Phát triển kinh tế dược liệu tại huyện vùng cao Tu Mơ Rông

TMO - Những năm gần đây huyện Tu Mơ Rông, tỉnh Kon Tum đã dần phát huy được thế mạnh về điều kiện tự nhiên trong phát triển cây dược liệu, đặc biệt là mở rộng diện tích, nâng cao chất lượng vùng trồng sâm Ngọc Linh, qua đó phát triển kinh tế - xã hội, ổn đinh cuộc sống người dân.

Trong tổng dân số toàn huyện vùng cao Tu Mơ Rông là khoảng 30.000 người, có tới trên 95% là người dân tộc thiểu số Xơ Đăng. Những năm gần đây, thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, cụ thể là Tiểu dự án 2: Hỗ trợ phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị, vùng trồng dược liệu quý, thúc đẩy khởi sự kinh doanh, khởi nghiệp và thu hút đầu tư vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, tỉnh Kon Tum đã ban hành hiều chính sách khuyến khích bà con dân tộc thiểu số phát triển mạnh cây dược liệu mà đặc biệt là cây “Quốc bảo” sâm Ngọc Linh. 

Đến nay, huyện Tu Mơ Rông đã phát triển được khoảng 15 loại cây dược liệu với diện tích khoảng 2.937ha, trong đó, sâm Ngọc Linh có 1.715ha và các cây dược liệu khác 1.222ha. Trong những năm qua, với việc xác định dược liệu là một trong những cây trồng chủ lực, đã có gần 2.000 hộ trên địa bàn huyện thoát nghèo, trong đó phần lớn nhờ vào trồng, mua, bán dược liệu.

Sâm Ngọc Linh trở thành một trong những cây dược liệu chủ lực mang lại thu nhập kinh tế ổn định cho người dân huyện Tu Mơ Rông. Ảnh: HN. 

Cùng với các địa phương trên địa bàn tỉnh, xã Tê Xăng xác định dược liệu là cây mũi nhọn để phát triển triển kinh tế, giúp người dân xóa đói giảm nghèo nhanh, bền vững. Tính đến tháng 8/2023, diện tích cây dược liệu trên địa bàn xã là 215,2ha. Rừng ở Tê Xăng được giao khoán cho thôn quản lý, người dân vừa trồng sâm vừa bảo vệ rừng, nên không còn tình trạng phá rừng mà chỉ canh tác dưới tán rừng. Vì vậy, hầu hết người dân đều trồng sâm dây ở những cánh rừng thấp, chỉ 6 tháng đến 1 năm cho thu hoạch, 1kg sâm dây có giá 100 -150 nghìn đồng. Ngoài ra, người dân còn khai thác bán cây sâm giống với giá 300 nghìn/cây, 100 nghìn/1 hạt giống.

Tại xã Ngọc Lây, hiện đã có 267/514 hộ trồng sâm Ngọc Linh, cùng với phát triển sâm Ngọc Linh, ở xã Ngọc Lây có khoảng 250 hộ tham gia trồng cây dược liệu. Các mô hình trồng và phát triển dược liệu đã mang lại giá trị cao hơn so với các loại cây truyền thống như cây mì, lúa nước. Theo báo cáo của UBND xã Ngọc Lây, nhờ thu nhập từ cây dược liệu và sâm Ngọc Linh nên năm 2022, trên địa bàn xã giảm được 63 hộ nghèo, đạt tỷ lệ 13,54%.

Với tiềm năng thế mạnh về điều kiện tự nhiên, những năm qua, huyện Tu Mơ Rông đã triển khai nhiều biện pháp nhằm cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh để thu hút các doanh nghiệp đến đầu tư tại địa bàn. Trong đó, tập trung thực hiện tốt công tác quy hoạch, huy động các nguồn lực để đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng; đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính; nâng cao phẩm chất, đạo đức công vụ nhất là với đội ngũ cán bộ công chức trực tiếp làm việc với doanh nghiệp... 

Đồng thời, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, nhà đầu tư trong công tác khảo sát địa điểm, cung cấp thông tin quy hoạch, hỗ trợ giải quyết các thủ tục đầu tư xây dựng và cấp phép để sớm triển khai và đưa các dự án vào hoạt động. Huyện Tu Mơ Rông đã thành lập Tổ xúc tiến đầu tư và hỗ trợ kinh doanh trên địa bàn (gọi tắt là Tổ xúc tiến đầu tư) làm đầu mối tiếp nhận hồ sơ của các nhà đầu tư có nhu cầu đầu tư trên địa bàn huyện; hỗ trợ nhà đầu tư giải quyết các thủ tục liên quan đến các cơ quan cấp tỉnh, huyện, xã.

Ngoài sâm Ngọc Linh, huyện Tu Mơ Rông mở rộng diện tích phát triển các cây dược liệu khác. Ảnh: VT. 

Vừa qua (13/12), UBND huyện Tu Mơ Rông đã tổ chức cấp phát 12.000 cây giống sâm Ngọc Linh của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tặng người dân trên địa bàn.  Trước đó, hồi tháng 8, trong chuyến công tác ở huyện Tu Mơ Rông, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã trao tặng 12.000 cây sâm Ngọc Linh cho 300 người dân nghèo. Đây là món quà to lớn, giúp người dân có thêm điều kiện trồng sâm, từ đó vươn lên thoát nghèo. Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, huyện Tu Mơ Rông đã kêu gọi doanh nghiệp đồng hành cùng chính quyền hỗ trợ, hướng dẫn kỹ thuật để người dân mở rộng vùng trồng sâm Ngọc Linh. Huyện Tu Mơ Rông đã lựa chọn được 300 hộ khó khăn, đảm bảo tiêu chí.

Sau thời gian thống nhất vị trí trồng và tập huấn kỹ thuật, UBND huyện Tu Mơ Rông tổ chức cấp phát 12.000 cây sâm Ngọc Linh 1 năm tuổi cho 300 hộ dân. Đồng thời, huyện cử cán bộ hướng dẫn kỹ thuật giúp người dân xuống giống cây sâm Ngọc Linh, mang lại hy vọng thoát nghèo bền vững cho bà con vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Sau khi xuống giống sâm cùng người dân, cán bộ nông nghiệp của xã, huyện sẽ thường xuyên túc trực với dân để chăm sóc vườn sâm này. Khi sâm lớn, cho quả, người dân có thể thu hái để nhân giống, từ đó mở rộng vườn sâm của riêng mình.

Để nâng cao hiệu quả thu hút đầu tư, thời gian tới, huyện Tu Mơ Rông tiếp tục tăng cường quảng bá về tiềm năng, thế mạnh của địa phương; cung cấp thông tin kịp thời các dự án đầu tư, minh bạch và đơn giản hóa thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian, kịp thời giải quyết những khó khăn của doanh nghiệp, nhà đầu tư. Bên cạnh đó, cụ thể hóa các cơ chế chính sách của Trung ương, của tỉnh phù hợp với điều kiện của địa phương và thực hiện tốt các cơ chế khuyến khích, thu hút đầu tư, hỗ trợ doanh nghiệp phát triển.     

Ngoài ra, với khí hậu mát mẻ quanh năm, cảnh quan đặc trưng là những cánh rừng nguyên sinh, nhiều thác, suối tự nhiên vẫn giữ được vẻ nguyên sơ vốn có, cùng các di tích lịch sử, giá trị bản sắc văn hóa của các dân tộc thiểu số, huyện Tu Mơ Rông có tiềm năng trở thành địa điểm du lịch hấp dẫn. HĐND huyện cũng ban hành Nghị quyết cho chủ trương phát triển du lịch gắn với phát triển nông nghiệp công nghệ cao giai đoạn 2020 đến năm 2025.

Nghị quyết số 12-NQ/TU ngày 18/5/2022 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh khóa XVI về phát triển du lịch tỉnh Kon Tum đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 yêu cầu các huyện tập trung hình thành các khu, điểm du lịch phù hợp với định hướng phát triển du lịch của tỉnh, trên cơ sở khai thác tiềm năng, lợi thế hiện có của từng địa phương. Trong đó, huyện Tu Mơ Rông tập trung đầu tư Khu du lịch thác Siu Puông; Khu du lịch thác Tea Prông; làng Pu Tá, xã Măng Ri..., phát triển các sản phẩm du lịch trên cơ sở khai thác tiềm năng lợi thế của cây sâm Ngọc Linh, các loại dược liệu khác trên địa bàn huyện.

Theo kết quả điều tra sơ bộ, trên địa bàn tỉnh Kon Tum có 853 loài cây thuốc và nấm làm thuốc, 30/853 loài cây thuốc có nhu cầu lớn cho thị trường và khoảng 27 loài cây thuốc được trồng, sử dụng nhiều trong các cơ sở khám, chữa bệnh, có giá trị chữa bệnh và giá trị kinh tế cao như: Sâm Ngọc Linh, Lan Kim tuyến, Hồng Đẳng Sâm... Nhu cầu sử dụng nguyên liệu có nguồn gốc thực vật làm thuốc ngày càng nhiều.

Để phát triển nguồn dược liệu quý, tỉnh Kon Tum đã xây dựng "Đề án đầu tư, phát triển và chế biến dược liệu đến năm 2025 và định hướng đến năm 2030". Bước đầu, tỉnh đã xây dựng được vùng dược liệu tại các huyện Đăk Glei, Tu Mơ Rông và Kon Plông. Một số sản phẩm từ dược liệu của Kon Tum đã được thị trường đón nhận. Việc phát triển dược liệu đã góp phần giảm nghèo và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Mạnh Dũng