TMO - Không chỉ nổi tiếng với vẻ đẹp kỳ vĩ và giá trị địa chất, địa mạo toàn cầu, với hệ sinh thái đa dạng, phong phú, vịnh Hạ Long còn là kho tàng văn hóa độc đáo. Nhằm gìn giữ và phát huy giá trị sinh học, cũng như hệ sinh thái biển đặc trưng, tỉnh Quảng Ninh đang nghiên cứu thành lập Khu bảo tồn biển tại vịnh Hạ Long.

Đây được xem là giải pháp quan trọng để bảo vệ nguồn tài nguyên biển, đồng thời tạo tiền đề phát triển du lịch bền vững, góp phần nâng cao vị thế di sản thiên nhiên thế giới trong mắt bạn bè quốc tế. Vịnh Hạ Long, di sản thiên nhiên thế giới được UNESCO công nhận, nổi tiếng với hàng nghìn đảo đá vôi kỳ vĩ cùng hệ sinh thái biển đa dạng, là niềm tự hào của tỉnh Quảng Ninh và của cả Việt Nam.

Không chỉ có giá trị về cảnh quan, vịnh Hạ Long còn là nơi cư trú của nhiều loài sinh vật quý hiếm, đóng vai trò quan trọng trong cân bằng sinh thái khu vực. Trước áp lực từ phát triển du lịch và các hoạt động khai thác tài nguyên, tỉnh Quảng Ninh đang đề xuất thành lập Khu bảo tồn biển vịnh Hạ Long nhằm bảo vệ hiệu quả môi trường biển, gìn giữ đa dạng sinh học và hệ sinh thái đặc hữu.

Khu bảo tồn dự kiến sẽ tập trung vào quản lý, giám sát nguồn thải, phục hồi các rạn san hô, thảm cỏ biển và tăng cường nghiên cứu khoa học. Đồng thời, đây sẽ là cơ sở để phát triển mô hình du lịch sinh thái gắn với bảo tồn, nâng cao nhận thức cộng đồng về gìn giữ di sản. Việc thành lập Khu bảo tồn biển không chỉ giúp bảo vệ vịnh Hạ Long trước những tác động tiêu cực mà còn góp phần duy trì giá trị lâu dài của một kỳ quan thiên nhiên mang tầm quốc tế.

Trước đó, tại Quyết định số 389/QĐ-TTg ngày 9/5/2024 của Thủ tướng Chính phủ, phê duyệt Quy hoạch bảo vệ và khai thác nguồn lợi thủy sản thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, một phần trong vùng lõi của Di sản thiên nhiên thế giới vịnh Hạ Long được quy hoạch làm Khu bảo tồn biển cấp quốc gia.

Tầm nhìn đến 2050, Vịnh Hạ Long được Quy hoạch làm Khu bảo tồn biển cấp quốc gia.

Việc thành lập Khu bảo tồn biển vịnh Hạ Long không chỉ là một trong những giải pháp nhằm góp phần bảo tồn tính toàn vẹn của các yếu tố cấu thành nên giá trị của Di sản, mà còn là giải pháp hiệu quả để phát huy các giá trị nổi bật của Di sản.

Tham vấn về vấn đề này, các nhà quản lý, chuyên gia, nhà khoa học đã trao đổi về cơ sở pháp lý, mô hình quản lý và các yếu tố cần thiết cho việc thành lập Khu bảo tồn biển vịnh Hạ Long; đưa ra các phương án khả thi, hiệu quả và phù hợp với điều kiện thực tế nhằm hài hòa giữa các mục tiêu quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị nổi bật toàn cầu, mục tiêu bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học với chiến lược phát triển kinh tế biển xanh.

Theo Phòng Nghiệp vụ - Nghiên cứu, Ban Quản lý vịnh Hạ Long, thế giới sinh vật tại vịnh Hạ Long rất đa dạng và phong phú, tập trung đầy đủ thành phần các loài sinh vật trên cạn, dưới nước, bậc thấp, bậc cao cùng sinh sống trong 10 hệ sinh thái biển và rừng khác nhau.

Đến nay đã thống kê được gần 3.000 loài động thực vật sống trong khu vực, trong số đó có 507 loài thực vật trên cạn, 278 loài thực vật phù du, 141 loài động vật phù du, 110 loài san hô, 156 loài cá biển, 71 loài chim, 53 loài thú...Sự đa dạng về thành phần loài trên cạn, dưới nước đã nói lên bức tranh đa dạng sinh học của vịnh Hạ Long, đưa vịnh Hạ Long trở thành khu vực có số lượng loài nhiều nhất đã biết ở Việt Nam.

Ngoài ra, vịnh Hạ Long còn đa dạng về nguồn gen. Rất nhiều loài sinh vật sinh sống tại vịnh Hạ Long mang nguồn gen đặc hữu, quý hiếm, nguồn gen dược liệu hoặc có giá trị kinh tế cao. Hiện nay, các nhà khoa học đã xác định được 102 loài đang bị đe dọa ở các cấp độ khác nhau (64 loài động vật và 38 loài thực vật).

Một số nhóm sinh vật có số lượng ít nhưng hầu hết đều mang nguồn gen đặc hữu của vịnh Hạ Long, tiêu biểu trong số đó là: cá Niếc hang Hạ Long, cua hang Hạ Long, tôm Alpheoid, rết chân dài... và 17 loài thực vật đặc hữu đã được công bố.

Bên cạnh đó, một số nguồn gen khác lại là kho dược liệu tự nhiên, sơ bộ ước tính khoảng 357 loài cây cỏ và gần 100 động vật có thể làm thuốc được. Một số nguồn gen có giá trị kinh tế cao, là đặc sản để làm thực phẩm, mỹ nghệ xuất khẩu như: Bào ngư, ốc đụn, ốc hương, ốc nhảy, sò, tu hài, tôm he, cua, hải sâm, trai ngọc,..

Vịnh Hạ Long có tính đa dạng sinh học cao.

Khu bảo tồn biển vịnh Hạ Long, khi được thành lập, sẽ trở thành lá chắn quan trọng bảo vệ hệ sinh thái biển trước những tác động tiêu cực từ biến đổi khí hậu, ô nhiễm và khai thác quá mức.

Việc quản lý có quy hoạch và áp dụng các biện pháp bảo tồn hiện đại sẽ giúp duy trì nguồn lợi thủy sản, bảo vệ nơi sinh sống của các loài sinh vật quý hiếm, đồng thời phục hồi những vùng biển đã bị suy thoái. Bên cạnh đó, đây còn là cơ hội để phát triển các chương trình giáo dục môi trường, nâng cao nhận thức của người dân và du khách về tầm quan trọng của bảo tồn biển.

Khi công tác bảo vệ được thực hiện song song với phát triển du lịch sinh thái, vịnh Hạ Long sẽ tiếp tục giữ được sức hút đặc biệt, vừa mang lại lợi ích kinh tế, vừa bảo đảm sự bền vững của một di sản thiên nhiên được thế giới công nhận.

Việc đề xuất thành lập Khu bảo tồn biển vịnh Hạ Long cho thấy sự quyết liệt của Quảng Ninh trong gìn giữ và phát huy giá trị của di sản thiên nhiên thế giới. Với những lợi thế về cảnh quan, đa dạng sinh học và hệ sinh thái đặc sắc, vịnh Hạ Long không chỉ là điểm đến du lịch nổi tiếng mà còn là tài sản thiên nhiên vô giá cần được bảo vệ nghiêm ngặt.

Bên cạnh đó, Khu bảo tồn biển sẽ tạo khuôn khổ pháp lý và cơ chế quản lý chặt chẽ, giúp kiểm soát các hoạt động khai thác, giảm thiểu ô nhiễm và duy trì sự cân bằng sinh thái. Đây cũng là bước đi quan trọng để thúc đẩy du lịch sinh thái, khuyến khích cộng đồng tham gia bảo tồn, đồng thời mở ra cơ hội hợp tác nghiên cứu quốc tế về môi trường biển.

Bằng cách kết hợp hài hòa giữa bảo tồn và phát triển, Quảng Ninh hướng tới mục tiêu gìn giữ nguyên vẹn vẻ đẹp và giá trị sinh học của vịnh Hạ Long, bảo đảm di sản này tiếp tục được bảo vệ, từ đó đóng góp cho kinh tế địa phương, thúc đẩy phát triển du lịch.

Thanh An

Tin nổi bật