Triển khai hiệu quả phương án thu gom, xử lý chất thải

TMO - Nhằm kiểm soát, ngăn chặn nguy cơ ô nhiễm môi trường do rác thải ùn ứ, quá tải, UBND tỉnh Lào Cai yêu cầu các đơn vị chức năng, địa phương trên địa bàn tỉnh triển khai hiệu quả phương án thu gom, xử lý chất thải được thông qua tại Quy hoạch tỉnh Lào Cai thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Theo thống kê của ngành chức năng, lượng chất thải phát sinh trên địa bàn tỉnh chủ yếu từ các nguồn: Chất thải nông nghiệp, nông thôn; Chất thải rắn đô thị, xây dựng; Chất thải rắn công nghiệp; Chất thải rắn y tế. Trong đó, đối với chất thải nông nghiệp, nông thôn, khối lượng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh tại các khu vực nông thôn khoảng 246,33 tấn/ngày đêm. Khu vực này còn phát sinh lượng lớn chất thải chăn nuôi 3.882 tấn/ngày; tổng lượng nước thải chăn nuôi khoảng 9.121 m3/ngày đêm. Đa phần chất thải được xử lý qua các hầm biogas và tái sử dụng.

Theo thống kê tổng lượng chất thải rắn sinh hoạt tại các đô thị khoảng 201,98 tấn/ngày khối lượng; chất thải rắn xây dựng ước khoảng trên 63.150 tấn/năm (chỉ tính chất thải là vật liệu xây dựng đổ thải). Trong năm 2021, 2022, tỉnh triển khai thực hiện công tác thu gom, xử lý rác thải trên địa bàn tỉnh, trong đó bổ sung thêm 47 tuyến phố đô thị trên địa bàn các huyện, thị xã, thành phố để thực hiện thu gom, xử lý rác; tiếp tục duy trì các bãi rác đã được đầu tư nâng cấp, cải tạo đảm bảo hợp vệ sinh môi trường

Đối với nguồn chất thải rắn công nghiệp, khối lượng phát sinh  trên toàn tỉnh khoảng 8.160 tấn/ngày đêm, tập trung chủ yếu tại KCN Tằng Loỏng (7.738 tấn/ngày), thành phần chất thải rắn chủ yếu xỉ thải từ quá trình sản xuất phot pho; Gysp thải từ quá trình sản xuất phân bón, xỉ đồng từ quá trình luyện đồng, xỉ lò cao từ quá trình luyện gang thép...

Toàn tỉnh có 14 bệnh viện công lập tuyến tỉnh, huyện, thị xã; 152 trạm y tế xã, phường, thị trấn, 16 phòng khám đa khoa khu vực; 15 cơ sở y tế hệ dự phòng và 01 bệnh viện đa khoa tư nhân. Chất thải y tế chủ yếu tại các bệnh viện Đa khoa tuyến tỉnh (05 bệnh viện) và tuyến huyện (08 bệnh viện). Cơ bản tỷ lệ thu gom, xử lý chất thải nguy hại phát sinh trong hoạt động y tế được thu gom, phân loại và xử lý theo đúng quy định, tỷ lệ thu gom, xử lý đạt khoảng 100% lượng chất thải phát sinh. 

Tỉnh Lào Cai định hướng sau năm 2030, đầu tư xây dựng các nhà máy xử lý chất thải bằng công nghệ hiện đại trên địa bàn các huyện. Ảnh: BCT. 

Trong năm 2022, tỷ lệ thu gom, xử lý chất thải rắn sinh hoạt tại các khu vực đô thị tỉnh Lào Cai duy trì ở mức cao, đạt trên 95% và tại khu vực nông thôn là 80%.  Tỷ lệ phân loại chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn tỉnh đạt 62%. Thành phố Lào Cai, thị xã Sa Pa, thị trấn Bát Xát, huyện Bát Xát duy trì tỷ lệ phân loại bình quân đạt 75 - 95%. Các huyện Bảo Thắng, Mường Khương lệ phân loại đạt 75 - 80%. Trên địa bàn tỉnh có Nhà máy xử lý rác thải tại thành phố Lào Cai, 49 bãi chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt, 16 ga rác để tập trung rác thải, 1 lò đốt rác tại thị xã Sa Pa, 01 điểm đổ chất thải rắn xây dựng tại thành phố Lào Cai…

Dự báo đến năm 2025, dân số tỉnh Lào Cai khoảng 1,06 triệu người và đạt khoảng 1,13 triệu người vào năm 2030. Lượng chất thải sinh hoạt phát sinh dự báo đến năm 2025 khoảng 1.000 tấn/ngày và 1.169 tấn.ngày vào năm 2030. Lượng rác được thu gom bình quân 942 tấn/ngày vào năm 2025 và 1.169 tấn vào năm 2030. Vì vậy, để đảm bảo thu gom, xử lý rác đáp ứng các yêu cầu về bảo vệ môi trường ngoài việc duy trì, cải tiến công nghệ đối với các khu xử lý, bãi rác hiện có, đến năm 2030, tỉnh Lào Cai cần quy hoạch các khu xử lý rác thải cấp tỉnh và vùng huyện.

Quy hoạch tỉnh Lào Cai giai đoạn 2021-2030 tầm nhìn đến năm 2050 vừa được phê duyệt nhấn mạnh đến các mục tiêu môi trường bao gồm: Tỷ lệ thu gom rác thải sinh hoạt tại các đô thị đạt 97% vào năm 2030.  Tỷ lệ thu gom chất thải rắn sinh hoạt tại khu dân cư nông thôn tập trung đạt 95% vào năm 2030.  Tỷ lệ số xã đạt tiêu chí về môi trường trong xây dựng nông thôn mới đến năm 2030 đạt 90% Tỷ lệ số khu xử lý chất thải rắn sinh hoạt tập trung đáp ứng yêu cầu bảo vệ môi trường đạt 100% vào năm 2030. 100% chất thải nguy hại phát sinh được thu gom, tạm trữ và xử lý đáp ứng yêu cầu bảo vệ môi trường  Đến năm 2030, tỷ lệ dân số đô thị được cung cấp nước sạch đạt 100%; 100% dân số nông thôn được cấp nước sinh hoạt hợp vệ sinh...

Nhằm triển khai hiệu quả các mục tiêu trên, tỉnh Lào Cai cần triển khai hiệu quả phương án thu gom, xử lý chất thải rắn sinh hoạt theo định hướng của Quy hoạch tỉnh vừa được thông qua. Theo đó, địa phương này cần đầu tư xây dựng khu vực xử lý chất thải rắn sinh hoạt bằng công nghệ tiên tiến, kết hợp với tái chế chất thải rắn và chôn lấp hợp vệ sinh tại thành phố Lào Cai, khu vực các phường của thị xã Sa Pa. Chôn lấp hợp vệ sinh là công nghệ chính, kết hợp ủ sinh học, phân loại thu hồi các thành phần có khả năng tái chế để giảm thể tích. Khuyến khích áp dụng công nghệ bãi chôn lấp tuần hoàn.

Xây dựng 03 Khu liên hợp xử lý chất thải rắn quy mô lớn, gồm: Khu xử lý chất thải Đồng Tuyển (thành phố Lào Cai); Khu xử lý chất thải Tân An-Tân Thượng (huyện Văn Bàn); Khu xử lý chất thải rắn Xuân Quang (huyện Bảo Thắng). Đầu tư, nâng cấp cải tạo bãi rác Tòng Mòn, xã Đồng Tuyển-thành phố Lào Cai tiếp nhận và xử lý chất thải rắn sinh hoạt từ thành phố Lào Cai, thị trấn Bát Xát và Sa Pa diện tích 6,2 ha. Bãi rác trung tâm huyện Bảo Yên, Bản Mạ 2, xã Yên Sơn tiếp nhận chất thải rắn sinh hoạt từ thị trấn Phố Ràng, xã Bảo Hà, diện tích 14,9 ha; Khu xử lý rác tại xã Vĩnh Yên 5 ha; Đóng cửa bãi rác xã Lùng Phình, huyện Bắc Hà. Đóng cửa bãi rác bãi rác Bản Khoang, thị xã Sa Pa; Đầu tư xây dựng bãi rác mới dự kiến tại xã Tà Phìn, diện tích tối thiểu 5,5 ha... Định hướng sau năm 2030, đầu tư xây dựng các nhà máy xử lý chất thải bằng công nghệ hiện đại trên địa bàn các huyện. 

Đối với các khu xử lý chất thải công nghiệp tập trung cần xây dựng nhà máy xử lý chất thải công nghiệp thông thường và chất thải công nghiệp nguy hại tại KCN Tằng Loỏng. Quy hoạch xây dựng nhà máy xử lý chất thải công nghiệp nguy hại trên địa bàn tỉnh Lào Cai tại xã Phú Nhuận, huyện Bảo Thắng. Các khu xử lý chất thải có chức năng xử lý chất

Công tác quản lý chất thải y tế tuân thủ quy định tại Thông tư liên tịch 58/2015/TTLT-BYT-BTNMT ngày 31/12/2015 về Quản lý chất thải y tế và các quy chuẩn kỹ thuật quốc gia liên quan. Đối với thành phố Lào Cai: lựa chọn mô hình thu gom, xử lý chất thải y tế tập trung cấp thành phố. Chất thải y tế được thu gom và phân loại ngay tại cơ sở y tế, được tạm lưu giữ theo tiêu chuẩn (không quá 48h), được đơn vị thu gom rác thu gom về xử lý tại Khu liên hợp xử lý chất thải Đồng Tuyển.

Tỉnh Lào Cai đồng thời cải tạo, quy hoạch các bãi chôn lấp rác đảm bảo vệ sinh môi trường, kết hợp với huy động đầu tư xây dựng các Khu liên hợp xử lý chất thải rắn quy mô lớn. 

Triển khai quy hoạch các bãi chôn lấp rác thải xây dựng trên địa bàn các huyện, thị xã, thành phố, trong đó mỗi huyện, thị xã, thành phố quy hoạch ít nhất 01 điểm bãi chôn lấp rác thải xây dựng tập trung cấp huyện. Tại mỗi xã xác định ít nhất 01 bãi rác có diện tích dành riêng đổ thải vật liệu xây dựng. Thực hiện phân loại tại nguồn đối với chất thải xây dựng. Trong đó, đối với chất thải xây dựng nguồn gốc vô cơ: Xử lý chất thải xây dựng bằng công nghệ chôn lấp tại các bãi chôn lấp chất thải xây dựng tập trung cấp huyện hoặc tại bãi rác có diện tích dành riêng đổ thải vật liệu xây dựng. Xử lý chất thải xây dựng bằng cách nghiền, sàng để nghiền nát các chất thải xây dựng thành nhiều dạng kích thước khác nhau. Sản phẩm cho ra từ quá trình này có thể phục vụ cho việc xây dựng mới và nhiều mục đích khác. Đối với chất thải xây dựng nguồn gốc hữu cơ: Xử lý bằng phương pháp thiêu đốt khi chất thải không thể nghiền, tái chế và chôn lấp.

Hộ gia đình tại vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa khi tiến hành các hoạt động cải tạo hoặc phá dỡ công trình xây dựng phải thực hiện quản lý chất thải xây dựng theo hướng dẫn của chính quyền địa phương, thực hiện vận chuyển, đổ thải tại bãi rác có diện tích dành riêng đổ thải vật liệu xây dựng; Không được đổ chất thải ra đường, sông ngòi, suối, kênh và các nguồn nước mặt.

Cùng với những định hướng từ Quy hoạch tỉnh được phê duyệt, UBND tỉnh Lào Cai yêu cầu UBND các huyện, thị xã, thành phố rà soát nghiên cứu đề xuất đầu tư lò đốt rác để xử lý chất thải rắn sinh hoạt phát sinh tại các điểm, cụm xã. Việc đầu tư lò đốt rác phải đảm bảo đáp ứng các yêu cầu theo quy định Luật Bảo vệ môi trường 2020 và các quy định khác có liên quan. Rà soát, đánh giá đúng thực trạng hiệu quả công tác đầu tư, quản lý, quy trình vận hành đối với những bãi chôn lấp rác, lò đốt rác tập trung tại địa phương để kịp thời xử lý những vướng mắc, bất cập. Rà soát, điều chỉnh, bổ sung quy hoạch quản lý chất thải rắn, chất thải rắn xây dựng trên địa bàn. 

Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với các sở, ngành có liên quan; UBND các huyện, thị xã, thành phố nghiên cứu đề xuất, tham mưu UBND tỉnh ban hành cơ chế chính sách hỗ trợ thu gom, xử lý rác thải trên địa bàn tỉnh. Tiếp tục triển khai, hướng dẫn, tuyên truyền các quy định Luật Bảo vệ môi trường 2020. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc chấp hành các quy định pháp luật về bảo vệ môi trường các tổ chức, cá nhân có liên quan, kiên quyết xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về môi trường nói chung cũng như các vi phạm về thu gom, phân loại, xử lý rác thải.

Sở Giao thông vận tải, Sở Xây dựng rà soát, điều chỉnh quy hoạch quản lý chất thải rắn trên địa bàn tỉnh, trong đó quan tâm ưu tiên bố trí quỹ đất cho các huyện, thị xã, thành phố quy hoạch các bãi xử lý chất thải, ga rác. Việc điều chỉnh Quy hoạch cần phải tính đến nguồn lực, mang tính lâu dài, phù hợp với tốc độ phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Chủ trì, phối hợp với các sở: Tài chính, Tài nguyên và Môi trường; các đơn vị có liên quan, UBND các huyện, thị xã, thành phố tham mưu UBND tỉnh ban hành quy định giá cụ thể đối với dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt thay thế Quyết định số 51/2018/QĐ-UBND ngày 28/12/2018 của UBND tỉnh.

Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn triển khai hướng dẫn thực hiện các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật chuyên ngành thu gom bao gói thuốc bảo vệ thực vật phát sinh trong hoạt động sản xuất nông nghiệp; thu gom, xử lý chất thải chăn nuôi, phụ phẩm nông nghiệp tái sử dụng cho mục đích khác đáp ứng yêu cầu về bảo vệ môi trường. Chỉ đạo các phòng, đơn vị có liên quan chủ trì, phối hợp với UBND các huyện, thị xã, thành phố tăng cường công tác kiểm tra việc thực hiện các quy định bảo vệ môi trường trong các hoạt động quản lý, kinh doanh và sử dụng phân bón, hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật, chế biến thủy sản, chăn nuôi, giết mổ gia súc, gia cầm, chôn lấp, tiêu hủy động vật.

Thu Thủy