụ thuộc vào vật tư nông nghiệp, mở hướng đi mới cho nông nghiệp thông minh.

Áp dụng mô hình IPHM vào sản xuất nông nghiệp nhằm nâng cao giá trị và sức cạnh tranh của các cây trồng chủ lực được xem là giải pháp tối ưu giúp Quảng Trị chuyển đổi từ phương thức canh tác truyền thống sang hướng nông nghiệp thông minh, tiết kiệm tài nguyên và tăng hiệu quả kinh tế.

Việc ứng dụng IPHM giúp nông dân giảm lượng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật nhờ quản lý tổng hợp dịch hại, đồng thời nâng cao khả năng chống chịu sâu bệnh của cây trồng.

Các mô hình thí điểm bước đầu cho thấy năng suất tăng ổn định, chất lượng nông sản cải thiện rõ rệt, chi phí đầu vào giảm từ 10–20%. Quảng Trị cũng chú trọng đào tạo kỹ thuật, hướng dẫn nông dân tiếp cận công nghệ mới; đồng thời phối hợp doanh nghiệp trong tiêu thụ sản phẩm đạt tiêu chuẩn an toàn. IPHM được kỳ vọng trở thành hướng đi chiến lược trong tái cơ cấu ngành nông nghiệp của tỉnh. IPHM là phương thức quản lý tổng hợp dựa trên sự cân bằng của hệ sinh thái nông nghiệp, giúp người dân nhận diện sớm dịch hại, điều tiết dinh dưỡng hợp lý, tăng cường sử dụng phân hữu cơ, chế phẩm sinh học và các biện pháp canh tác tự nhiên thay thế hóa chất.

Nhờ đó, cây trồng sinh trưởng khỏe, năng suất ổn định, chi phí đầu vào giảm đáng kể, đồng thời giữ độ phì nhiêu của đất và môi trường canh tác lâu dài. Đơn cử, tại xã Bến Quan, mô hình IPHM trên cây cam do Chi cục Trồng trọt và BVTV triển khai thực hiện sau hơn một năm đã mang lại nhiều tín hiệu tích cực.

Nhờ áp dụng quy trình chăm sóc khoa học, hạn chế tối đa thuốc BVTV và tăng cường sử dụng chế phẩm sinh học, người trồng cam không chỉ giảm chi phí sản xuất mà còn nâng cao chất lượng quả. Theo chia sẻ của người dân xã Bến Quan, áp dụng IPHM giúp vườn cam phát triển tốt hơn, ít sâu bệnh và giảm đáng kể chi phí vật tư. Bình quân mỗi vụ, người dân tiết kiệm được khoảng 20% chi phí mà năng suất vẫn tăng từ 10%-15%.

Quan trọng hơn, nông dân hiểu rõ hơn về cân bằng sinh thái và cách bảo vệ thiên địch trong vườn. Theo lãnh đạo Chi cục Trồng trọt và BVTV cho biết, mục tiêu của chương trình là giúp nông dân hiểu và làm chủ quy trình IPHM, xem đây là phương thức sản xuất bền vững, vừa giảm phụ thuộc vào hóa chất, vừa nâng cao hiệu quả kinh tế và bảo vệ môi trường.

Năm 2025, chi cục đã xây dựng 11 mô hình IPHM trên các nhóm cây trồng chủ lực như lúa, hồ tiêu, cây ăn quả và rau màu. Sự phối hợp chặt chẽ giữa chi cục và các địa phương giúp các giải pháp kỹ thuật tiếp cận trực tiếp người dân, tạo hiệu quả rõ rệt. Một số vùng sản xuất áp dụng IPHM đã giảm 25%-30% lượng thuốc trừ sâu, năng suất duy trì ổn định và sản phẩm đáp ứng tốt hơn các tiêu chuẩn an toàn, thuận lợi cho tiêu thụ.

Nhiều địa phương còn kết hợp truy xuất nguồn gốc, hướng tới hình thành chuỗi giá trị nông sản sạch, từng bước xây dựng thương hiệu cho nông sản địa phương. Cùng với các mô hình sản xuất, chi cục còn tổ chức 28 lớp tập huấn IPHM tại 28 xã, thu hút đông đảo cán bộ nông nghiệp và nông dân nòng cốt tham gia, góp phần hình thành mạng lưới cộng tác viên IPHM tại các vùng sản xuất tập trung.

Ứng dụng IPHM trên các cây trồng chủ lực như cây cam giúp người dân Quảng Trị giảm thiểu chi phí, hạn chế thuốc BVTV. (Ảnh: BHY). 

Đây là lực lượng hỗ trợ trực tiếp người dân áp dụng kỹ thuật, theo dõi đồng ruộng thường xuyên, phát hiện sớm sâu bệnh và phản ánh kịp thời diễn biến về cơ quan chuyên môn, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý cây trồng ngay từ cơ sở. Theo lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường (NN-MT), IPHM đã góp phần thay đổi nhận thức và tập quán canh tác của người sản xuất.

Khi hiểu rõ mối quan hệ giữa đất, nước, cây trồng và sâu bệnh, nông dân sẽ chủ động điều chỉnh các biện pháp kỹ thuật phù hợp, hướng đến sản xuất an toàn và nâng cao chất lượng nông sản. Đối với các cây trồng chủ lực của tỉnh như cà phê, hồ tiêu, cây ăn quả, lúa và rau màu, IPHM được xem là hướng đi có nhiều tiềm năng. Dù đạt nhiều kết quả tích cực, việc nhân rộng IPHM vẫn còn gặp không ít khó khăn như: Nông dân còn phụ thuộc vào vật tư hóa học, sản phẩm sinh học giá thành cao, công tác giám sát chưa đồng bộ hay đội ngũ cán bộ kỹ thuật cơ sở còn mỏng...

Để khắc phục, ngành TN-MT sẽ tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, tập huấn, từ đó hình thành mạng lưới hướng dẫn viên IPHM tại cộng đồng; đồng thời khuyến khích doanh nghiệp, hợp tác xã tham gia chuỗi cung ứng vật tư sinh học và bao tiêu sản phẩm. Ngoài ra, đơn vị cũng sẽ mở rộng thực hiện mô hình IPHM tại các vùng sản xuất hàng hóa tập trung; xây dựng cơ chế hỗ trợ vật tư sinh học, phân hữu cơ; tổ chức thêm các khóa tập huấn kỹ thuật và thúc đẩy liên kết tiêu thụ sản phẩm.

Ngành cũng tăng cường phối hợp giữa cơ quan quản lý, doanh nghiệp và nông dân nhằm hình thành chuỗi giá trị nông sản bền vững dựa trên nền tảng IPHM, hướng tới mục tiêu đến năm 2030 có trên 80% diện tích lúa, rau màu, cây ăn quả và dược liệu áp dụng IPHM; giảm 30% lượng thuốc BVTV và phân bón vô cơ; tăng hiệu quả kinh tế 15%-20% so với sản xuất thông thường; đồng thời bảo vệ môi trường nông thôn theo hướng xanh-sạch-an toàn.

IPHM là phương thức quản lý tổng hợp dựa trên sự cân bằng của hệ sinh thái nông nghiệp, giúp người dân nhận diện sớm dịch hại, điều tiết dinh dưỡng hợp lý, tăng cường sử dụng phân hữu cơ, chế phẩm sinh học và các biện pháp canh tác tự nhiên thay thế hóa chất.

Nhờ đó, cây trồng sinh trưởng khỏe, năng suất ổn định, chi phí đầu vào giảm đáng kể, đồng thời giữ độ phì nhiêu của đất và môi trường canh tác lâu dài. Việc đẩy mạnh ứng dụng IPHM trên cây trồng chủ lực đã mở ra cơ hội lớn để Quảng Trị xây dựng nền nông nghiệp thông minh, hiệu quả và thân thiện với môi trường.

Mô hình này không chỉ giúp nông dân giảm phụ thuộc vào vật tư nông nghiệp mà còn nâng cao chất lượng và giá trị nông sản, góp phần đáp ứng các tiêu chuẩn ngày càng khắt khe của thị trường. Qua những kết quả ban đầu, có thể thấy IPHM là hướng đi phù hợp trong bối cảnh ngành nông nghiệp cần chuyển đổi để thích ứng với biến đổi khí hậu, thiếu hụt lao động và áp lực cạnh tranh.

Khi IPHM được triển khai đồng bộ, Quảng Trị không chỉ nâng cao năng suất và chất lượng cây trồng mà còn tạo nền tảng vững chắc cho mục tiêu xây dựng nền nông nghiệp hiện đại, thông minh và bền vững. Đây sẽ là bước chuyển quan trọng trong quá trình tái cơ cấu nông nghiệp và phát triển kinh tế nông thôn của Quảng Trị.

Đức Chí