Quảng Trị ưu tiên phát triển 20 loại cây dược liệu

TMO -  Tỉnh Quảng Trị sẽ phát triển cây dược liệu phù hợp với từng vùng sinh thái trên cơ sở sử dụng có hiệu quả mọi tiềm năng về điều kiện tự nhiên, xã hội gắn với quản lý, khai thác và sử dụng bền vững nguồn tài nguyên dược liệu trồng và tự nhiên... 

Với những lợi thế về điều kiện tự nhiên, những năm qua các địa phương trên địa bàn tỉnh Quảng Trị đẩy mạnh phát triển cây dược liệu. Đến nay, toàn tỉnh có 3.555 ha dược liệu được trồng và mọc trong tự nhiên, phân bố hầu hết trên địa bàn tỉnh, trong đó tập trung phần lớn ở các huyện Hướng Hóa, Đakrông, Cam Lộ, Gio Linh, Vĩnh Linh.  

Triển khai Đề án khuyến khích phát triển cây dược liệu gắn với Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) tỉnh Quảng Trị giai đoạn 2022 - 2026, tầm nhìn đến năm 2030, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh chủ động phối hợp với các sở, ngành, địa phương tổ chức thực hiện nhiều chính sách thúc đẩy phát triển dược liệu trên địa bàn tỉnh. 

Các chính sách hỗ trợ được triển khai đồng bộ, đặc biệt là việc lồng ghép nguồn lực từ các chương trình mục tiêu quốc gia, Nghị quyết 162/NQHĐND tỉnh, chương trình OCOP, nguồn vốn ODA và các dự án phát triển vùng gò đồi, miền núi. Nhờ đó, người dân và doanh nghiệp được hỗ trợ giống, vật tư, hệ thống tưới tiêu, kỹ thuật canh tác và cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất cây dược liệu. Đến nay, toàn tỉnh trồng được 326 ha dược liệu tập trung, đạt 163% so với kế hoạch, chủ yếu tại các huyện Cam Lộ, Hướng Hóa, Vĩnh Linh, Đakrông... với các loại cây dược liệu chủ lực như: cà gai leo, chè vằng, an xoa, tràm năm gân, tràm gió, nghệ, riềng, sả.

Những năm qua các địa phương trên địa bàn tỉnh Quảng Trị đẩy mạnh phát triển cây dược liệu phù hợp với từng vùng sinh thái... 

Hiện nay toàn tỉnh có 2 vườn ươm giống dược liệu; hơn 90 cơ sở sơ chế, chế biến dược liệu vừa và nhỏ góp phần tạo thu nhập cho người dân cao gấp 4-5 lần so với các cây truyền thống như sắn, lạc, rau đậu các loại; có hơn 511 sản phẩm OCOP có nguồn gốc từ dược liệu, đặc biệt trong đó có 1 sản phẩm đạt tiêu chuẩn 5 sao, 17 sản phẩm đạt tiêu chuẩn 4 sao, 33 sản phẩm đạt tiêu chuẩn 3 sao được công nhận. Hiện trên địa bàn tỉnh có trên 10 HTX, doanh nghiệp tham gia tổ chức liên kết sản xuất, bao tiêu sản phẩm dược liệu. Nhiều địa phương đã quy hoạch được nhiều vùng phát triển dược liệu với diện tích 536 ha.

Cam Lộ được biết đến là huyện có thế mạnh về trồng, chế biến cây dược liệu. Người dân ở huyện Cam Lộ đã liên kết với doanh nghiệp để trồng, tiêu thụ, chế biến sản phẩm từ cây an xoa, trong đó có sản phẩm cao an xoa. Từ năm 2021 đến nay, các doanh nghiệp ở Cam Lộ đã xuất khẩu ba lô sản phẩm cao dược liệu an xoa sang thị trường Mỹ và Canada với tổng giá trị hơn 4,5 tỷ đồng.

Địa phương này phấn đấu đến năm 2025 trở thành trung tâm dược liệu của tỉnh Quảng Trị với quy mô 500 ha. Trong đó, tập trung phát triển một số cây dược liệu cho giá trị kinh tế cao như chè vằng 100 ha, an xoa 200 ha, cà gai leo 50 ha, tràm năm gần 100 ha và một số loại cây khác.

Nhằm tạo nền tảng cho việc phát triển kinh tế dược liệu, thời gian qua, tỉnh đã thiết lập các nền tảng cơ bản về cơ sở hạ tầng, nhân lực, công nghệ, dần định hình phát triển ngành kinh tế dược liệu. Kinh tế du lịch trải nghiệm, du lịch sinh thái cũng bắt đầu phát triển với lượng khách du lịch tăng dần theo thời gian, đặc biệt là tại huyện Hướng Hóa.

Từ nay đến năm 2030, tỉnh Quảng Trị đề ra các mục tiêu cụ thể đối với với kinh tế dược liệu như sau: Diện tích trồng cây dược liệu toàn tỉnh đạt 4.500 ha vào năm 2026. Trong đó có 1.000 ha trồng mới (200 ha trồng tập trung, 800 ha trồng dưới tán rừng); đạt 7.000 ha vào năm 2030 (2.500 ha trồng mới, bao gồm 1.000 ha trồng tập trung, 1.500 ha trồng dưới tán rừng). Phấn đấu đưa giá trị ngành hàng dược liệu tăng 1,5 lần vào năm 2026 và tăng 2-3 lần vào năm 2030. 

Địa phương này đẩy mạnh phát triển các chuỗi giá trị dược liệu, nâng cao chất lượng sản phẩm. 

Phát triển các chuỗi giá trị dược liệu Quảng Trị, các chuỗi cung ứng và sản phẩm/dịch vụ chất lượng cao, ổn định về số lượng và chất lượng, giảm chi phí trung gian. Xây dựng mới và nâng cấp ít nhất 10 hợp tác xã, doanh nghiệp (HTX/ DN) tham gia sơ chế, chế biến, bảo quản sản phẩm có nguồn gốc từ dược liệu ở thời điểm 2026, trong đó có ít nhất 60% số HTX/DN hoạt động đúng luật và thêm 10 HTX/DN vào năm 2030. 

Phát triển ngành công nghiệp dược liệu Quảng Trị theo định hướng khách hàng: Các sản phẩm từ dược liệu được gia tăng giá trị, có khả năng cạnh tranh cả ở thị trường trong nước và quốc tế. Các dịch vụ du lịch dược liệu thu hút khách hàng trong nước và quốc tế. Có ít nhất 1 doanh nghiệp chủ chốt trong tỉnh ở thời điểm 2026 và 4 doanh nghiệp chủ chốt vào 2030, mỗi doanh nghiệp chủ chốt phụ trách ít nhất một dược liệu chiến lược...

Tỉnh tập trung ưu tiên phát triển 20 loài và 1 nhóm cây dược liệu gồm: Nhóm 1 là cây dược liệu có quy mô lớn, phân bố ở nhiều tỉnh (cấp quốc gia). Cây dược liệu này có quy mô thị trường lớn, có thể xuất khẩu do tính đa dụng của chúng như tràm gió.

Nhóm 2 là cây có thế mạnh của tỉnh (cấp tỉnh): Cây dược liệu đặc thù của tỉnh là chè vằng. Nhóm 3: gồm 9 loài là các loài cây dược liệu đã được phát triển thành công trong tỉnh nhưng cũng được phát triển ở nhiều nơi trong nước, có quy mô thị trường hạn chế như nghệ, tràm 5 gân, sả, dây thìa canh, giảo cổ lam, sâm Bố Chính, cà gai leo, nấm linh chi, đông trùng hạ thảo. Trong đó có 1 loài được ghi trong Danh mục 100 cây thuốc ưu tiên phát triển theo Quyết định số 3657/QĐ-BYT, ngày 20/8/2019 của Bộ Y tế (dây thìa canh).

Nhóm 4: gồm 9 loài là nhóm cây có thế mạnh cần tiếp tục khảo nghiệm, đánh giá, từ đó làm căn cứ phát triển như quế, an xoa, bảy lá một hoa, hà thủ ô đỏ, khôi tía, sâm cau, đẳng sâm, sa nhân, lan kim tuyến. Nhóm 5 gồm nhóm cây đặc thù của cộng đồng (không xác định số loài) là các cây/con/sản phẩm của cộng đồng dân tộc thiểu số, đặc biệt là cây thuốc đồng bào dân tộc Vân Kiều và Pa Kô. 

Sản phẩm định hướng của kinh tế dược liệu tỉnh là các sản phẩm thuộc các ngành hàng OCOP (thực phẩm, đồ uống, dược liệu, lưu niệm - thủ công mỹ nghệ) và dịch vụ du lịch. DN, HTX, tổ hợp tác, chủ trang trại, hộ gia đình, cá nhân tham gia trồng trọt, sơ chế, chế biến, bảo quản, tiêu thụ sản phẩm, cung ứng các dịch vụ trên địa bàn tỉnh có liên quan đến 20 loài và 1 nhóm cây dược liệu cộng đồng được xem là chủ thể thực hiện kế hoạch này.../.

 Thu Hoài