Phát triển các sản phẩm nông nghiệp chủ lực, có lợi thế cạnh tranh

TMO - Tỉnh Lâm Đồng với nhiều vùng sinh thái đặc trưng độ cao từ 500 m đến 1.500 m so với mặt biển đã trở thành lợi thế lớn để canh tác các loại cây trồng có giá trị kinh tế và năng lực cạnh tranh trên thị trường...

Nông nghiệp là lĩnh vực có nhiều lợi thế, đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Lâm Đồng. Ngành nông lâm thủy chiếm khoảng 41,0% cơ cấu kinh tế của tỉnh; tăng trưởng hàng năm đạt trung bình 4,5%; giá trị tổng sản phẩm khoảng 18.816 tỷ đồng; cơ cấu nội bộ ngành nông nghiệp: trồng trọt 79,5%, chăn nuôi 18%, dịch vụ 2,5%; giá trị sản xuất trung bình đạt 201 triệu đồng/ha/năm (cao hơn cả nước 1,84 lần). Lâm Đồng xác định các sản phẩm hoa, rau, củ, quả, chè, cà phê là các sản phẩm chủ lực và đã có sự đầu tư, hỗ trợ để nâng cao giá trị cạnh tranh và giá trị kinh tế của các sản phẩm này. 

Thời gian tới, UBND tỉnh Lâm Đồng yêu cầu từng địa phương tiến hành rà soát, đánh giá hiện trạng sản xuất, phân loại sản phẩm nông nghiệp theo các nhóm ngành hàng để xây dựng kế hoạch sản xuất và chính sách phát triển cho từng sản phẩm phù hợp; lấy giá trị gia tăng trong sản xuất nông nghiệp để đánh giá hiệu quả sản xuất; khai thác tối đa các lợi thế sẵn có để tạo thêm các nguồn thu khác trong sản xuất nông nghiệp, nâng cao hiệu quả sử dụng đất.

Trong các sản phẩm có lợi thế cạnh tranh như cây rau, hoa: Lâm Đồng sẽ ổn định sản xuất sản phẩm này trong khu vực Đà Lạt và vùng phụ cận với quy mô 36.000 ha, tăng thêm khoảng 4.000 ha sản xuất rau tại các huyện Lâm Hà, Đam Rông, Di Linh, Bảo Lâm trên cơ sở chuyển đổi một số cây trồng có hiệu quả kinh tế thấp hơn sang trồng rau (như diện tích cà phê kém hiệu quả, diện tích đất lúa 1 vụ).

Trên cây rau: Ưu tiên phát triển các giống rau chất lượng cao, sản xuất đảm bảo chứng nhận (GAP, hữu cơ, an toàn thực phẩm), phù hợp với xu hướng của thị trường; thực hiện sơ chế, đóng gói, dán nhãn sản phẩm trước khi đưa ra thị trường nhằm nâng cao giá trị gia tăng. Đến năm 2025, diện tích canh tác rau khoảng 32.000 ha, trong đó có 90% diện tích ứng dụng công nghệ cao. Tổng diện tích gieo trồng rau 89.147 ha, sản lượng 3,6 triệu tấn; trong đó xuất khẩu 1,5% sản lượng; có 3.500 ha rau được chứng nhận các tiêu chuẩn an toàn, 250 ha được chứng nhận canh tác hữu cơ, 20 % sản lượng rau được sơ chế, chế biến; giá trị sản xuất trung bình 820 triệu đồng/ha/năm; đến năm 2030, diện tích canh tác ổn định khoảng 37.000 ha và sản lượng đạt khoảng 3,96 triệu tấn; giá trị sản xuất trung bình 990 triệu đồng/ha/năm.

Tỉnh Lâm Đồng đặt mục tiêu đến năm 2025, diện tích canh tác rau khoảng 32.000 ha, trong đó có 90% diện tích ứng dụng công nghệ cao. 

Bên cạnh đó, tiếp tục duy trì diện tích các loại hoa chủ lực của tỉnh như cúc, đồng tiền, lay ơn, hồng; mở rộng diện tích trồng hoa các vùng phụ cận của Đà Lạt; đến năm 2025, diện tích trồng hoa toàn tỉnh đạt 4.000 ha (tăng 630 ha) tập trung ở địa bàn các huyện, thành phố: Đà Lạt, Lạc Dương, Đức Trọng, Lâm Hà; trong đó, có 240 ha ứng dụng công nghệ thông minh và 95% diện tích ứng dụng công nghệ cao; tổng sản lượng hoa năm 2025 phấn đấu đạt gần 6,9 tỷ cành, riêng hoa chậu, hoa trồng trên giá thể tăng 30% sản lượng so với năm 2022; giá trị sản xuất trung bình đạt 4,8 tỷ đồng/ha vào năm 2025 và trên 6 tỷ đồng/ha vào năm 2030. 

Đến năm 2025, có 08 vùng sản xuất rau và 04 vùng sản xuất hoa được chứng nhận vùng sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, có 20 doanh nghiệp, hợp tác xã được chứng nhận doanh nghiệp nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao; hình thành được 04 vùng nông nghiệp sinh thái.

Cà phê là một trong những cây trồng chủ lực của địa phương, theo đó Lâm Đồng đặt mục tiêu đến năm 2025, duy trì diện tích cà phê khoảng 170.000 ha, đến năm 2030 giảm dần và duy trì ổn định khoảng 165.000 ha, sản lượng đạt từ 550.000 đến 560.000 tấn/năm. Tiếp tục chuyển đổi cơ cấu giống sang các loại cà phê chè chất lượng cao ở những khu vực có điều kiện phù hợp kết hợp tái canh cải tạo giống cà phê già cỗi, năng suất thấp; tiếp tục phát triển thêm 3.200 ha cà phê chè (Bourbone, Typica, Moka, THA 1), tăng diện tích cà phê chè lên 20.000 ha vào năm 2030; diện tích cà phê vối đến năm 2030 còn 145.000 ha; đồng thời, thực hiện giải pháp tái canh, ghép cải tạo khoảng 29.400 ha trong giai đoạn 2022-2025 để tăng năng suất cà phê bình quân lên 35 tạ/ha (năm 2025) đến 36 tạ/ha (năm 2030). Tiếp tục thực hiện canh tác cà phê theo các tiêu chuẩn bền vững (UTZ, 4C, Rainforest, hữu cơ,..)

Đối với cây ăn quả, cây đặc sản, địa phương này tiếp tục chuyển đổi diện tích vườn tạp sang trồng chuyên canh các giống cây ăn quả và cây đặc sản, kết hợp phát triển mô hình trồng xen giữa cây công nghiệp và cây ăn quả để nâng cao hiệu quả sử dụng đất. Đến năm 2025, phát triển thêm 18.500 ha cây ăn quả, gồm: sầu riêng, chuối, bơ, chanh dây; trong đó tập trung trên địa bàn 3 huyện phía nam (sầu riêng), Bảo Lâm, Bảo Lộc, Di Linh, Đam Rông, Đức Trọng, Lâm Hà. Đối với khu vực Đà Lạt và vùng phụ cận, tiếp tục duy trì và cải tạo giống một số cây đặc sản như hồng ăn trái (2.500 ha, tập trung khu vực Đà Lạt, Lạc Dương, Đơn Dương), chuối La ba (2.000 ha, các khu vực Đức Trọng, Lâm Hà, Đam Rông).

Ngoài ra, UBND tỉnh yêu cầu các Sở, ngành, địa phương thực hiện có hiệu quả Đề án phát triển vùng trồng gắn với chế biến dược liệu trên địa bàn tỉnh với diện tích từ 1000 ha (năm 2025) - 1.300 ha (năm 2030); trong đó, chú trọng phát triển vùng trồng gắn với liên kết trong sản xuất và chế biến. Khuyến khích phát triển dược liệu dưới tán rừng nhằm tạo nguồn thu ổn định phục vụ cho công tác bảo vệ tài nguyên rừng và giá trị môi trường của rừng gắn với phát triển du lịch chăm sóc sức khỏe.

Thực hiện có hiệu quả các chính sách trong thu hút đầu tư, chính sách phát triển sản phẩm OCOP để khuyến khích phát triển chế biến tinh chế dược liệu, hỗ trợ sáng chế các sản phẩm mới, thực phẩm chức năng có nguồn gốc từ dược liệu tự nhiên phục vụ chăm sóc sức khỏe, làm đẹp.

Lâm Đồng mở rộng hoạt động chăn nuôi trên địa bàn tỉnh theo các liên kết chuỗi giá trị. 

Đối với hoạt động chăn nuôi, mở rộng vùng chăn nuôi bò sữa tại các địa phương có tiềm năng lợi thế, gồm: các huyện Lâm Hà, Di Linh, Bảo Lâm, Đạ Huoai, Đạ Tẻh và Cát Tiên; duy trì các liên kết chuỗi giá trị gắn sản xuất với tiêu thụ sản phẩm sữa tươi nguyên liệu trên địa bàn tỉnh; thu hút đầu tư xây dựng nhà máy chế biến sữa với đa dạng hóa các sản phẩm chế biến từ sữa có công suất trên 200 tấn sữa/ngày và nhà máy chế biến, sản xuất thức ăn chăn nuôi; phấn đấu đến năm 2025 tổng đàn bò sữa toàn tỉnh đạt 35 ngàn con, sản lượng sữa đạt trên 135 nghìn tấn/năm, đến năm 2030 tổng đàn bò sữa toàn tỉnh đạt 48 nghìn con, sản lượng sữa đạt trên 194 nghìn tấn/năm.

Ngoài ra, đối với sản phẩm chủ lực, truyền thống: Lâm Đồng tiếp tục duy trì ổn định diện tích hiện có; trong đó, tập trung thực hiện chuyển đổi chất lượng giống nhằm tăng năng suất và chất lượng sản phẩm. Cây dâu tằm, ổn định diện tích từ 13.000 ha đến 15.000 ha đồng thời thực hiện công tác kết nối, liên kết với các doanh nghiệp cung cấp trứng giống tằm của Trung Quốc để chủ động nguồn giống cho sản xuất, thử nghiệm nhập khẩu giống tằm tại một số nước khác như Ấn Độ, Nhật Bản; ổn định diện tích trồng từ 14.000 ha đến 15.000 ha, tập trung đầu tư hoàn thiện hệ thống kênh mương tưới, tiêu để tăng vụ và chuyển đổi sang trồng lúa chất lượng cao, lúa đặc sản. Trên diện tích không đủ nước tưới, chuyển sang mô hình trồng lúa xen cây ngắn ngày khác để nâng cao hiệu quả sử dụng đất; duy trì khoảng 17.000 ha điều kết hợp thực hiện các giải pháp tái canh, cải tạo giống, đồng thời chuyển đổi khoảng 2.130 ha điều kém hiệu quả sang trồng các loại cây ăn quả tại những khu vực phù hợp.

Trong chăn nuôi, bò sữa, bò thịt cao sản, lợn, gia cầm, tằm tiếp tục là các đối tượng vật nuôi chủ lực, tập trung phát triển chăn nuôi theo hướng trang trại quy mô lớn, công nghiệp, hiện đại, bền vững, đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ vào sản xuất, thực hiện tốt các giải pháp nâng cao chất lượng con giống, đổi mới quy trình chăn nuôi theo hướng tăng tỷ lệ cơ giới hóa, tự động hóa, chăn nuôi an toàn sinh học, an toàn dịch bệnh, đảm bảo vệ sinh môi trường, phát triển các chuỗi liên kết gắn sản xuất với tiêu thụ sản phẩm. 

Đến năm 2025, tổng đàn gia súc đạt 753 ngàn con, đàn gia cầm đạt 13,2 triệu con, sản phẩm thịt hơi các loại đạt 148 ngàn tấn, tỷ trọng ngành chăn nuôi chiếm 17-18% trong cơ cấu nội bộ ngành nông nghiệp; đến năm 2030, tổng đàn gia súc đạt trên 01 triệu con, đàn gia cầm đạt 15,3 triệu con, tỷ trọng ngành chăn nuôi chiếm 18-20% trong cơ cấu nội bộ ngành nông nghiệp.

Khai thác có hiệu quả diện tích mặt nước để nuôi trồng thủy sản theo hướng hàng hóa, đặc biệt là các giống thủy sản đặc sản, cá nước lạnh. Đẩy mạnh bảo vệ và tái tạo nguồn lợi thủy sản nhằm phục hồi các loài thủy sản có giá trị kinh tế, duy trì đa dạng sinh học tại các hồ chứa, đập thủy lợi và hệ thống sông Đồng Nai; phấn đấu tổng diện tích nuôi trồng thủy sản đến năm 2025 đạt 2.550 ha; trong đó, diện tích nuôi cá nước lạnh khoảng 70 ha và 400 lồng bè với sản lượng ổn định ở mức trên 10.000 tấn.

Tập trung chuyển đổi 15.047 ha (từ năm 2023-2025) và 12.343 ha (từ 2026-2030) canh tác kém hiệu quả để đến năm 2030 còn dưới 9.000 ha; trong đó, tập trung chuyển đổi 1.180 ha đất lúa 1 vụ sang trồng rau màu, cỏ chăn nuôi, dâu tằm; tái canh 24.900 ha cà phê năng suất thấp, chuyển đổi 12.000 ha vườn điều, vườn tạp sang trồng cây ăn quả, chuyển đổi 3.100 ha chè hạt sang chè cành, chè ô long và cây ăn quả; các địa phương thực hiện rà soát, xác định diện tích kém hiệu quả và thực hiện các mô hình chuyển đổi phù hợp điều kiện sinh thái từng khu vực, thực hiện cơ chế chính sách hỗ trợ chuyển đổi giống cây trồng với hình thức, phương thức thực hiện hiệu quả và phù hợp với thực tiễn; ưu tiên hỗ trợ cho người dân tại các vùng có điều kiện khó khăn, vùng dân tộc thiểu số. 

Lâm Đồng là địa phương có nhiều lợi thế về sản xuất các sản phẩm nông nghiệp. Hàng năm, toàn tỉnh Lâm Đồng sản xuất khoảng 2,7 triệu tấn rau, hơn 3 tỷ cành hoa, trên 500 nghìn tấn cà phê, 175 nghìn tấn chè búp tươi, hơn 180 nghìn tấn trái cây và nhiều loại nông sản khác.

Đến hết năm 2022, toàn tỉnh Lâm Đồng mở rộng hoạt động 213 chuỗi liên kết, tăng 31 chuỗi so với năm 2021. Các sản phẩm trồng trọt liên kết với 82 chuỗi rau, củ, quả (2.406 hộ, gần 3.685 ha); 23 chuỗi cà phê (10.970 hộ, 22.964 ha); 10 chuỗi chè (306 hộ, 818 ha); 7 chuỗi hoa (364 hộ, 265,8 ha); 9 chuỗi dược liệu (327 hộ, 244,3 ha); 6 chuỗi lúa (674 hộ, 833 ha); 6 chuỗi mắc ca ( 823 hộ, 1.035 ha); 2 chuỗi nấm hương (32 hộ, 25 ha). 

Các sản phẩm chăn nuôi liên kết với 11 chuỗi dâu tằm (583 hộ, 326,5 ha); 4 chuỗi bò sữa (1.617 hộ, 26.460 con); 4 chuỗi heo (247 hộ, 241.200 con); 3 chuỗi bò thịt (168 hộ, 1.600 con); 3 chuỗi mật ong (100 hộ, sản lượng 135 tấn); 2 chuỗi gà thịt (38 hộ, 412.600 con); 1 chuỗi cá tầm (8 hộ, 8 ha)…

Minh Thu