Tây Ninh: Quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp, phát triển nông nghiệp xanh

TMO - Để nâng cao khả năng phòng, chống sinh vật gây hại, tăng hiệu quả sản xuất, thời gian qua ngành nông nghiệp tỉnh Tây Ninh tích cực triển khai chương trình quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp (IPHM).

Vụ mùa năm nay, ông Nguyễn Văn Lự (xã Nhựt Tảo) có 1,8ha lúa áp dụng canh tác theo IPHM. Đây là năm thứ 3 gia đình ông áp dụng đồng bộ các biện pháp IPHM trên ruộng lúa. Thực tế khi triển khai, chỉ với một số biện pháp kỹ thuật cơ bản như sử dụng giống xác nhận, giảm lượng giống gieo sạ, bón phân cân đối đã mang lại hiệu quả rõ rệt.

Theo ông Lự: Ruộng lúa canh tác theo mô hình IPHM được sạ thưa hơn, sử dụng phân bón hữu cơ thay phân bón hóa học. Về phòng trừ sâu, bệnh, trước đây, cứ thấy lúa bị sâu, bệnh là ông phun thuốc bảo vệ thực vật, đến khi áp dụng chương trình IPHM, ông Lự học được cách điều tra, tính toán và chọn thời điểm phun phù hợp giúp tăng hiệu quả, giảm số lần phun, lúa thu hoạch cho năng suất cao. 

Mới đây, tại xã Thạnh Hóa, Trung tâm Trồng trọt và Bảo vệ thực vật phía Nam (Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật) vừa tổ chức tổng kết mô hình quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp trên cây lúa. Mô hình trình diễn được triển khai với diện tích 5 ha tại hộ ông Dương Văn Tài trong vụ Hè Thu 2025.

Mô hình triển khai song song với các lớp huấn luyện nông dân, lồng ghép kiến thức IPHM theo từng giai đoạn sinh trưởng của lúa giúp người dân nắm vững nguyên tắc canh tác an toàn, bền vững. Tham gia mô hình IPHM, nông dân được hướng dẫn phân tích hệ sinh thái đồng ruộng, nhận diện sinh vật gây hại và có ích, áp dụng biện pháp phòng trừ phù hợp. Ngoài kiến thức quản lý sâu bệnh, chương trình bổ sung nội dung mới về sức khỏe giống, sức khỏe đất, giảm thất thoát sau thu hoạch, liên kết sản xuất và yêu cầu kỹ thuật xuất khẩu. 

Nông dân được hướng dẫn kiến thức quản lý sâu bệnh, sức khỏe đất... khi tham gia mô hình IPHM (Ảnh minh họa). 

Kết quả sản xuất cho thấy, ruộng lúa áp dụng IPHM có mật độ sâu cuốn lá nhỏ và tỷ lệ dảnh bị sâu đục thân thấp hơn ruộng canh tác phổ thông (FP) nhờ sạ thưa, bón phân cân đối, giúp cây lúa thông thoáng. Mật số thiên địch trên ruộng IPHM cao gấp hơn 2 lần FP (57 - 79 con/m² so với 24 con/m2) nhờ không phun thuốc trừ sâu suốt vụ. Về bệnh hại, đạo ôn lá trên ruộng IPHM chỉ ở mức 5 - 7% so với 25 - 30% của FP; đạo ôn cổ bông 2% so với 15%; cháy bìa lá 1 - 1,9% so với 2 - 7%. Số bông/m² và số hạt chắc/bông cao hơn FP, năng suất tăng 0,35 tấn/ha. 

Nhờ giảm giống và thuốc bảo vệ thực vật, chi phí đầu tư ruộng IPHM thấp hơn FP 4,44 triệu đồng/ha, tổng thu tăng 2,27 triệu đồng/ha, lợi nhuận cao hơn 6,72 triệu đồng/ha. Thí nghiệm bón phân hữu cơ vi sinh kết hợp giảm đạm cho thấy cây lúa khỏe, ít sâu bệnh, năng suất ổn định, giảm chi phí và bảo vệ môi trường. 

Để tiếp tục nâng cao hiệu quả triển khai tỉnh, Tây Ninh đã ban hành Kế hoạch phát triển quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp đến năm 2030 trên địa bàn tỉnh. Qua đó, tăng cường sức khỏe cây trồng, nâng cao khả năng phòng, chống sinh vật gây hại và chống chịu tốt với điều kiện bất thuận của thời tiết, nâng cao hiệu quả sản xuất, bảo đảm an toàn thực phẩm và góp phần bảo vệ môi trường sinh thái, đa dạng sinh học.

Tây Ninh đặt mục tiêu đến năm 2030, phấn đấu trên 50% diện tích lúa, rau màu, cây ăn quả,…được áp dụng IPHM; lượng thuốc bảo vệ thực vật hóa học và lượng phân bón vô cơ giảm 30% và tăng hiệu quả kinh tế 15-20% so với sản xuất thông thường.

Phấn đấu khoảng 50-80% số xã (có sản xuất nông nghiệp tập trung) có đội ngũ nông dân nòng cốt, hiểu biết, có kỹ năng và ứng dụng hiệu quả IPHM, có khả năng hướng dẫn nông dân khác ứng dụng IPHM, đánh giá hiệu quả và phổ biến kết quả cho cộng đồng.  Phấn đấu trên 90% số xã, phường (có sản xuất nông nghiệp tập trung) thực hiện thu gom bao bì thuốc bảo vệ thực vật sau sử dụng đúng theo quy định.../.

Ngọc Lan