Tạo sinh kế bền vững cho đồng bào dân tộc thiểu số tại Sóc Trăng

TMO - Sóc Trăng là tỉnh có đông đồng bào dân tộc Khmer sinh sống, việc triển khai hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025 đã góp phần giúp cho hộ nghèo, hộ cận nghèo đồng bào dân tộc thiểu số tỉnh Sóc Trăng từng bước cải thiện đời sống, phát triển kinh tế và vươn lên thoát nghèo. 

Đồng bào dân tộc thiểu số chiếm 35% dân số toàn tỉnh Sóc Trăng, trong đó dân tộc Khmer chiếm hơn 30% dân số của tỉnh. Do xuất phát điểm thấp, điều kiện kinh tế - xã hội còn nhiều khó khăn, với đặc thù ít đất sản xuất, phần đông đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống ở vùng không có nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển sản xuất nông nghiệp và đối diện với nguy cơ cao của tác động biến đổi khí hậu như xâm nhập mặn, hạn hán… 

Từ thực tế trên, Sóc Trăng đã tập trung đẩy nhanh việc triển khai thực hiện các dự án, tiểu dự án… trong Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, giai đoạn 2021 -2030, giai đoạn 1, từ năm 2021-2025 (Chương trình MTQG 1719) trong đó, có việc hỗ trợ chuyển đổi nghề cho đồng bào dân tộc thiểu số, qua đó, từng bước giúp bà con có thêm điều kiện làm ăn, tăng thêm thu nhập, từng bước vươn lên để ổn định đời sống.

Nhằm hỗ trợ vốn vay ưu đãi cho người dân vùng đặc biệt khó khăn, Chính phủ ban hành Nghị định số 28/2022/NĐ-CP về chính sách tín dụng ưu đãi thực hiện Chương trình MTQG 1719. Tại tỉnh Sóc Trăng, nguồn vốn tín dụng ưu đãi đã hỗ trợ cho rất nhiều hộ DTTS xây nhà an cư, chuyển đổi nghề, có thêm điều kiện phát triển kinh tế thoát nghèo bền vững và từng bước nâng cao chất lượng cuộc sống.

Nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng triển khai chính sách hỗ trợ đồng bào DTTS chuyển đổi nghề, phát triển các mô hình sinh kế. 

Tính đến cuối tháng 9, tỉnh Sóc Trăng đã giải ngân được hơn 359,4 tỷ đồng, không bao gồm vốn huy động để triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, đạt tỷ lệ gần 67%. Qua đó, tỉnh có 18/42 mục tiêu, chỉ tiêu đạt và vượt so với kế hoạch trung hạn giai đoạn 2021-2025. Cụ thể, tỉnh đã triển khai hỗ trợ đất ở cho 41 hộ; nhà ở cho 1.433 hộ; chuyển đổi nghề cho 3.489 hộ; hỗ trợ nước sinh hoạt phân tán cho 859 hộ; xây dựng 04 công trình nước tập trung; triển khai trên 60 mô hình hỗ trợ phát triển sản xuất, đa dạng hóa sinh kế cộng đồng… và sửa chữa, xây dựng nhiều công trình khác.

Huyện Châu Thành là địa phương có gần 50% dân số là người Khmer, trong đó hộ nghèo dân tộc Khmer 946 hộ. Năm 2023, dự kiến huyện có 228 hộ được quan tâm đầu tư chuyển đổi ngành nghề bằng việc hỗ trợ phương tiện chuyển đổi nghề như xe ép nước mía, máy phun thuốc bảo vệ thực vật, máy cắt cỏ, xe mô tô…; 7 hộ được hỗ trợ đất và 111 hộ được hỗ trợ về nhà ở. Tổng nguồn vốn ngân sách Trung ương đầu tư trên 8 tỷ đồng. Riêng tại xã Thuận Hòa, huyện Châu Thành, từ đầu năm đến nay, từ nguồn vốn Chương trình MTQG 1719 đã hỗ trợ chuyển đổi ngành nghề cho hơn 40 hộ; trong đó, có 10 hộ được hỗ trợ mua xe nước mía, 9 hộ được hỗ trợ mua máy phun thuốc và máy cắt cỏ, 22 hộ được hỗ trợ mua xe gắn máy để làm dịch vụ chạy xe ôm và làm phương tiện đi lại trong quá trình thực hiện phát triển kinh tế.

Từ đầu năm 2023 đến nay, thị xã Vĩnh Châu đã tập trung thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số; Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững. Đối với Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, tổng số vốn để thực hiện các dự án trên 10 tỷ đồng, bao gồm cả nguồn vốn của năm 2023 và năm 2022 chuyển sang.

Theo đó, UBND thị xã Vĩnh Châu đã tập trung thực hiện Dự án 2 (đa dạng hóa sinh kế, phát triển mô hình giảm nghèo), Dự án 3 (hỗ trợ phát triển sản xuất, cải thiện dinh dưỡng), phân bổ 100% kinh phí cho các xã, phường. Đến nay có 6 đơn vị triển khai dự án đang hoàn thiện các chứng từ, thủ tục để thanh toán, dự kiến đến hết tháng 9/2023 tỷ lệ giải ngân các nguồn vốn đạt trên 50% so với tổng nguồn vốn giao. Theo thống kê của UBND thị xã Vĩnh Châu, hiện nay thị xã đang thực hiện, thẩm định 15 mô hình nuôi heo, nuôi dê, nuôi bò, nuôi cua, nuôi tôm cho 352 hộ nghèo, hộ cận nghèo thụ hưởng, tổng mức vốn được phân bổ trên 4,1 tỷ đồng

Đối với huyện Trần Đề, nguồn vốn từ Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững kể cả nguồn vốn chuyển tiếp từ năm 2022 và nguồn vốn năm nay được phân bổ trên 7 tỷ 900 triệu đồng. Từ nguồn vốn này, Trần Đề đã phát triển 14 mô hình giảm nghèo, trong đó có 13 mô hình nuôi bò cái sinh sản và một mô hình làm lưới rê đánh bắt cá. Tổng số hộ tham gia mô hình là 205 hộ; trong đó, có 29 hộ nghèo, 99 hộ cận nghèo và 77 hộ mới thoát nghèo. Từ các chương trình được lồng ghép trong triển khai thực hiện đã tạo điều kiện cho nhiều gia đình thoát nghèo trong năm nay.

Bên cạnh đó còn nhiều địa phương khác cũng đã chú trọng hỗ trợ đồng bào DTTS chuyển đổi nghề như: Huyện Mỹ Xuyên hỗ trợ chuyển đổi nghề cho 29 hộ với số tiền 290 triệu đồng trong 9 tháng đầu năm; huyện Mỹ Tú hỗ trợ 48 hộ chuyển đổi ngành nghề trong các năm 2021-2023…

Các địa phương tiếp tục nhân rộng các mô hình giảm nghèo có hiệu quả. 

Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng đang triển khai đồng loạt 3 chương trình mục tiêu quốc gia, gồm: Giảm nghèo bền vững, xây dựng nông thôn mới và phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Cùng với đó là hoàn thành chương trình hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo, hộ khó khăn về nhà ở từ nguồn xã hội hóa. Tất cả những chương trình này hiện đang được các địa phương lồng ghép hỗ trợ cho các hộ nghèo trên địa bàn. Qua đó, góp phần tạo nơi an cư và tư liệu sản xuất, giúp nhiều gia đình thuộc diện hộ nghèo vươn lên thoát nghèo bền vững.

Theo đánh giá của UBND tỉnh, trong quá trình triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững bên cạnh kết quả đạt được, vẫn còn một số khó khăn. Trong đó, việc triển khai và giải ngân nguồn kinh phí thực hiện các dự án, tiểu dự án thuộc Chương trình còn chậm; việc lồng ghép các nguồn lực trong thực hiện Chương trình còn phân tán; một số địa phương chưa bố trí ngân sách huyện đối ứng tối thiểu theo quy định để thực hiện dự án, tiểu dự án thuộc Chương trình. Việc thực hiện dự án đa dạng hóa sinh kế, phát triển mô hình sản xuất chưa đảm bảo khâu liên kết tiêu thụ sản phẩm; còn hạn chế trong việc nhân rộng phát triển mô hình, trong triển khai các thủ tục để thực hiện, chưa nhất quán trong việc xét chọn đối tượng đầu tư mô hình.

Tỉnh Sóc Trăng phấn đấu đến năm 2025, thu nhập bình quân của đồng bào dân tộc thiểu số đạt từ 70 triệu đồng trở lên; giảm hộ nghèo trong đồng bào dân tộc thiểu số hàng năm từ 3-4%. 100% xã, phường, thị trấn vùng đồng bào dân tộc thiểu số có đường ô tô đến trung tâm xã được nâng cấp nhựa hóa hoặc bê tông hóa. 90% đường giao thông khóm, ấp được cứng hóa. 99% số hộ vùng đồng bào dân tộc thiểu số được sử dụng điện lưới quốc gia và các nguồn điện phù hợp khác. 100% đồng bào dân tộc thiểu số sử dụng dịch vụ viễn thông, tiếp cận thông tin và phương tiện nghe, nhìn. Giải quyết trên 90% tình trạng thiếu đất ở, nhà ở cho hộ nghèo đồng bào dân tộc thiểu số.

Thời gian tới, tỉnh Sóc Trăng tiếp tục tập trung chỉ đạo, hướng dẫn kiện toàn hệ thống bộ máy tổ chức thực hiện Chương trình ở các cấp đồng bộ, thống nhất; hoàn thiện hệ thống văn bản chỉ đạo, hướng dẫn triển khai chương trình và có cơ chế triển khai lồng ghép hiệu quả 3 Chương trình mục tiêu quốc gia. Tỉnh tập trung triển khai hiệu quả lớp tập huấn, đào tạo, nâng cao năng lực cho cán bộ thực hiện chương trình các cấp. Tỉnh tăng cường kiểm tra, giám sát việc giảm nghèo tại địa phương để kịp thời phát hiện, uốn nắn sai sót trong quá trình triển khai; quản lý chặt chẽ việc sử dụng nguồn lực thực hiện; đánh giá hiệu quả triển khai dự án thành phần; phát huy hơn nữa vai trò giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và giám sát của cộng đồng.

Nhân rộng các mô hình giảm nghèo có hiệu quả, phù hợp nhằm nâng cao năng lực sản xuất, kinh doanh và thu nhập cho hộ nghèo, cận nghèo người Khmer. Tạo điều kiện thuận lợi cho người nghèo, cận nghèo tiếp cận các chính sách, nguồn lực thị trường (thị trường vốn, lao động, đất đai, khoa học, kỹ thuật, công nghệ và thị trường hàng hóa đầu vào, đầu ra…).

Thu Hà