Quần thể chè Shan tuyết cổ thụ ở Thái Nguyên được công nhận Cây Di sản Việt Nam

TMO - Mới đây, UBND xã Đồng Phúc, tỉnh Thái Nguyên phối hợp Viện Khoa học kỹ thuật nông lâm nghiệp miền núi phía Bắc long trọng tổ chức Lễ công bố Quyết định và đón Bằng công nhận Cây Di sản Việt Nam đối với quần thể 12 cây chè Shan tuyết cổ thụ hơn 100 năm tuổi.

Tham dự sự kiện có T.S Nguyễn Ngọc Sinh, Chủ tịch Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam; đại diện Hiệp hội Chè Việt Nam; Viện KHKT nông lâm nghiệp miền núi phía Bắc; các lãnh đạo, đại diện các sở ban ngành, các cơ sở chế biến, phân phối chè, và đông đảo người dân trong khu vực.

Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Sinh (ngoài cùng bên phải), Chủ tịch Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam trao Quyết định, Bằng công nhận Cây di sản Việt Nam tại Lễ công bố. Ảnh: CH.

Tại sự kiện, TS. Nguyễn Ngọc Sinh, Chủ tịch Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam đã bày tỏ sự trân trọng trước sự hưởng ứng nhiệt tình của bà con xã Đồng Phúc tỉnh Thái Nguyên đối với sự kiện công nhận Cây Di sản Việt Nam.

Được biết số cây chè Shan tuyết cổ thụ được công nhận cây Di sản lần này thuộc các hộ  dân Lý Văn Tịnh, Đặng Văn Chuổng (thôn Phiêng Phung) và Mùng Văn Thời (thôn Nà Bay), Triệu Văn Dựng (thôn Bản Chang). Các cây chè có chiều cao trung bình hơn 5m, đường kính gốc hơn 19cm, nhiều cây có thế dáng đẹp, tán rộng, tạo cảnh quan đặc sắc.

Các vị đại biểu thực hiện nghi thức gắn biển cho quần thể 12 cây chè Di sản Việt Nam. (Ảnh: TS).

Điều tra khoa học cho thấy, quần thể chè Shan tuyết tại khu vực Bằng Phúc có giá trị nổi bật về sinh học, lịch sử hình thành, văn hóa và tiềm năng phát triển kinh tế gắn với du lịch. Kết quả xác định cho thấy, tuổi trung bình của các cây chè cổ thụ đạt khoảng 97 năm, nhiều cây hơn 100 năm, cây trẻ nhất cũng 65 năm. Đây là những con số khẳng định giá trị di sản lâu đời, thể hiện sự gắn bó giữa cây chè và cộng đồng dân cư bản địa qua nhiều thế hệ.

Theo Chủ tịch UBND xã Đồng Phúc, việc công nhận này góp phần khẳng định giá trị sinh thái, cảnh quan và di sản của giống chè Shan tuyết tại địa phương. Đồng thời tạo cơ sở pháp lý cho công tác bảo tồn, chăm sóc, phát triển và quảng bá di sản. Khu vực Bằng Phúc, thuộc xã Đồng Phúc có 7 thôn thì cả 7 thôn đều trồng và chế biến chè Shan tuyết do có độ cao lớn, khí hậu mát lạnh, độ ẩm cao, phù hợp cho cây chè Shan tuyết sinh trưởng, phát triển.

Quần thể chè Shan tuyết vừa được công nhận Cây Di sản Việt Nam.

Tại sự kiện, lãnh đạo địa phương khẳng định lễ vinh danh quần thể chè Shan tuyết là Cây Di sản Việt Nam mang ý nghĩa thiết thực. Hoạt động này không chỉ góp phần gìn giữ những di sản quý giá do cha ông để lại, mà còn bảo vệ nguồn gen hiếm có mà thiên nhiên ban tặng cho đồng bào vùng cao phía Bắc nói chung và xã Đồng Phúc nói riêng.

Bên cạnh đó, lãnh đạo địa phương cũng  gửi lời cảm ơn sâu sắc tới Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam; các cơ quan chức năng đã quan tâm và tổ chức sự kiện này; góp phần quan trọng trong công tác bảo tồn, chọn tạo giống chè chất lượng cao, nhất là trong bối cảnh biến đổi khí hậu và yêu cầu phát triển nông nghiệp bền vững hiện nay.

Không chỉ có giá trị kinh tế, nâng cao đời sống cho người dân, loài cây đặc hữu này còn đóng vai trò rất quan trọng trong hệ sinh thái, văn hoá và lịch sử. Quần thể Chè Shan tuyết cổ thụ không chỉ đơn thuần là một giống cây trồng nông nghiệp, mà còn là một bộ phận quan trọng của hệ sinh thái rừng bản địa, góp phần giữ nước, chống xói mòn, ổn định đất đai và bảo vệ đa dạng sinh học.

Do đó, việc bảo tồn quần thể Chè Shan tuyết cổ thụ này, cũng chính là bảo vệ môi trường, bảo tồn hệ sinh thái của địa phương. Hơn thế, mỗi cây chè cổ thụ còn là một minh chứng lịch sử, lưu giữ những ký ức về lập bản, dựng làng, lao động sản xuất bền bỉ của bao thế hệ người dân Đồng Phúc.

Ký biên bản ghi nhớ hợp tác giữa chính quyền địa phương, người dân, HTX và doanh nghiệp kết nối tiêu thụ sản phẩm chè Shan tuyết.

Bởi vậy, bà con các dân tộc địa phương rất tự hào khi chứng kiến những cây chè cổ của mình được công nhận là Cây Di sản Việt Nam, đồng thời bày tỏ quyết tâm cùng chung tay bảo vệ, giữ gìn những Cây Di sản và nhân rộng loài chè Shan tuyết đặc hữu này.

Trên cơ sở được công nhận quần thể cây Di sản Việt Nam, thời gian tới, xã Đồng Phúc tiếp tục bảo tồn quần thể chè theo hướng khoa học, bền vững; phát triển vùng nguyên liệu hữu cơ, nâng tầm thương hiệu chè Shan tuyết.

Đồng thời, địa phương xây dựng mô hình du lịch sinh thái trải nghiệm gắn với di sản cây chè; xây dựng hệ sinh thái sản phẩm, dịch vụ quanh cây chè di sản. Xã cũng nâng cao năng lực cộng đồng, phát triển kinh tế gắn với bảo tồn. Đồng Phúc đặt mục tiêu đến năm 2030, khu vực này trở thành điểm đến chè Shan tuyết đặc sắc của du lịch Thái Nguyên và vùng Việt Bắc.

Đáng chú ý, tại buổi lễ, chính quyền, doanh nghiệp, hợp tác xã, đơn vị khoa học cũng đã ký các biên bản ghi nhớ quản lý, bảo vệ, bảo tồn, phát huy giá trị và bao tiêu sản phẩm chè Shan tuyết.

Hoạt động bảo tồn, công nhận Cây Di sản Việt Nam do Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam chủ trì, triển khai thực hiện từ năm 2010. Đến nay đã có gần 9.000 cây cổ thụ trên khắp cả nước (đất liền, hải đảo) được công nhận Cây Di sản. Hiện nay, các địa phương trên cả nước tiếp tục rà soát, lập hồ sơ đề cử nhằm bảo tồn hệ thống cây cổ thụ gắn với lịch sử, văn hóa bản địa; góp phần bảo tồn, bảo vệ những loài cây, nguồn gen thực vật quý hiếm. Đồng thời nâng cao ý thức bảo vệ cây xanh trong cộng đồng.

Phương Thảo