Quảng Trị tập trung đầu tư bảo tồn di tích lịch sử

TMO - Tỉnh Quảng Trị đang triển khai các dự án bảo tồn di tích lịch sử trọng điểm qua đó góp phần bảo tồn các giá trị văn hóa, lịch sử, đồng thời hướng tới mục tiêu phát triển du lịch bền vững.

Quảng Trị có hơn 500 di tích lịch sử, trong đó, có 4 di tích quốc gia đặc biệt là nơi ghi dấu nhiều sự kiện lịch sử quan trọng của đất nước như: Thành Cổ Quảng Trị, Dốc Miếu, Đôi bờ Hiền Lương- Bến Hải, Vịnh Mốc, Đường 9, Khe Sanh, Tà Cơn...

Cùng với Khu Di tích quốc gia Đặc biệt Đôi bờ Hiền Lương- Bến Hải, các di tích lớn khác trên địa bàn như: Di tích quốc gia Đặc biệt Thành Cổ Quảng Trị, Di tích quốc gia Sân bay Tà Cơn, Di tích quốc gia Đặc biệt địa đạo Vịnh Mốc, Di tích quốc gia hệ thống dẫn thủy cổ Gio An... không chỉ đáp ứng nhu cầu giáo dục truyền thống, văn hóa cho nhân dân, mà còn tạo nên điểm đến độc đáo, phục vụ khách du lịch.

Các tour, tuyến du lịch đã khẳng định thương hiệu Quảng Trị như: “Hoài niệm về chiến trường xưa và đồng đội”. Nhiều sản phẩm du lịch được đưa vào khai thác như: “Ký ức chiến tranh - Khát vọng hòa bình” gắn với Lễ hội Vì Hòa bình; “Bí ẩn miền đất thiêng”; chương trình “Tri ân Thành Cổ - Sưởi ấm dòng sông lửa - Khám phá đảo tiền tiêu Cồn Cỏ”; chương trình du lịch đêm Nghĩa trang Liệt sĩ quốc gia Trường Sơn - Thành Cổ Quảng Trị - Bến thả hoa sông Thạch Hãn... thu hút sự quan tâm của đông đảo du khách.

Những năm qua, tỉnh chú trọng bảo tồn và phát huy giá trị các di tích nhằm bảo vệ di sản văn hóa, phát triển du lịch bền vững, quảng bá hình ảnh Quảng Trị ra thế giới. Hiện nay, tỉnh Quảng Trị đang triển khai hai dự án bảo tồn di tích lịch sử trọng điểm theo Quyết định số 1230/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về Chương trình Bảo tồn và phát huy bền vững giá trị di sản văn hóa Việt Nam giai đoạn 2021-2030, bao gồm: "Công viên Thống nhất tại khu di tích Quốc gia Đặc biệt đôi bờ Hiền Lương- Bến Hải" và "Khu di tích Quốc gia Đặc biệt Thành cổ Quảng Trị cùng các địa điểm lưu niệm sự kiện 81 ngày đêm chiến đấu bảo vệ Thành cổ". Tổng mức đầu tư của cả hai dự án lên đến 170 tỷ đồng từ ngân sách Trung ương.

Thành Cổ Quảng Trị là một trong những di tích thu hút đông đảo du khách. 

Dự án Công viên Thống nhất có tổng kinh phí khoảng 80 tỷ đồng, nhằm tu bổ và bảo tồn khu di tích, đồng thời hoàn thiện cơ sở hạ tầng và phát huy giá trị lịch sử, văn hóa truyền thống,  giúp phục hồi các công trình di tích, tạo không gian sinh thái kết hợp với các hoạt động du lịch, giáo dục, góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng về giá trị lịch sử của khu vực Hiền Lương- Bến Hải. Dự án này đã được UBND tỉnh phê duyệt và Bộ VHTTDL thẩm định bản vẽ thi công. Theo kế hoạch, dự án sẽ được bố trí 80 tỷ đồng trong năm 2025, nhưng giá trị giải ngân đến nay chỉ đạt hơn 700 triệu đồng.

Dự án Khu di tích Thành cổ Quảng Trị có tổng kinh phí khoảng 90 tỷ đồng, tập trung vào việc bảo tồn, tôn tạo khu di tích và kết nối với các điểm du lịch trong vùng. Mục tiêu của dự án này là bảo tồn di sản, phát triển du lịch bền vững và giáo dục truyền thống yêu nước. Dự án này cũng đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch thẩm định, đồng thời triển khai đấu nối hạ tầng kỹ thuật.

Theo lãnh đạo tỉnh Quảng Trị, các dự án trên gặp phải nhiều khó khăn, vướng mắc về các thủ tục liên quan đến quy hoạch di tích, xây dựng và thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, kéo dài thời gian hoàn thiện hồ sơ. Các công tác phê duyệt và điều chỉnh chủ trương đầu tư cũng gặp phải nhiều vấn đề phát sinh, khiến dự án phải điều chỉnh hai lần vào năm 2023 và 2024. Bên cạnh đó, việc lựa chọn nhà thầu theo hai bước thiết kế cũng gặp phải nhiều vấn đề, kéo dài thời gian chuẩn bị dự án.

Hướng tới mục tiêu bảo tồn các giá trị lịch sử, văn hóa trên địa bàn, lãnh đạo UBND tỉnh sẽ chỉ đạo quyết liệt để khắc phục tình trạng chậm trễ và đẩy nhanh tiến độ thực hiện các công trình bảo tồn trọng điểm của tỉnh. Tiếp tục phát triển không gian văn hóa sáng tạo, đồng thời bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, mở rộng không gian du lịch về phía Tây tỉnh- nơi còn nhiều tiềm năng phát triển.  

Tỉnh Quảng Trị mong muốn Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch hỗ trợ tỉnh Quảng Trị trong việc xây dựng Bảo tàng Quốc gia "Ký ức chiến tranh và khát vọng hòa bình", với tổng kinh phí 1.000 tỷ đồng, dự kiến thực hiện trong giai đoạn 2026- 2030. Đây là một dự án lớn nhằm tôn vinh lịch sử và di sản văn hóa, đồng thời thu hút du khách trong và ngoài nước…

Thực hiện chỉ đạo của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch về việc đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án được giao kế hoạch đầu tư trung hạn vốn ngân sách trung ương (vốn trong nước) giai đoạn 2021 - 2025 cho danh mục thuộc Chương trình bảo tồn, phát huy bền vững giá trị di sản văn hóa Việt Nam, giai đoạn 2021 – 2030, UBND tỉnh yêu cầu các sở, ngành liên quan khẩn trương triển khai các dự án thuộc lĩnh vực bảo tồn, tôn tạo di tích lịch sử, văn hóa trên địa bàn Quảng Trị.

Theo đó, UBND tỉnh yêu cầu Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tập trung hoàn thành thủ tục đầu tư, chỉ đạo rà soát, xây dựng kế hoạch tiến độ tổng thể, chi tiết (theo hướng rút ngắn quy trình), phân công lãnh đạo trực tiếp phụ trách và cử công chức, viên chức bám sát, theo dõi tiến độ thực hiện các dự án: Khu di tích quốc gia đặc biệt Thành Cổ Quảng Trị và những địa điểm lưu niệm sự kiện 81 ngày đêm chiến đấu, bảo vệ Thành Cổ Quảng Trị; Công viên Thống Nhất tại Khu di tích quốc gia đặc biệt Đôi bờ Hiền Lương - Bến Hải và các dự án thành phần thuộc dự án Bảo tồn, tôn tạo, nâng cấp các di tích lịch sử cách mạng trọng điểm tỉnh Quảng Trị.

Đồng thời chủ động làm việc với các cơ quan, đơn vị liên quan của tỉnh và Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch để kịp thời đề xuất phương án tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, sớm tổ chức thi công, giải ngân theo kế hoạch vốn được giao.

Sở Xây dựng và Công an tỉnh cùng các đơn vị liên quan ưu tiên bố trí nhân lực, tập trung thẩm định các dự án mục thuộc Chương trình bảo tồn, phát huy bền vững giá trị di sản văn hóa Việt Nam, giai đoạn 2021 - 2030 và các dự án thành phần thuộc dự án Bảo tồn, tôn tạo, nâng cấp các di tích lịch sử cách mạng trọng điểm tỉnh Quảng Trị (gồm: Dự án Bảo tàng Thành Cổ Quảng Trị và dự án Khu di tích Địa đạo Vịnh Mốc) trong thời gian ngắn nhất để sớm triển khai thực hiện theo đúng kế hoạch đề ra.../.

Đức Thành