Áp dụng cơ giới hoá trong thu rơm rạ, tăng thu nhập cho nông dân

TMO - Việc đẩy mạnh áp dụng cơ giới hóa trong thu gom rơm rạ đang mở ra hướng đi mới cho sản xuất lúa tại tỉnh Đồng Tháp, không chỉ giảm chi phí, công lao động mà còn góp phần tăng 15% thu nhập, cải thiện đời sống cho nông dân.

Trong những năm gần đây, tỉnh Đồng Tháp đã tích cực thúc đẩy ứng dụng cơ giới hóa trong thu gom rơm rạ sau thu hoạch lúa, xem đây là giải pháp quan trọng nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất và tăng thu nhập cho nông dân. Thay vì đốt bỏ như trước, rơm rạ được thu gom bằng máy móc chuyên dụng, giúp tiết kiệm thời gian, giảm chi phí lao động và hạn chế ô nhiễm môi trường.

Lượng rơm rạ sau khi thu gom được tận dụng làm nguyên liệu trồng nấm, sản xuất phân hữu cơ, thức ăn chăn nuôi hoặc cung ứng cho các cơ sở sản xuất sinh khối, qua đó tạo thêm nguồn thu cho người trồng lúa. Việc áp dụng cơ giới hóa còn góp phần thay đổi tập quán canh tác, hướng nông dân đến tư duy sản xuất theo chuỗi giá trị, khai thác tối đa phụ phẩm nông nghiệp.

Bên cạnh hiệu quả kinh tế, mô hình này giúp giảm phát thải khí nhà kính, cải thiện chất lượng không khí và bảo vệ hệ sinh thái đồng ruộng. Với sự hỗ trợ từ chính quyền địa phương và ngành nông nghiệp, cơ giới hóa thu gom rơm rạ đang dần được nhân rộng, trở thành hướng đi phù hợp trong phát triển nông nghiệp bền vững tại Đồng Tháp.

Việc này còn giúp nâng cao giá trị kinh tế của phụ phẩm nông nghiệp, giảm ô nhiễm môi trường, góp phần thực hiện các tiêu chí trong Đề án “Phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030” (gọi tắt là Đề án 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp).

Theo chia sẻ của người dân ở xã Tân Hồng, tỉnh Đồng Tháp, trước đây, sau khi thu hoạch người dân thường đốt bỏ rơm rạ, nhưng vài năm gần đây, người dân tận dụng phụ phẩm rơm để tăng thu nhập cho gia đình. Người dân chia sẻ, một phần nguồn rơm để nuôi trâu, bò; phần còn dư thừa thì bán cho thương lái, với giá thu mua tại ruộng hơn 60.000 đồng/công.

Chất lượng rơm tốt nhất là vụ lúa Đông xuân vì thời tiết nắng, rơm khô ráo, có thể bảo quản thời gian dài mà không hư hỏng. Việc mua bán rơm sau khi thu hoạch lúa, còn góp phần tạo việc làm, tăng thu nhập cho nhiều lao động ở địa phương.

Đối với các thương lái, sau khi thu mua của nông dân tại ruộng, thương lái dùng máy quấn rơm thành cuộn (hay còn gọi là cục rơm). Sau đó, chuyên chở đi bán nhiều nơi ở trong và ngoài tỉnh Đồng Tháp. Mỗi cuộn rơm bán có giá từ 22.000-35.000 đồng, tùy thuộc vào trọng lượng cuộn rơm và có ngay thời điểm thu hoạch lúa hay không.

Đáng chú ý, mới đây tại xã Hòa Long, Trung tâm Nghiên cứu Chuyển giao Tiến bộ kỹ thuật nông nghiệp (Viện Khoa học Kỹ thuật nông nghiệp miền Nam) phối hợp với Trung tâm Khuyến nông Quốc gia và Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp tỉnh Đồng Tháp tổ chức hội thảo “Xây dựng mô hình ứng dụng dịch vụ cơ giới hóa thu gom rơm rạ làm nguyên liệu sản xuất nấm, thức ăn chăn nuôi và phân bón hữu cơ” năm 2025. Tại đây, chuyên gia đã giới thiệu tổng quan dự án, mô hình triển khai và kết quả bước đầu ứng dụng cơ giới hóa trong thu gom rơm rạ tại một số tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long.

Máy cuộn rơm đang thu gom trên cánh đồng tại Đồng Tháp. (Ảnh minh hoạ: Internet). 

Theo đánh giá của các chuyên gia, mô hình đã giúp nông dân Đồng Tháp thay đổi tập quán xử lý rơm rạ sau thu hoạch, từ đốt bỏ sang thu gom để bán hoặc xử lý bằng chế phẩm vi sinh ngay trên đồng ruộng. Qua đó, thu nhập từ sản xuất lúa của nông dân tăng khoảng 15% so với phương pháp canh tác truyền thống.Không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế, mô hình còn góp phần giảm đáng kể tình trạng đốt rơm rạ gây ô nhiễm môi trường, hạn chế phát thải khí nhà kính, đồng thời cải thiện đa dạng sinh học và chất lượng đất canh tác.

Việc tận dụng rơm rạ để sản xuất nấm, thức ăn chăn nuôi và phân bón hữu cơ giúp hoàn trả nguồn hữu cơ cho đất, nâng độ phì nhiêu, giảm phụ thuộc vào phân bón và thuốc bảo vệ thực vật hóa học. Đây được xem là hướng đi phù hợp trong bối cảnh ngành nông nghiệp đang đẩy mạnh chuyển đổi sang mô hình sản xuất tuần hoàn, xanh và bền vững.

Mô hình cơ giới hóa thu gom rơm rạ không chỉ biến phụ phẩm nông nghiệp dồi dào thành nguồn tài nguyên có giá trị mà còn góp phần nâng cao giá trị hạt lúa, cải thiện sinh kế cho nông dân và thúc đẩy phát triển nông nghiệp bền vững tại Đồng bằng sông Cửu Long.

Việc triển khai cơ giới hóa trong thu gom rơm rạ tại Đồng Tháp cho thấy đây là giải pháp mang lại nhiều lợi ích thiết thực, cả về kinh tế lẫn môi trường. Khi rơm rạ được thu gom và tái sử dụng hiệu quả, người trồng lúa không chỉ giảm chi phí xử lý phụ phẩm mà còn có thêm nguồn thu, góp phần nâng cao thu nhập và ổn định đời sống.

Quan trọng hơn, mô hình này đã từng bước thay đổi nhận thức của nông dân, từ sản xuất truyền thống sang tiếp cận nông nghiệp tuần hoàn, thân thiện với môi trường. Tuy nhiên, để cơ giới hóa thu gom rơm rạ phát huy hiệu quả bền vững, cần tiếp tục đầu tư máy móc phù hợp với điều kiện đồng ruộng, đồng thời tăng cường liên kết giữa nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp tiêu thụ rơm rạ.

Công tác tập huấn kỹ thuật, hỗ trợ vốn và chính sách khuyến khích cũng đóng vai trò quan trọng trong việc nhân rộng mô hình. Với định hướng đúng đắn và sự vào cuộc đồng bộ của các cấp, ngành, cơ giới hóa thu gom rơm rạ sẽ tiếp tục là động lực góp phần nâng cao giá trị ngành lúa gạo, hướng tới nền nông nghiệp bền vững và phát triển lâu dài cho Đồng Tháp.

Hải Yến