TMO – Quy hoạch khi Di tích định hướng tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan và bố trí hệ thống hạ tầng kỹ thuật phù hợp với các giai đoạn bảo tồn và phát huy giá trị di tích; bảo đảm kết nối hài hòa, đồng bộ với cảnh quan, môi trường xung quanh, phù hợp với định hướng phát triển trong các quy hoạch khác có liên quan.

Di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Đền Cửa Ông vừa được Chính phủ phê duyệt nhiệm vụ lập Quy hoạch bảo quản, tu bổ, phục hồ. Theo đó, phạm vi nghiên cứu lập quy hoạch gồm toàn bộ diện tích phường Cửa Ông và đảo Cặp Tiên (thuộc đặc khu Vân Đồn), tỉnh Quảng Ninh; với tổng diện tích là 52,52 ha, gồm 02 khu vực: Điểm di tích Đền Cửa Ông, có diện tích là 19,56 ha và Điểm di tích Đền Cặp Tiên có diện tích là 32,96 ha. Khu vực lập quy hoạch di tích là khu vực Di tích quốc gia đặc biệt; trung tâm sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng, nơi tổ chức lễ hội truyền thống và điểm du lịch có giá trị của địa phương. Thời kỳ quy hoạch đến năm 2035, tầm nhìn đến năm 2045.

Việc lập Quy hoạch di tích nhằm bảo tồn các yếu tố gốc của Di tích quốc gia đặc biệt; các giá trị nổi bật về lịch sử, cảnh quan, văn hóa vật thể và phi vật thể, đáp ứng nhu cầu tham quan, tìm hiểu lịch sử, văn hóa, lịch sử, tín ngưỡng của Nhân dân và du khách, đồng thời giáo dục truyền thống yêu nước, lòng tự hào dân tộc cho các thế hệ mai sau. Phát huy và khai thác hiệu quả giá trị của di tích, hình thành điểm đến du lịch văn hóa hấp dẫn, kết nối với các di tích và điểm du lịch khác của địa phương để tạo thành chuỗi sản phẩm du lịch phong phú; góp phần tạo nguồn thu cho người dân địa phương, hình thành nguồn lực tài chính bền vững thực hiện nhiệm vụ bảo quản, tu bổ, phục hồi và gìn giữ di tích.

Cảnh quan khu vực Đền Cửa Ông.

Định hướng tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan và bố trí hệ thống hạ tầng kỹ thuật phù hợp với các giai đoạn bảo tồn và phát huy giá trị di tích; bảo đảm kết nối hài hòa, đồng bộ với cảnh quan, môi trường xung quanh, phù hợp với định hướng phát triển trong các quy hoạch khác có liên quan. Đồng thời, làm căn cứ pháp lý để xây dựng quy định quản lý, bảo vệ, kiểm soát không gian quy hoạch kiến trúc cảnh quan khu vực di tích và các khu vực liền kề; lập, thẩm định, phê duyệt và triển khai các dự án thành phần về bảo quản, tu bổ, phục hồi và phát huy giá trị di tích theo quy hoạch được duyệt; thu hút, khuyến khích các thành phần kinh tế đầu tư phát triển bền vững tại khu vực.

Các đối tượng nghiên cứu lập quy hoạch di tích gồm: các công trình di tích gắn với những dấu tích công trạng, sắc phong qua các thời đại về công lao trấn ải biên giới của Hưng Nhượng Đại Vương Trần Quốc Tảng và các tướng lĩnh nhà Trần; cảnh quan, môi trường xung quanh các điểm di tích... Các giá trị lịch sử, văn hoá, môi trường cảnh quan văn hoá, kiến trúc, nghệ thuật của di tích; các giá trị văn hóa phi vật thể: lễ hội, văn hóa tín ngưỡng, phong tục tập quán,... gắn với di tích và khu vực xung quanh di tích.

Vị trí, vai trò, mối liên hệ của Di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Đền Cửa Ông với các điểm di tích lân cận, các công trình, địa điểm có giá trị khác trên địa bàn, làm cơ sở phát triển sản phẩm, dịch vụ du lịch, xây dựng tuyến du lịch. Các yếu tố về kinh tế - xã hội, dân cư, môi trường liên quan tới di tích; công tác quản lý, bảo vệ, đầu tư bảo quản, tu bổ, phục hồi và phát huy giá trị di tích; các hoạt động xây dựng công trình, cơ sở hạ tầng kỹ thuật gắn với việc phát huy giá trị di tích; các thể chế và chính sách, các quy hoạch, kế hoạch, đề án, dự án có liên quan.

Nội dung nhiệm vụ quy hoạch yêu cầu nghiên cứu, khảo sát, đánh giá hiện trạng di tích; nghiên cứu, đánh giá yếu tố kinh tế - xã hội và môi trường tự nhiên liên quan đến nội dung quy hoạch; nhận diện đặc trưng, yếu tố gốc cấu thành di tích, các giá trị tiêu biểu của di tích làm cơ sở bảo tồn và phát huy giá trị di tích; quan điểm về bảo tồn và phát huy giá trị di tích, phát triển du lịch gắn với phòng chống thiên tai, bảo vệ môi trường, phát triển kinh tế - xã hội của địa phương; xác định mục tiêu dài hạn, ngắn hạn của quy hoạch; các ranh giới liên quan đến khu vực quy hoạch; đề xuất nội dung về định hướng bảo quản, tu bổ, phục hồi và phát huy giá trị di tích; tổ chức không gian kiến trúc, cảnh quan, xây dựng công trình mới; định hướng phát huy giá trị gắn với phát triển du lịch bền vững.

Đồng thời, nâng cấp hệ thống hạ tầng kỹ thuật, nhất là hệ thống giao thông kết nối với di tích. Đề xuất các giải pháp tổ chức giao thông nội bộ khu di tích thuận lợi cho hoạt động tham quan. Chuẩn bị kỹ thuật, cấp nước, cấp điện, thông tin liên lạc, phòng cháy chữa cháy, thoát nước thải, thu gom xử lý chất thải rắn hợp lý, đấu nối thuận lợi với khu vực xung quanh. Định hướng phát triển hệ thống thông tin liên lạc phục vụ cho các khu chức năng của di tích.

Bên cạnh đó, phân tích, dự báo những tác động ảnh hưởng đến môi trường di tích; đề xuất hệ thống các tiêu chí bảo vệ môi trường để đưa ra các giải pháp quy hoạch không gian, kiến trúc và hạ tầng kỹ thuật tối ưu cho khu vực quy hoạch; các giải pháp cụ thể giảm thiểu, khắc phục tác động đến môi trường khi triển khai thực hiện quy hoạch; lập kế hoạch giám sát về môi trường, về kỹ thuật, về quản lý và quan trắc môi trường.

UBND tỉnh Quảng Ninh có trách nhiệm bố trí nguồn vốn, phê duyệt dự toán chi phí lập quy hoạch và các chi phí khác có liên quan đến công tác lập quy hoạch; phân công cơ quan chủ đầu tư; lựa chọn đơn vị tư vấn lập quy hoạch theo đúng quy định của pháp luật; chịu trách nhiệm về bảo đảm thực hiện nghiêm, đầy đủ quy định về lấy ý kiến cộng đồng, chuyên gia, nhà khoa học và các cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan tại địa phương trong quá trình tổ chức lập quy hoạch…/.

THANH BÌNH